Jakie kroki podjąć, by stać się samodzielnym właścicielem mieszkania?

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego zwanego dalej K.c. Z treści Pani pytania wynika, iż na mocy postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku nabyła Pani w 1/2 prawo własności nieruchomości lokalowej położonej w zasobach spółdzielczych. Druga połowa została odziedziczona przez syna i wnuków w odpowiednich proporcjach. Zgodną wolą spadkobierców jest, by stała się Pani wyłącznym właścicielem mieszkania.

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Najobszerniej wypowiedział się w tej kwestii Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 października 1973 r., sygn. akt III CRN 247/73, stwierdzając, że jednym z uprawnień wynikających ze współwłasności jest prawo do bezpośredniego korzystania z rzeczy wspólnej, a jego charakterystyczną cechą jest to, że współwłaścicielowi nie przysługuje prawo do określonej części rzeczy wspólnej, np. do jednego z lokali we wspólnym domu, lecz prawo do posiadania całej rzeczy. Każdemu współwłaścicielowi przysługuje takie samo uprawnienie, zatem każde z tych uprawnień doznaje ograniczenia w sposobie jego wykonywania przez takie same uprawnienia pozostałych współwłaścicieli. Prowadzi to do tego, że współwłaściciele mogą współposiadać rzecz wspólną i korzystać z niej w takim tylko zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.

Powyższe winno być wykładane w powiązaniu z treścią art. 207 .c., zgodnie z którym „pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną”.

Zasadne byłoby zatem jak najszybsze wystąpienie z wnioskiem o dział spadku i zniesienie współwłasności. W postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności, jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Rozstrzygając spór o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o prawo własności, sąd może wydać w tym przedmiocie postanowienie wstępne.

Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami (przed notariuszem), bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Koniecznym jest zatem wystąpienie z wnioskiem o dział spadku i zniesienie współwłasności. Opłata sądowa wynosi 1000 zł, a jeżeli będzie zgoda na zaproponowany podział opłata wynosiłaby 300 zł.

Jeżeli zdecydowaliby się Państwo na notariusza, wówczas taksa notarialna zostanie ustalona na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Podstawą określenia maksymalnej stawki jest przy działach – ogólna wartość majątku podlegającego działowi.

Maksymalna stawka wynosi od wartości:

• do 3.000 zł – 100 zł;
• powyżej 3.000 zł do 10.000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3.000 zł;
• powyżej 10.000 zł do 30.000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10.000 zł;
• powyżej 30.000 zł do 60.000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30.000 zł;
• powyżej 60.000 zł do 1.000.000 zł – 1.010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł;
• powyżej 1.000.000 zł do 2.000.000 zł – 4.770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1.000.000 zł;
• powyżej 2.000.000 zł – 6.770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2.000.000 zł, nie więcej jednak niż 10.000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7.500 zł.

Innymi słowy przeprowadzenie działu spadku przed sądem, choć trwające dłużej, będzie tańsze niż przeprowadzenie działu spadku i zniesienia współwłasności przed notariuszem.

Proszę pamiętać także, by złożyć deklarację do urzędu skarbowego o nabyciu prawa majątkowego. Mimo że są Państwo zwolnieni od podatku, konieczne jest zgłoszenie takiego wniosku w ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj i zapytaj prawnika >>

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj i zapytaj prawnika >>