Dziedziczenie po przyjacielu na podstawie testamentu a obowiązek poszukiwania krewnych

• Data: 2025-03-29 • Autor: Katarzyna Bereda

Zmarł mój przyjaciel, który pozostawił po sobie testament sporządzony u notariusza. W testamencie wskazał, że wszystko dziedziczę ja, a gdybym nie mogła lub nie chciała odziedziczyć majątku, to spadek przekazuje mojej niepełnoletniej wnuczce. Przyjaciel był kawalerem, nie miał dzieci. Jego rodzice i bracia nie żyją (nie mieli żon ani dzieci). Notariuszka, u której chciałam załatwić tę sprawę, zaskoczyła mnie, gdyż kazała mi szukać rodziny, jakichś braci, sióstr jego rodziców i innych krewnych. Czy faktycznie muszę ich odszukać? Czy zgodnie z testamentem dziedziczę ja lub moja wnuczka? Co powinnam zrobić w tej sytuacji?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Dziedziczenie po przyjacielu na podstawie testamentu a obowiązek poszukiwania krewnych

Konieczność znalezienia krewnych zmarłego

Tak, niestety notariusz miał rację – nawet jeżeli zmarły nie miał żony, dzieci, rodziców i rodzeństwa, to może ma kuzynostwo, które jest powołane do spadku ze spadkobrania ustawowego. Notariusz bowiem nie wie, czy zmarły nie miał dalszej rodziny i nie jest uprawniony do jej poszukiwania.

Jeżeli Pani również nie jest w stanie dowiedzieć się, czy istnieje dalsza rodzina – kuzynostwo, dzieci kuzynostwa – to proponuję skierować wniosek o nabycie spadku do sądu rejonowego ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego, albowiem sąd jest w stanie poszukiwać rodziny zmarłego i sąd może otworzyć oraz ogłosić testament. Wskazuję bowiem, iż nawet w przypadku dziedziczenia testamentowego, w którym do dziedziczenia powołana jest Pani, konieczne jest uczestnictwo w sprawie spadkobierców ustawowych zmarłego, dlatego trzeba stwierdzić, czy tacy spadkobiercy istnieją. Notariusz nie jest w stanie stwierdzić, czy tacy spadkobiercy istnieją, dlatego najlepiej jest skierować sprawę do sądu.

Zgodnie z treścią art. 932 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice.

§ 2. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.

§ 3. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

§ 4. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

§ 5. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

§ 6. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku”.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Wniosek o nabycie spadku

Jak Pani więc widzi, jakaś rodzina zmarłego może istnieć, dlatego notariusz może nie podjąć się sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, albowiem nawet w przypadku dziedziczenia testamentowego wymagana jest obecność i udział spadkobierców ustawowych. Wobec tego proponuję skierować sprawę do sądu, który pomoże Pani odnaleźć ewentualnych spadkobierców, np. przez ogłoszenie.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przykłady

Spadek po samotnej cioci

Pani Maria odziedziczyła w testamencie mieszkanie po swojej samotnej cioci Zofii, która zmarła. Zofia nie miała męża ani dzieci. Notariusz odmówił jednak sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, wskazując, że może istnieć dalsza rodzina – kuzynostwo Zofii, które ma prawo do dziedziczenia ustawowego. Pani Maria nie znała nikogo z dalszej rodziny cioci, więc musiała skierować sprawę do sądu, który wszczął procedurę poszukiwania potencjalnych spadkobierców.

 

Kuzyni z Ameryki

Pan Wojciech zmarł bezpotomnie, pozostawiając po sobie spory majątek. Jego jedyny brat nie żył od dawna. Wydawało się, że nie ma więcej bliskiej rodziny. Jednak sąd, po ogłoszeniu informacji o spadku, odkrył, że Wojciech miał kuzynów, którzy wyemigrowali do USA w latach 80. Po długich poszukiwaniach udało się ich odnaleźć i majątek Wojciecha został podzielony między nich zgodnie z przepisami prawa spadkowego.

 

Nieznane dzieci kuzyna

Pani Anna odziedziczyła w testamencie gospodarstwo rolne po swoim dalekim kuzynie Adamie. Nie miał dzieci ani rodzeństwa. Jego rodzice nie żyli już od wielu lat. Jednakże notariusz odmówił sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, ponieważ uważał, że Adam może mieć dalszą rodzinę uprawnioną do dziedziczenia. Pani Anna złożyła więc wniosek o nabycie spadku w sądzie. Po jakimś czasie okazało się, że dzieci jednego z kuzynów Adama miały prawo do części majątku.

Podsumowanie

Artykuł omawia konieczność poszukiwania krewnych zmarłego w kontekście dziedziczenia. Nawet jeśli zmarły nie miał najbliższej rodziny (żony, dzieci czy rodzeństwa), mogą istnieć dalsi spadkobiercy, tacy jak kuzyni, którzy mają prawo do spadku ustawowego. Notariusz, nie będąc uprawnionym do poszukiwania rodziny, może odmówić sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. W takich przypadkach zaleca się skierowanie sprawy do sądu rejonowego. Sąd jest w stanie ustalić, czy istnieją jacyś spadkobiercy ustawowi, co jest istotne nawet przy dziedziczeniu testamentowym.

Oferta porad prawnych

Zachęcamy do skorzystania z naszych porad prawnych online, które mogą pomóc Ci w zrozumieniu wszelkich kwestii dotyczących dziedziczenia i poszukiwania krewnych zmarłego. Nasz zespół doświadczonych prawników dokładnie przeanalizuje Twoją sprawę i wskaże kroki, które należy podjąć w danej sytuacji. Nie czekaj, skontaktuj się z nami już dziś, aby uzyskać fachową pomoc!

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Katarzyna Bereda

O autorze: Katarzyna Bereda

Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl