Mąż cały spadek przekazał siostrze - czy należy się zachowek mi i dzieciom?
• Data: 2023-05-19 • Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Po śmierci męża okazało się, że kilka lat temu sporządził on testament, w którym jedynym spadkobiercą uczynił swoją siostrę. Nie kwestionowałam testamentu. Obecnie uprawomocnia się postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku przez męża siostrę. Ani ja, ani małoletnia córka nie będziemy więc spadkobiercami. Będziemy występować o zachowek. Męża siostra unika kontaktu ze mną i nie jest możliwe załatwienie czegokolwiek w drodze porozumienia, umowy itp. Moją wątpliwość budzi kwestia majątku wspólnego. Czy dobrze myślę, że powinnam teraz wystąpić o podział majątku wspólnego i jako uczestnika postępowania w miejsce zmarłego męża podać spadkobiercę? Czy w takim wniosku mogę żądać nierównego podziału majątku w opaci o wkład finansowy i osobisty w utrzymanie domu, rodziny, opiekę nad dzieckiem? Bo dział spadku w tym momencie nie będzie chyba konieczny, ponieważ spadkobierca jest jeden. Czy sprawa o zachowek może być prowadzona równocześnie? W jaki sposób mogę ustalić substrat zachowku, żeby wiedzieć, o jaką kwotę wnioskować? Generalnie chodzi mi o to, jakie kroki i w jakiej kolejności powinnam podjąć.
Wspólny majątek i dział spadku
Za wspólny majątek małżonków uznaje się wszystkie składniki, które strony nabyły w trakcie trwania związku małżeńskiego z należności pochodzących ze wspólnego majątku.
Przeprowadzenie podziału majątku wspólnego w postępowaniu o dział spadku jest możliwe na podstawie art. 689 Kodeksu postępowania cywilnego stanowiącego, że jeżeli cały majątek spadkowy lub poszczególne rzeczy wchodzące w jego skład stanowią współwłasność z innego tytułu niż dziedziczenie, dział spadku, podział majątku i zniesienie współwłasności mogą być połączone w jednym postępowaniu.
Udziały we wspólnym majątku
Kodeks rodzinny i opiekuńczy ustanawia domniemanie, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe (art. 43 § 1). Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku; spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji. Skład i wartość majątku ulegającego podziałowi ustala sąd. Dotyczy to tak majątku wspólnego małżonków, jak i majątku spadkowego.
Art. 1035 i nast. Kodeksu cywilnego określają, że stan spadku ustala się według stanu z dnia otwarcia spadku, jego zaś wartość – według cen z chwili dokonania działu (por. uchwała SN z 27.09. 1974 r., sygn. akt III CZP 58/74). Podobne zasady znajdują zastosowanie do podziału majątku wspólnego małżonków po ustaniu wspólności majątkowej, z tą różnicą, iż stan majątku objętego wspólnością ustalany jest na chwilę ustania wspólności majątkowej między małżonkami. W przypadku ustania wspólności wskutek śmierci jednego z małżonków oba te momenty będą tożsame.
Domniemywa się zatem, że udziały w majątku wspólnym są równe. Pani opiekowała się dziećmi i domem, mąż zarabiał.
Pozew o zachowek
Może Pani wytoczyć pozew o zachowek. Są to dwa odrębne tryby postępowania. Można przy sprawie o zachowek zawiesić ją do czasu zakończenia sprawy o podział majątku i zniesienie współwłasności. Albo prowadzić je równolegle.
Pani zadaniem jest przedstawić składniki majątku wspólnego, z czego 1/2 jest męża i to, co przepisał siostrze, stanowi substrat zachowku. Sąd powoła biegłego, który to oszacuje.
Po kolei należy: wezwać szwagierkę do zapłaty, wezwać pisemnie ją do polubownego załatwienia sprawy podziału majątku/zniesienie współwłasności, potem skierować pozew o zachowek i wniosek o zniesienie współwłasności i podział majątku dorobkowego.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
prawnicy z dużym doświadczeniem:
Zapytaj prawnika
