• Autor: Katarzyna Bereda
Sprawa dotyczy przywrócenia terminu do odrzucenia spadku. Z moją byłą żoną mieliśmy syna, który popełnił samobójstwo. Po dwóch latach od jego śmierci dostałem pismo z sądu o stwierdzenie nabycia spadku po synu z wniosku banku, u którego syn zaciągnął pożyczkę i jej nie spłacił. Nie składałem oświadczenia odnośnie odrzucenia spadku po synu, bo nie przypuszczałam, że może pojawić się taki problem. Ponadto syn nie utrzymywał ze mną kontaktu i nie wiem, czy pozostawił cokolwiek w spadku. Jak mogę uniknąć spłaty tej pożyczki? Czy mogę zrzec się spadku po synu i przywrócić termin na odrzucenie spadku?
Jeżeli spadek po zmarłym wynosi raczej same pasywa, a nie ma żadnych aktywów, i nie wiedział Pan o tym, że istnieje jakieś zadłużenie, proponuję skorzystać z instytucji uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o odrzuceniu spadku nie w terminie. Należy bowiem wskazać, iż oświadczenie w zakresie przyjęciu lub odrzucenia spadku należy złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia powzięcia informacji o powołaniu do spadku, a więc powzięcia informacji o śmierci spadkodawcy.
Sytuacja jest jednak do odratowania, albowiem należy złożyć jak najszybciej do sądu rejonowego miejsca zamieszkania wniosek o zatwierdzenie i przyjęcie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia o odrzuceniu spadku niezłożonego w terminie, a więc najprościej rzecz ujmując, przywrócenia terminu do odrzucenia spadku.
Zgodnie z treścią art. 1019 Kodeksu cywilnego (K.c.):
„§ 1. Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:
1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;
2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.
§ 2. Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu. § 3. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd.”
Zobacz również: Przywrócenie terminu do odrzucenia spadku przez małoletniego
W myśl wyraźnego brzmienia art. 1019 K.c. także błąd może być podstawą do uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Nieistotne jest, czy uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu lub groźby następuje przed, czy po stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu APD albo wydaniu EPS, a także to, czy następuje przed, czy po dokonaniu działu spadku (zob. uchw. SN z 06.06.2007 r., III CZP 53/07, OSNC 2008, Nr 7-8, poz. 78; uchw. SN z 22.11.2013 r., III CZP 77/13, OSNC 2014, Nr 9, poz. 86; w doktrynie P. Reichel, Uchylenie się od skutków prawnych, s. 77; A. Stempniak, Postępowanie o zatwierdzenie, cz. I, s. 571; E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, w: Gudowski, Komentarz, 2017, t. VI, art. 1019, Nb 14 i 16; M. Pazdan, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, 2015, t. II, art. 1019, Nb 22; J. Ciszewski, J. Knabe, w: Ciszewski, Komentarz, 2014, art. 1019, Nb 14). Jak wskazano w postanowieniu SN z 06.07.2012 r. (V CSK 313/11, Legalis), rozstrzygnięcie sądu spadku w przedmiocie zatwierdzenia oświadczenia spadkobiercy o uchyleniu się od skutków prawnych niezachowania terminu do odrzucenia spadku (art. 1019 § 2 i 3 K.c.) ma w tym zakresie samodzielny charakter.
Z uwagi na powyższe powinien Pan złożyć wniosek o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia woli o odrzuceniu spadku z jednoczesnym oświadczeniem o odrzuceniu spadku. Wniosek taki wraz z oświadczeniem należy złożyć w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania. We wniosku proszę wskazać np. iż nie miał Pan świadomości konieczności odrzucenia spadku, albowiem nie miał Pan świadomości istnienia zadłużenia po stronie spadkodawcy, co uniemożliwiło Panu złożenie takiego oświadczenia w terminie. Jeżeli sąd zatwierdzi ten wniosek, to nie przejmie Pan spadku spadkodawcy – po złożeniu wniosku sąd wyznaczy rozprawę i jeszcze dopyta Pana w tym zakresie. Uwzględnienie wniosku zależy od akceptacji sądu, dlatego musi Pan wykazać, iż całkiem błędnie nie miał Pani świadomości istnienia zadłużenia. Wniosek taki podlega opłacie 100 zł. Proszę go złożyć jak najszybciej i powołać się na błąd i niewiedzę w zakresie zadłużenia syn.
Zobacz również: Spadek po synu
Masz podobny problem prawny? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Indywidualne porady prawne przez internet
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika