Oświadczenie o odrzuceniu spadku, mimo braku aktu zgonu rodzica

Sposób przyjęcia spadku lub jego odrzucenie – termin 6 miesięcy

Zgodnie z art. 1015 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 136; dalej „K.c.”) – oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. W przypadku gdy spadkodawca zmarł przed 18 października 2015 r., to brak złożenia oświadczenia w wyżej wskazanym terminie powodował tzw. proste przyjęcie spadku (to jest również z długami). Aktualnie brak złożenia oświadczenia w tym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Co oznacza, że odpowiedzialność osoby, która nie złożyła oświadczenia, ograniczona jest tylko i wyłącznie do wartości czynnej spadku, tj. takiej kwoty, która będzie stanowiła przysporzenie spadkowe (coś na plus, a nie na minus).

Termin ten jest terminem zawitym prawa materialnego, co oznacza, że co do zasady nie podlega on przywróceniu. Oświadczenie o odrzuceniu spadku złożone po tym terminie nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Wskazać należy, że termin ten jest zachowany, jeżeli przed jego upływem oświadczenie o odrzuceniu spadku zostało złożone przed sądem lub notariuszem. Dla zachowania tego terminu wystarczające jest, aby przed jego upływem wniosek o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku został wniesiony do sądu.

Wniosek do sądu o odrzuceniu spadku, mimo braku aktu zgonu

Zatem aktualnie rekomendowałabym złożenie takiego wniosku do sądu z zaznaczeniem, że oczekuje Pan na doręczenie aktu zgonu ojca. Opłata od wniosku wynosi 100 zł zgodnie z art. 49 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2022 r., poz. 1125). Jeżeli chodzi o to, do którego sądu należy wystąpić z wnioskiem, to zgodnie z art. 628 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 1805) – do czynności w postępowaniu spadkowym, które należą do zakresu działania sądów, wyłącznie właściwy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.

Odrzucenie spadku przez małoletnie wnuki – zgoda sądu rodzinnego

Dopiero od momentu, w którym złoży Pan oświadczenie o odrzuceniu spadku termin 6 miesięcy liczony jest dla Pana dzieci. W przypadku gdy dzieci są małoletnie (przed ukończeniem 18 roku życia), to w terminie 6 miesięcy jest Pan obowiązany do wystąpienia do sądu rodzinnego właściwego dla miejsca zamieszkania małoletnich z wnioskiem o wyrażenie zgody przez sąd na dokonanie czynności prawnej przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka, tj. na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. W uzasadnieniu takiego wniosku należy wskazać, że według Pana wiedzy w spadku są same długi. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 22 maja 2018 r. sygn. akt. III CZP 102/17: „Złożenie przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka.”. Nadto w tej samej uchwale Sąd Najwyższy wskazał, że: „Termin przewidziany w art. 1015 § 1 k.c. nie może się skończyć przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie przez małoletniego spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku. Po prawomocnym zakończeniu tego postępowania oświadczenie małoletniego powinno być złożone niezwłocznie, chyba że termin ten jeszcze nie upłynął”.

Oznacza to, że jeżeli złoży Pan wniosek o wyrażenie zgody przez sąd rodzinny na dokonanie czynności prawnej przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka przed upływem 6 miesiąca od daty, w której odrzucił Pan spadek, to nawet jeśli termin 6 miesięcy upłynie w czasie trwania postępowania, to oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnich może Pan złożyć niezwłocznie po uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie wyrażenia zgody przez sąd na dokonanie tej czynności. Opłata od wniosku to 100 zł od każdego dziecka.

Dopiero kiedy będzie Pan dysponował prawomocnym postanowieniem sądu, tj. takim, od którego nie przysługuje środek odwoławczy, w którym sąd wyraża zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletnich – może Pan udać się do notariusza celem złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.