• Autor: Marek Gola
Moje pytanie dotyczy spadku, sprzedaży i darowizny. W 2012 r. zmarł mój ojciec, nie pozostawił po sobie testamentu. W skład spadku po nim wchodzi duża działka zabudowana domem, który nie nadaje się do zamieszkania. Oprócz mnie spadek odziedziczyło jeszcze dwoje rodzeństwa. Moja działka przylega do nieruchomości spadkowej i chciałbym sprzedać obie nieruchomości (po ojcu i własną) jako całość. Spodziewam się, że rodzeństwo zechce przenieść na mnie swoje udziały w spadku. Środki ze sprzedaży chcę w części przeznaczyć na zakup nowego domu, a w części na zakup domu dla syna. Czy w opisanej sytuacji zapłacę podatek od spadku – od sprzedaży, od darowizny? Czy mój syn zapłaci podatek od darowizny? Czy rodzeństwo, nie zrzekając się spadku na moją rzecz, a chcąc sprzedać nieruchomość przed upływem 5 lat, zapłaci podatek?
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.), Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.), ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
Wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.
W mojej ocenie najlepszą odpowiedzią na postawione pytania będzie przedstawienie tez wyroków wydanych w podobnych sprawach, które wskażę, co należy rozumieć przez własny cel mieszkaniowy.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 20 października 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 908/14, wskazał, że „wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. »dachu nad głową«, dążenie, aby w tym nowym lokalu mieszkać. Wyraz »mieszkaniowe« w wyrażeniu »własne cele mieszkaniowe« należy odnosić do zamiaru zamieszkiwania związanego z różnymi sposobami wydatkowania przychodu, a nie do wydatkowania przychodu na nabycie mieszkania w znaczeniu przedmiotowym, bo przecież ustawodawca wyraźne przewidział, że cele mieszkaniowe mogą być zrealizowane także poprzez wydatki związane z innymi przedmiotami (np. dom, grunt)”.
Szeroką wykładnię art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przedstawia Wojewódzki Sądu Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 5 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 549/14: „spłata kredytu budowlanego zaciągniętego przez spółdzielnię też jest własnym celem mieszkaniowym”.
Jeżeli zdecydowałby się Pan zakupić mieszkanie, ale w nim nie zamieszkać, to polecam pogląd wyrażony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 października 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 1028/14, w którego tezie wskazano, że „art. 21 ust. 1 pkt 131 nie uzależnia zwolnienia z PIT od tego, co dalej stanie się z kupionym mieszkaniem. Ustawodawcy nie chodziło o to, by w nabytym mieszkaniu bądź domu podatnik miał od razu zamieszkać”.
Ostatni pogląd, który w mojej ocenie jest w opisanej sprawie korzystny, to pogląd wyrażony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 17 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Po 961/13, w którego tezie wskazano, że „jeżeli w okresie 2 lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości, wydatkuje się na rzecz dewelopera tytułem umowy deweloperskiej środki otrzymane ze sprzedaży otrzymanej w spadku nieruchomości oraz po wybudowaniu przez dewelopera tego lokalu mieszkalnego wnioskodawczyni na podstawie tejże umowy deweloperskiej ustanowi odrębną własność lokalu mieszkalnego, a prawo własności zostanie przeniesione na skarżącą, zostaną spełnione przesłanki uzasadniające zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. Fakt, że przeniesienie prawa własności do lokalu na rzecz skarżącej nastąpi po upływie terminu, wynikającego z tego przepisu, nie pozbawia skarżącej prawa do tego zwolnienia”.
Z powyższego wynika, że zakup domu dla własnych celów kwalifikuje się do zwolnienia od podatku. Zakup mieszkania dla syna już nie, albowiem nie obejmuje on tzw. dachu nad głową dla Pana, lecz dla syna. Jeżeli rodzeństwo zechce sprzedać spadek przed 5 laty, wówczas podatek wystąpi.
Zobacz również: Wezwanie do urzędu skarbowego w sprawie darowizny
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika