• Autor: Anna Sufin
Potrzebuję uzyskać odpisy postanowień w sprawach spadkowych – jeden z 1985 r., drugi z 1991 r. Oba z sądu rejonowego. Problem w tym, że nie ma żyjących uczestników postępowania. Mój mąż jest synem jednej z uczestniczek i jednym ze spadkobierców po swojej matce. Jak to załatwić?
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 marca 2004 r. w sprawie przechowywania akt spraw sądowych oraz ich przekazywania do archiwów państwowych i zniszczenia (par. 14 ust. 1 pkt 2, § 14 ust. 2 pkt 6) akta spraw z zakresu prawa spadkowego, z tym, że o dział spadku tylko, gdy obejmował nieruchomość przechowuje się 50 lat, akta spraw o dział spadku lub zniesienie współwłasności, z wyjątkiem spraw wymienionych w ust. 1 pkt 2 i 3 przechowuje się 30 lat. Jeśli zapytuje Pani o postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, obydwa powinny być jeszcze dostępne i przechowywane w archiwum sądu, a uprawniony pracownik sądu może wystąpić o ich wypożyczenie. Udostępnienie materiału archiwalnego może nastąpić na wniosek osoby uprawnionej skierowany do Prezesa Sądu - chodzi tu jednak o całość akt, nie wydanie dokumentu z akt sprawy (por. Instrukcja w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych, Dz. Urz. Min. Spr. z 2018 r., poz. 348).
Zgodnie z art. 525 Kodeksu postępowania cywilnego „akta sprawy są dostępne dla uczestników postępowania oraz za zezwoleniem przewodniczącego dla każdego, kto potrzebę przejrzenia dostatecznie usprawiedliwi. Na tych samych zasadach dopuszczalne jest:
1) sporządzanie i otrzymywanie odpisów i wyciągów z akt sprawy,
2) otrzymywanie zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z akt sprawy”.
Ponadto § 129 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. „regulamin urzędowania sądów powszechnych stanowi:
„1. Udostępnienie akt i zawartych w nich dokumentów w celu przejrzenia lub samodzielnego utrwalenia ich obrazu, a także wydanie przedmiotów lub dokumentów złożonych w sprawie albo wydanie dokumentów na podstawie akt stronie lub uczestnikowi postępowania nieprocesowego może nastąpić po wykazaniu przez nich tożsamości, a co do innych osób - po wykazaniu ponadto istnienia uprawnienia wynikającego z przepisów prawa.
2. Przeglądanie akt spraw oraz samodzielne utrwalanie ich obrazu odbywa się w obecności pracownika sądowego, a akt, do których złożono testament, pod jego kontrolą”.
Z powyższego wynika, że zezwolenia na dostęp do akt osobom udziela przewodniczący, przyjmuje się, że po zakończeniu postępowania chodzi o przewodniczącego wydziału (por. M. Manowska, Komentarz do art. 525 K.p.c.). Odmowa zezwolenia nie podlega zaskarżeniu. Te same zasady dotyczą sporządzania i otrzymywania odpisów z akt (por. j.w.). W Pani przypadku wniosek należy złożyć do przewodniczącego wydziału cywilnego (przy czym przy kilku wydziałach cywilnych należy wybrać odpowiedni dla ulicy właściwej dla określenia właściwości miejscowej – tu: ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy – tak jak toczyła się sprawa spadkowa).
Od wniosku o wydanie odpisu dokumentu z akt sprawy należy uiścić opłatę kancelaryjną. Zgodnie z art. 77 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych opłatę od wniosku o wydanie na podstawie akt poświadczonego odpisu, wypisu lub wyciągu, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności oraz zaświadczenia pobiera się w kwocie 20 zł za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu. Zatem do wniosku o wydanie każdego z tych postanowień Pani mąż powinien załączyć dowód uiszczenia opłaty kancelaryjnej w kwocie 20 zł. Opłatę należy uiścić na rachunek dochodów budżetowych sądu. W tytule przelewu należy umieścić imię i nazwisko, sygnaturę akt sprawy.
Istotnym elementem wniosku będzie „dostateczne usprawiedliwienie” potrzeby uzyskania postanowienia, wykazanie istnienia uprawnienia do uzyskania postanowienia wynikającego z przepisów prawa. Nie wiem, w jakim celu Pani mąż chce postanowienia uzyskać – powinien jednak te cele opisać, w miarę możliwości udowodnić, a także załączyć dowód swojego następstwa prawnego po uczestniku postępowania, tj. postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po matce lub akt poświadczenia dziedziczenia po niej – w zależności co zostało wydane (jeśli postanowienie było wydane przez ten sam sąd, powinna wystarczyć kopia postanowienia ze wskazaniem, że oryginał znajduje się w aktach postępowania tut. sądu o sygnaturze …; jeśli przez inny, moc dowodową będzie miał odpis dokumentu poświadczony za zgodność z oryginałem przez notariusza albo radcę/adwokata, który występowałby z wnioskiem w imieniu Pani męża). Jeśli poda Pani cele, dla których mąż chce uzyskać postanowienia, będę mogła odnieść się do tego, czy są one wystarczające do uzyskania odpisu.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Anna Sufin
Randa prawny.
Zapytaj prawnika