Możliwe problemy z długami jednego ze spadkobierców

Rozporządzenie spadkiem w testamencie

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 941 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, zwanej dalej w skrócie K.c. lub Kodeksem cywilnym, rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. W przypadku niesporządzenia testamentu spadek przechodzi na spadkobierców zgodnie z tzw. dziedziczeniem ustawowym, czyli określoną w przepisach od art. 931 do art. 940 K.c. regułą dziedziczenia.

Z przedstawionego przez Panią kazusu wynika, że mieszkanie mamy ma zostać po jej śmierci sprzedane, a kwota uzyskana ze sprzedaży podzielona na trzy córki (Panią oraz dwie Pani siostry). Obawia się Pani, że na skutek długów, które obciążają Pani siostrę dojdzie do zajęcia nieruchomości. Należy przeanalizować kilka możliwości, tak aby Pani Mama mogła podjąć decyzje, które rozwiązanie będzie dla niej najlepsze.

Powołanie wszystkich dzieci do spadku

W wariancie pierwszym do całości spadku po sobie Pani mama powołuje wszystkie swoje trzy córki. Zobowiązuje je jednocześnie do sprzedaży nieruchomości i podziału środków pomiędzy siebie (rozumiem, że w tym zakresie wszystkie z Pań szanują wolę mamy). W takiej sytuacji zgodnie z art. 1035 K.c., jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu tj. przepisów dotyczących Wspólność majątku spadkowego i dział spadku. Zgodnie z art. 195 K.c. własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Natomiast zgodnie z art. 196 §1  K.c. współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Domniemywa się, że udziały współwłaścicieli są równe. Natomiast do rozporządzenia rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu (np. sprzedaż nieruchomości), potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzekanie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli (art. 199).

W omawianym wariancie każda z Pań dysponowałaby 1/3 udziału w nieruchomości. W przypadku, gdy wierzyciele dysponują tytułem wykonawczym względem Pani siostry (nie jej małżonka), to wówczas mogą zająć udział siostry w tej nieruchomości. W takiej sytuacji rzadko kiedy dojdzie do sprzedaży licytacyjnej nieruchomości, biorąc pod uwagę, że 1/3 to niewielka część nieruchomości w zakresie jej wartości. W takiej sytuacji ewentualnie należy się spodziewać, że w przypadku toczącej się egzekucji wobec siostry, to wierzyciele mogą zająć wierzytelność czyli tą część pieniędzy, która będzie przypadać na nią po sprzedaży nieruchomości. Mówiąc wprost ,pieniądze ze sprzedaży nieruchomości trafią wówczas do wierzycieli zamiast do siostry.

Pominięcie córki w spadku a zachowek

W drugim wariancie do całości spadku po sobie mama powołuje Panią i drugą siostrę (siostrę, która nie ma długów) nakładając na Panie obowiązek zapłaty na rzecz drugiej siostry (siostry z długami) 1/3 kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości. Wówczas siostra nie będzie współwłaścicielką mieszkania. Natomiast jeżeli siostra nie będzie powołana do spadku w testamencie, to będzie mogła wystąpić wobec Pań o zachowek. Przepis art. 991 § 1 stanowi, że „zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udział spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”. W takiej sytuacji w Pań interesie jest po przekazaniu siostrze kwoty stanowiącej 1/3 ze sprzedaży nieruchomości odebrać od niej oświadczenie, że powyższa kwota stanowi rozliczenie zachowku lub też że po otrzymaniu tej kwoty zrzeka się dochodzenia roszczenia o zachowek.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.