Dziedziczenie na podstawie testamentu allograficznego

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.) oraz Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.).

W pierwszej kolejności muszę wyrazić swoje zdziwienie, że testament allograficzny został zatwierdzony przez notariusza. Testament allograficzny jest bowiem odrębnym (osobnym) rodzajem testamentu przewidzianym przez przepisy Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 951 K.c.:

„§ 1. Spadkodawca może sporządzić testament także w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.

§ 2. Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu.

§ 3. Osoby głuche lub nieme nie mogą sporządzić testamentu w sposób przewidziany w artykule niniejszym.”

Testament taki nie musi być potwierdzony przez notariusza. Jednakże w opisanym przez Panią przypadku dopatruję się jednak nieważności samej formy allograficznej, a to z niżej podanych powodów. Zgodnie z art. 957 K.c.:

„§ 1. Nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być również świadkami: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.

§ 2. Jeżeli świadkiem była jedna z osób wymienionych w paragrafie poprzedzającym, nieważne jest tylko postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie, jej małżonkowi, krewnym lub powinowatym pierwszego lub drugiego stopnia albo osobie pozostającej z nią w stosunku przysposobienia. Jednakże gdy z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez nieważnego postanowienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu danej treści, nieważny jest cały testament.”

Musi mieć Pani świadomość, że sąd badający ważność testamentu z mocy prawa może zakwestionować testament allograficzny, lecz może uznać, że jego potwierdzenie przez notariusza doprowadziło do tego, że testament ma formę notarialną. O ile by tak się zdarzyło, wówczas kwestionowanie treści rozporządzenia na wypadek śmierci jest możliwe, ale tylko przez wykazanie, że Pani tato w chwili sporządzenia testamentu nie był świadomy swojej woli, bądź też wola była wyrażona nie w sposób swobodny, tj. pod wpływem przymusu, groźby.

Z uwagi na fakt, iż Pani tato nie żyje, nie ma możliwości odwołania testamentu. Co najwyżej możliwe będzie jego podważenie, ale i to będzie wymagało dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia, czy Pani tato miał świadomość treści testamentu w chwili jego sporządzenia.

Pani mama zatem nie może zmienić woli zmarłego ojca, a co najwyżej może dążyć do podważenia tego testamentu. Gdyby jej się to udało, wówczas będziemy mieli do czynienia z dziedziczeniem ustawowym, tj. każda z Pań po 1/3, a nie Pani i siostra po 1/2.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼