• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Mój były małżonek zmarł niedawno. Rzekomo istnieje jakiś spisany spadek, ale nic mi na jego temat nie wiadomo. W trakcie małżeństwa nabyliśmy wspólnie mieszkanie (na kredyt hipoteczny) – jest to mieszkanie we wspólnocie mieszkaniowej. Po rozwodzie (ani w jego trakcie) nie podjęto żadnych działań dotyczących podziału wspólnoty majątkowej. Z małżeństwa mamy jedno dziecko, nadal nieletnie. Eksmąż żył w związku z inną kobietą (nie wzięli ślubu) i mają jedno (nieletnie) dziecko. Chcę rozwiązać kwestię mieszkania. Rozważałam odsprzedanie moich udziałów tej kobiecie (zaznaczam, że kilka lat temu na adres tego mieszkania została zapisana jej firma). Chcę także zrzec się spadku (w imieniu moim i mojego dziecka). Jaka jest najszybsza i najłatwiejsza metoda uregulowania tej sprawy? Czy można to zrobić u notariusza? Mieszkam aktualnie poza granicami kraju i zależy mi na rzetelnym, sprawnym i szybkim rozwiązaniu.
Może Pani odsprzedać byłej partnerce swój udział, o ile będzie chciała ona go kupić. Jeśli nie – trzeba będzie przeprowadzić zniesienie współwłasności. Pani nie musi odrzucać spadku – nie jest Pani spadkobierczynią po eksmężu. Jednak dziecko tak.
Aby odrzucić spadek w imieniu dziecka, niestety musi Pani uzyskać zgodę sądu rodzinnego. Zgodnie z treścią art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie K.r.io.): „Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską (§ 1). Nie mogą oni jednak bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko (§ 3)”. Jak słusznie podniósł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 listopada 1982 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I CR 234/82: „reprezentacja rodzica w sprawach majątkowych dziecka, jeśli obejmuje czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, wymaga umocowania udzielonego przez sąd opiekuńczy (art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego)”.
W rozumieniu art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego za czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu należy uznać czynności bezpośrednio rozporządzające (rzeczowe) lub zobowiązujące do rozporządzenia (obligacyjne), a dotyczące zbycia substancji majątku, obciążenia go prawami rzeczowymi ograniczonymi lub zmiany jego przeznaczenia. Miernikiem czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu jest ciężar gatunkowy dokonywanej czynności, jej skutki w sferze majątku małoletniego, wartości przedmiotu danej czynności oraz szeroko pojęte dobro dziecka i ochrona jego interesów życiowych. Sąd opiekuńczy przy wydawaniu zezwolenia w wymienionych sprawach nie może ograniczać się do kontroli formalnej legalności działalności rodziców, lecz powinien badać każdą sprawę także pod względem celowości gospodarczej i korzyści osiąganej dla dobra dziecka. Zezwolenie powinno w swej treści obejmować wszystkie istotne elementy danej czynności (essentialia negotii). W razie zamieszczenia klauzul dodatkowych są one bezwzględnie wiążące, a ich naruszenie może spowodować nieważność całej czynności. Konsekwencją braku zezwolenia sądu opiekuńczego z art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest nieważność dokonanej czynności (uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 30 kwietnia 1977 r., sygn. akt III CZP 73/76).
Proszę pamiętać, że musi Pani odrzucić spadek po ojcu w imieniu dziecka w ciągu 6 miesięcy od śmierci ojca dziecka. Termin ten ulega zawieszeniu na czas rozpatrywania sprawy o wyrażenie zgody przez sąd. Ale oświadczenie musi Pani złożyć u notariusza albo w sądzie spadku w imieniu dziecka w terminie 6 miesięcy (z uwzględnieniem tego, że okres ten ulegnie zawieszeniu na czas trwania sprawy o wyrażenie zgody). Musi Pani także zdawać sobie sprawę, że sąd może odmówić wyrażenia zgody. Potem zostanie Pani zniesienie współwłasności lub sprzedaż udziału. Zniesienia współwłasności można dokonać w sądzie lub u notariusza. U notariusza musicie być zgodni co do sposobu i ceny, w sądzie już nie – tam decyzje podejmuje sąd.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika