Intercyza z drugim mężem a spadek

Intercyza małżeńska

Intercyza małżeńska jest zabezpieczeniem małżonków na wypadek rozwodu.

Najlepszym rozwiązaniem, dającym pewność, ze całość będzie należała do dziecka jest zapisanie nieruchomości od razu na dziecko np. w formie darowizny od dziadków czy tez rodziców, co obecnie jest zwolnione z podatku i nie powoduje konieczności zapłaty np. zachowku jak w przypadku sporządzenia testamentu.

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca ich dorobek (wspólność ustawowa). Przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością stanowią majątek odrębny każdego z małżonków. Także ten akt prawny zapewnia możliwość sporządzenia przez małżonków umowy w formie aktu notarialnego, która tę wspólność ustawową rozszerzy, ograniczy bądź wyłączy (także przed zawarciem małżeństwa). Każdy z małżonków może sporządzić testament, w którym powoła do spadku drugiego małżonka. Nadto należy zauważyć, że nawet w przypadku dziedziczenia ustawowego intercyza nie ma znaczenia. Intercyza skutkuje względem majątku małżonków za ich życia. Nie wyłącza możliwości dziedziczenia po sobie. Rozdzielność majątkowa polega na tym, że małżonkowie nie mają majątku wspólnego, a każde z nich ma swój majątek odrębny, którym zarządza i rozporządza samodzielnie, tj. bez jakiegokolwiek udziału współmałżonka.

Zobacz również: Dziedziczenie po rozwodzie bez podziału majątku

Dziedziczenie przez dzieci z pierwszego małżeństwa

Jeśli nie sporządzą Państwo testamentu albo za życia nie zapiszą Państwo nowego mieszkania na wspólne dziecko, to po Państwa śmierci dojdzie do dziedziczenia przez dzieci z poprzedniego małżeństwa, a także Państwa wspólne dziecko.

Oczywiście jeżeli doszło już do podziału w wyniku, którego to Pani stała się właścicielem nieruchomości (majątku wspólnego), to po śmierci Pani męża jego dzieci (nawet wspólne dziecko) nie będą miały prawa do tego majątku.

W wyniku jednak darowizny mieszkania dzieci (wszystkie) będą mogły żądać zachowku.

Kodeks cywilny reguluje w pierwszej kolejności dziedziczenie ustawowe. Jednakże z faktu tego nie należy wyciągać wniosku o pierwszeństwie porządku dziedziczenia opartego na ustawie. Polska ustawa, podobnie jak wszystkie współczesne ustawodawstwa europejskie, daje pierwszeństwo woli spadkodawcy. Wyłączenie dziedziczenia ustawowego w razie istnienia ważnego testamentu stanowi jeden z przejawów obowiązywania w prawie cywilnym zasady autonomii woli podmiotu. W praktyce jednak częściej porządek dziedziczenia określa ustawa niż wola spadkodawcy.

Spadkobiercy ustawowi

Kodeks cywilny w wyraźny sposób określa grupy spadkobierców ustawowych, które kolejno dochodzą do dziedziczenia po spadkodawcy. W pierwszej kolejności powołane są do dziedziczenia dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek.

Dzieci spadkodawcy dziedziczą w pierwszej kolejności. Oznacza to, że w braku małżonka wyłączają one od dziedziczenia wszystkich dalszych krewnych zmarłego. Ich udziały w spadku są równe. Jeżeli spadkodawca pozostawił małżonka oraz dzieci, udziały tych współspadkobierców są w zasadzie równe. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku (art. 931 § 1 zd. 2). Oznacza to, że w sytuacji, gdy do spadku dochodzi wraz z małżonkiem więcej niż troje dzieci spadkodawcy, małżonek znajduje się w sytuacji uprzywilejowanej względem pozostałych spadkobierców. Jeżeli przykładowo do dziedziczenia dojdzie małżonek i pięcioro dzieci spadkodawcy, to udział małżonka będzie wynosił jedną czwartą (pięć dwudziestych), a udziały dzieci po trzy dwudzieste części spadku.

Zobacz również: Rozdzielność majątkowa a spadek po mężu

Pozbawienie dzieci prawa do majątku po śmierci rodziców

Polskie prawo stoi na straży interesów najbliższej rodziny, zwłaszcza dzieci. Nie ma więc zbyt wielu skutecznych sposobów pozbawienia ich prawa do majątku rodziców, który należałby im się z ustawy. Piszę oczywiście o sytuacji śmierci rodzica, gdyż tylko wówczas problem ten może się pojawić.

Jedynym skutecznym sposobem na pozbawienie praw osób, które dziedziczyłyby po rodzicach z ustawy, a więc po Pani mężu (zgodnie z art. 931 Kodeksu cywilnego w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych), jest ich wydziedziczenie. Nawet jeśli spadkodawca sporządzi testament, w którym powoła do spadku zupełnie inną osobę lub przekaże majątek spadkowy tylko jednej osobie z kręgu spadkobierców ustawowych, to wówczas pozostałe osoby, które dziedziczyłyby z ustawy (w tym także dzieci Pani męża z pierwszego małżeństwa), mają prawo żądać od spadkobiercy testamentowego zachowku, czyli mają roszczenie o zapłatę przez spadkobiercę testamentowego kwoty odpowiadającej 1/2 lub 2/3 udziału spadkowego, który by im przypadał w przypadku dziedziczenia ustawowego. Wydziedziczenie pozbawia prawa do zachowku. Pozbawia jednak tylko prawa do zachowku tę osobę, która została wydziedziczona. Jest ona uznawana za taką, która nie dożyła chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), a to oznacza, że w jej miejsce wstąpiliby jej zstępni (gdyby dzieci z pierwszego małżeństwa męża miała dzieci, prawo do zachowku miałyby ich dzieci pomimo wydziedziczenia ww. dzieci z pierwszego małżeństwa).

Wydziedziczenie spadkobierców ustawowych

Ponadto należy mieć na uwadze, że nie można nikogo wydziedziczyć bez powodu. Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego:

„Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;

2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych”.

Podobny skutek, ale lepiej zabezpieczający na wszelki wypadek interesy rodzica w stosunku do drugiego małżonka można osiągnąć sporządzając notarialną umowę dożywocia. Polega ona na przeniesieniu własności całej nieruchomości albo jej części na drugiego małżonka w zamian za zapewnienie dożywotniego utrzymania. Na jej podstawie prawnym obowiązkiem drugiego małżonka, wpisanym zresztą w dziale trzecim księgi wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości przez właściwy sąd rejonowy, jest jego przyjęcie do mieszkania jako domownika, dostarczenie mu wyżywienia, światła, opału, zapewnienia odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie.

Reasumując, zgodnie z prawem połowę majątku po mężu odziedziczy Pani, a połowa zostanie równo podzielona między wszystkie Państwa dzieci. Oznacza to, że Państwa wspólne dziecko dziedziczy dokładnie tak samo jak dzieci Pani męża z poprzedniego związku. Można się przed taką sytuacją zabezpieczyć, ale tylko w pewnym stopniu. Pani mąż może spisać testament na Pani rzecz i będzie on ważny, ale dzieci nadal będą mogły domagać się tzw. zachowku (w wysokości połowy lub 2/3 tego, co należałoby się im, gdyby dziedziczyły ustawowo). Cały majątek Pani i państwa wspólne dziecko moglibyście otrzymać w testamencie tylko wtedy, gdyby mąż wydziedziczył dzieci z poprzedniego związku. Proszę pamiętać, iż nie może jednak zrobić tego bez powodu.

Jeżeli jednak już teraz przypadł Pani majątek na własność (dom, mieszkanie w darowiźnie), nie wejdzie do spadku po Pani mężu i żadne z dzieci nie będzie tego majątku dziedziczyć.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.