Reguły dziedziczenia w przypadku drugiego małżeństwa

Reguły dziedziczenia ustawowego i na podstawie testamentu

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 941 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360; dalej w skrócie K.c.) – rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. W przypadku niesporządzenia testamentu spadek przechodzi na spadkobierców zgodnie z tzw. dziedziczeniem ustawowym, czyli określoną w przepisach od art. 931 do art. 940 K.c. regułą dziedziczenia. W opisanym przez Panią stanie faktycznym należy rozważyć następujące opcje:

1. dziedziczenia w przypadku, gdy małżonek nie sporządzi testamentu,
2. dziedziczenia w przypadku, gdy małżonek sporządzi testament.

Ważne jest również to, czy doszło do podziału majątku wspólnego małżonka oraz jego pierwszej żony. Zatem również trzeba rozważyć:

1. gdy do podziału majątku wspólnego doszło – chodzi o to, aby strony czy to sądownie, czy u notariusza dokonały podziału majątku wspólnego, tj. wskazały, komu przypadają dane nieruchomości oraz ruchomości, np. pierwszej żonie przypada cała nieruchomość w postaci domu, a małżonkowi nieruchomość w postaci mieszkania;
2. gdy do podziału majątku wspólnego nie doszło – małżonek i pierwsza żona są nadal współwłaścicielami mieszkania, domu, samochodu.

Dziedziczenie, gdy spadkodawca nie zostawił testamentu

W przypadku, w którym małżonek zmarłby nie zostawiając testamentu, a majątek wspólny z pierwszego małżeństwa nie zostałby podzielony, to sytuacja przedstawiałaby się następująco. Zgodnie z art. 922 § 1 K.c. – prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosowanie do przepisów prawa. Zatem przy założeniu jak powyżej do spadku po mężu weszłoby:

• ½ prawa własności mieszkania zakupionego podczas pierwszego małżeństwa;
• ½ prawa własności nieruchomości domu zakupionego podczas pierwszego małżeństwa;
• ½ ruchomości w postaci samochodu zakupionego podczas pierwszego małżeństwa;
• ½ prawa własności mieszkania zakupionego podczas drugiego związku małżeńskiego;
• ½ ruchomości w postaci samochodu zakupionego podczas drugiego związku małżeńskiego.

W przypadku braku testamentu doszłoby do dziedziczenia ustawowego. Zgodnie z art. 931 § 1 K.c. w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Zatem do dziedziczenia wyżej wskazanych składników majątkowych zostałyby powołane następujące osoby:

• Pani jako żona aktualna,
• Państwa córka (dziecko z drugiego małżeństwa),
• 3 dzieci z pierwszego małżeństwa.

Natomiast Pani udział w dziedziczeniu nie mógłby być mniejszy niż ¼ całości spadku.

Jeśli małżonek nie pozostawiłby testamentu, a majątek wspólny z pierwszą żoną zostałby podzielony, to do spadku po małżonku weszłoby:

• ½ prawa własności mieszkania zakupionego podczas drugiego związku małżeńskiego,
• ½ ruchomości w postaci samochodu zakupionego podczas drugiego związku małżeńskiego.
• te wszystkie składniki majątku, które po podziale majątku wspólnego z pierwszą małżonką przypadałby Pani mężowi.

Jeżeli chodzi o dziedziczenie, to osoby uprawnione do tychże składników majątku byłyby tożsame jak w pierwszym przypadku, tj. do dziedziczenia dochodzą:

• Pani jako żona aktualna,
• Państwa córka (dziecko z drugiego małżeństwa),
• 3 dzieci z pierwszego małżeństwa.

Dziedziczenie na podstawie testamentu

W przypadku gdy Pani małżonek pozostawiłby testament, to do dziedziczenia wszystkich składników majątku dochodzi osoba lub osoby wskazane w testamencie. W przypadku gdy majątek wspólny z pierwszego małżeństwa nie zostałby podzielony, to wówczas małżonek mógłby rozważyć sporządzenie testamentu, w którym:

1. przedmioty majątkowe ruchomości i nieruchomości, które stanowią jego majątek wspólny z pierwszą żoną zapisać dla 3 dzieci z pierwszego małżeństwa;
2. nieruchomość oraz ruchomość z drugiego związku małżeńskiego zapisać Pani i córce z 2 związku małżeńskiego.

Dziedziczenie majątku drugie żony

W przypadku, w którym zmarłaby Pani, nie pozostawiając testamentu, w skład masy spadkowej po Pani wchodziłoby:

• ½ prawa własności mieszkania zakupionego z małżonkiem;
• ½ ruchomości w postaci samochodu zakupionego podczas drugiego związku małżeńskiego
• Pani mieszkanie zakupione przed ślubem.

Jeżeli nie sporządziłaby Pani testamentu, to uprawnionymi do spadku byliby:

• Pani córka,
• Pani małżonek – a część przypadająca na niego w spadku nie mogłaby być mniejsza niż ¼.

Testamenty małżonków

Wówczas przy braku dokonania działu spadku i przeniesienia własności na córkę, w momencie śmierci Pani męża również i do tej części Pani mieszkania byłyby uprawnione jego dzieci z pierwszego małżeństwa. Zatem w Pani przypadku rekomendowałabym sporządzenie testamentu, w którym do całości spadku po sobie powołuje Pani swoją córkę. Natomiast w przypadku Pani męża rekomendowałabym:

• dokonanie podziału majątku wspólnego z pierwszego małżeństwa poprzez przepisanie go w drodze darowizny na dzieci z pierwszego związku małżeńskiego albo
• sporządzenie testamentu, w którym małżonek rozporządzi poszczególnymi przedmiotami majątkowymi na rzecz konkretnych osób.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.