• Autor: Iryna Kowalczuk
Sąd ustalił na podstawie testamentu mojej babci spadek, który otrzymali nasza nieżyjąca mama (52%) i jej brat (48%). Uczestnikami sprawy byłem ja i moje rodzeństwo, gdyż rodzice już nie żyli, ale w wyroku nas nie ma, a jest mama. Jeszcze nie dokonaliśmy działu spadku. Nie powiodły się próby polubownego podziału z wujkiem. Czy fakt, że mamy pakiet większościowy po mamie ma jakieś znaczenie? Czy wobec braku porozumienia mamy szansę na drodze sądowej przejąć spadek ze spłatą wujka? Co możemy zrobić?
W tej sytuacji nie ma innej możliwości jak przeprowadzenie działu spadku i tym samym ostateczne rozstrzygnięcie kwestii własnościowych po Pana babci i mamie. O dział spadku może wystąpić każdy ze spadkobierców. Wielkość udziału nie daje tutaj żadnych preferencji.
Jak rozumiem posiada Pan już postanowienie spadkowe po babci, w którym do dziedziczenia zostali powołani Pana mama i jej brat. Skoro Pana mama już nie żyje, to powinien Pan takie samo postępowanie spadkowe przeprowadzić po jej śmierci, aby legitymować się oficjalnym orzeczeniem sądu stwierdzającym Pana prawo do dziedziczenia po mamie.
Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Zobacz również: Ile kosztuje nabycie spadku u notariusza?
Do przeprowadzenia działu spadku należy przedłożyć przede wszystkim postanowienie sądu bądź akt poświadczenia dziedziczenia stwierdzający nabycie spadku. Z dokumentów tych wynikać będzie krąg spadkobierców. Spadkobiercy do dokonania działu spadku powinni dostarczyć tytuły prawne spadkodawcy do poszczególnych składników majątku spadkowego, np. aktualny odpis księgi wieczystej, akt własności ziemi, akt uzyskania własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość gruntowa, to oprócz aktualnego odpisu księgi wieczystej należy dołączyć aktualny wypis z rejestru gruntów, a gdy chodzi o spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu bądź lokal stanowiący odrębną nieruchomość – zaświadczenie ze spółdzielni bądź od zarządcy nieruchomości o niezaleganiu w bieżących opłatach.
Dział spadku można przeprowadzić u każdego notariusza (pod warunkiem że będzie zgoda między spadkobiercami co do działu spadku) lub w sądzie.
Jeśli chodzi o koszty notarialne działu spadku, to podstawą do określenia maksymalnej stawki taksy notarialnej jest ogólna wartość majątku podlegającego działowi.
Koszty notarialne oblicza notariusz w zależności od tego, jaką stawkę przyjmie. Stawki określone są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28.06.2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.
Maksymalna stawka taksy notarialnej jest zależna od wartości majątku podlegającego działowi wynosi od wartości majątku:
Powyższe kwoty są kwotami maksymalnymi, jakie może naliczyć notariusz. Do kwot tych notariusz doliczy 23% podatku VAT.
Notarialny dział spadku jest szybszy i nie tak sformalizowany jak sądowy, jednakże dużo droższy. Można go jednak załatwić w ciągu jednego dnia.
Co się tyczy trybu sądowego działu spadku:
We wniosku o dział spadku (który składa się do sądu właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli tego nie można ustalić – ze względu na położenie majątku spadkowego) należy powołać:
Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu.
W wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy, należy więc dołączyć odpis z księgi wieczystej.
W postępowaniu spadkowym zarówno skład, jak i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd, który dokonuje tego na podstawie wyjaśnień uczestników postępowania. Od prawidłowego ustalenia wartości majątku spadkowego zależy obliczenie wielkości poszczególnych sched spadkowych przypadających na rzecz poszczególnych współspadkobierców.
W postępowaniu o dział spadku jego stan ustala się według chwili otwarcia spadku, a więc chwili śmierci spadkodawcy, a wartość spadku według cen z chwili dokonania działu spadku. Oznacza to, że przy podziale sąd będzie uwzględniał wartość nieruchomości na dzień dokonywania działu.
Jeżeli uczestnicy zgodnie określą wartość przedmiotów wchodzących w skład spadku sąd nie będzie ustalał wartości przedmiotów spadkowych. W przypadku sporu pomiędzy uczestnikami co do wartości poszczególnych przedmiotów spadkowych sąd powoła biegłego.
Sposób dokonania działu spadku:
Ze względu na sposób dokonania działu spadku, zarówno w trybie umownym, jak i spadkowym, można wyróżnić:
Sąd powinien dokonać podziału według Państwa zgodnego wniosku.
Wniosek o dział spadku powinien być należycie opłacony. Opłata od wniosku jest stała i wynosi 500 zł, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 zł. Jeżeli wniosek o dział spadku zawiera żądanie zniesienia współwłasności, opłata wynosi 1000 zł, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności, pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 zł.
Jak zatem Pan widzi postępowanie przed notariuszem jest prostsze, szybsze ale za to droższe. Z kolei plusem postępowania przed sądem jest to, że jest tańsze. Sądowy dział spadku na podstawie zgodnego projektu podziału przedłożonego przez wszystkich spadkobierców jest faktycznie najtańszą formą przeprowadzenia postępowania działowego, jeżeli w skład spadku wchodzą przedmioty majątkowe o dużej wartości.
Jeżeli uda się Panu porozumieć z pozostałymi spadkobiercami, wówczas możecie Państwo bez problemu dokonać zgodnego podziału spadku przed notariuszem albo przed sądem. Jeżeli jednak zgody wszystkich spadkobierców na zaproponowany przez Pana podział nie będzie (a z opisu wynika, że wujek nie daje swej zgody), wówczas powinien Pan złożyć do sądu wniosek o dział spadku wedle zaproponowanego przez Pana sposobu (czyli np. otrzymanie części wujka w zamian za jego spłatę). Sąd po przeprowadzeniu postępowania zdecyduje ostatecznie jak spadek zostanie podzielony.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Iryna Kowalczuk
Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24 pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim.
Zapytaj prawnika