Zwrot kosztów za czynsz od spadkobierców
• Data: 2024-03-13 • Autor: Iryna Kowalczuk
Sprawa spadkowa w sądzie trwała kilka lat od dnia złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Przez ten okres dwóch spadkobierców płaciło dobrowolnie po 1/2 czynsz za mieszkanie spadkodawcy. Sąd w postanowieniu podzielił spadek na trzy różne części. Nie został jeszcze przeprowadzony dział spadku. Czy spadkobiercy, którzy płacili część czynszu większą od uzyskanego sądownie udziału w spadku (czynsz płacili w 1/2, a udział w spadku uzyskali w 1/3) mogą żądać od pozostałych spadkobierców o większym udziale w spadku zwrotu odpowiedniej kwoty za zapłacony czynsz? Czy jest to tzw. działanie solidarne, czyli dobrowolne wpłaty niepodlegające już rozliczeniu po postanowieniu sądu dotyczącym stwierdzenia spadku?
Współwłaściciele czerpią korzyści i ponoszą wydatki związane z rzeczą wspólną
Podstawę prawną dla przedstawionego przez Pana pytania stanowi art. 1035 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.): „jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu”.
Jeżeli spadek dziedziczy kilku spadkobierców, każdy z nich – w chwili otwarcia spadku – nabywa określony ułamkowo udział spadkowy (oraz odpowiednie udziały w przedmiotach należących do spadku), a nie poszczególne przedmioty wchodzące do spadku. Dochodzi wówczas do powstania wspólności majątku spadkowego.
Wspólnością objęte są wszystkie prawa majątkowe podlegające dziedziczeniu i istniejące w chwili otwarcia spadku, a więc także prawa z istoty swej podzielne.
Zgodnie z art. 206 K.c. każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.
Stosownie do art. 207 K.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.
Z powyższego wynika, że każdy ze spadkobierców jest zobowiązany do ponoszenia opłat związanych z utrzymaniem wspólnej nieruchomości. Jeśli jeden ze spadkobierców np. sam spłaca czynsz to może on np. podczas działu spadku dochodzić zwrotu od pozostałych współwłaścicieli odpowiedniej spłaty odpowiadającej ich udziałowi w spadku.
Zobacz również: Kto płaci za czynsz mieszkania własnościowego po śmierci właściciela?
Wzajemne roszczenia pomiędzy współspadkobiercami w dziale spadku
Stosownie do dyspozycji art. 686 K.p.c. w postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych.
Druga możliwość to wytoczenie spadkobiercy powództwa o zapłatę odpowiedniej części poniesionych przez Pana kosztów utrzymania lokalu. Zasadniczo może Pan domagać się zwrotu za trzy lata wstecz (do chwili przedawnienia się roszczenia). Oczywiście może Pan domagać się zwrotu opłat za czynsz, za okres 5-letni, jednakże jeśli spadkobierca (spadkobiercy) zarzuci przedawnienie roszczenia to niestety nie będzie można go egzekwować. W takiej sytuacji spadkobierca (spadkobiercy) będzie musiał zwrócić Panu opłatę za czynsz, za trzy lata wstecz.
Wnosząc powództwo musiałby Pan zebrać wszystkie rachunki jakie Pan poniósł w tym trzyletnim okresie, podzielić je w stosunku, w jakim każdy posiada udział w mieszkaniu i wezwać spadkobiercę (spadkobierców) do zwrotu części przypadającej na niego zapłaconych rachunków. Prawo do żądania płatności odpowiedniej części kosztów przysługuje Panu na podstawie art. 207 K.c., o którym wspominałam powyżej.
Przykłady
Przykład z praktyki sądowej: W jednej z polskich spraw sądowej, dwoje z czwórki spadkobierców płaciło przez pięć lat czynsz za mieszkanie należące do spadku, nie doczekawszy się jeszcze podziału. Po ostatecznym podziale spadku, gdzie każdy z spadkobierców otrzymał równy udział, dwójka, która ponosiła koszty, zdecydowała się wystąpić z roszczeniem o zwrot nadpłaconego czynszu, powołując się na art. 207 K.c. Sąd, analizując sprawę, uwzględnił fakt, że płatności te służyły utrzymaniu nieruchomości wspólnej, i przyznał prawo do proporcjonalnego zwrotu kosztów.
Przypadek porozumienia między spadkobiercami: W innym przypadku, spadkobiercy zdecydowali się na dobrowolne podjęcie wspólnych opłat za mieszkanie spadkowe, aż do momentu formalnego podziału spadku. Zawarli między sobą pisemne porozumienie, w którym zobowiązali się do równego dzielenia kosztów utrzymania nieruchomości oraz jasno określili zasady zwrotu nadpłaconych kwot, jeśli udziały w spadku okazałyby się nierówne. Dzięki temu uniknęli konieczności wniesienia sprawy do sądu.
Sytuacja z wyrokiem na korzyść spłacającego: W trzecim przykładzie, jeden ze spadkobierców, który przez kilka lat samodzielnie opłacał czynsz za mieszkanie spadkowe, zdecydował się skierować sprawę do sądu po otrzymaniu mniejszego udziału w spadku niż pozostali spadkobiercy. Sąd uznał, że spłacający ponosił wydatki przewyższające jego udział w spadku i na podstawie art. 207 K.c. zasądził na jego rzecz zwrot odpowiedniej części kosztów od pozostałych spadkobierców, co podkreśliło znaczenie solidarności w zarządzaniu majątkiem spadkowym.
Podsumowanie
Spadkobiercy ponoszący koszty utrzymania wspólnej nieruchomości spadkowej mogą domagać się zwrotu nadpłaconych kwot od pozostałych współspadkobierców, gdy ich udziały w spadku różnią się od początkowo poniesionych wydatków. Istotne jest przy tym oparcie się na przepisach Kodeksu cywilnego, które regulują kwestie współwłasności i rozliczeń między spadkobiercami. Przykłady z praktyki pokazują, że zarówno porozumienia między spadkobiercami, jak i decyzje sądowe, mogą prowadzić do sprawiedliwego rozwiązania konfliktów wynikających z różnic w ponoszonych kosztach.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy w sprawach spadkowych lub rozliczeniach między spadkobiercami? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online i profesjonalnego sporządzania pism. Nasi eksperci zapewnią Ci wsparcie i skuteczne rozwiązania dostosowane do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Iryna Kowalczuk
Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
