Podział spadku po mamie i plany sprzedaży domu
• Data: 2025-05-01 • Autor: Marcelina Mazurkiewicz
Mama była właścicielką 2/3 domu jednorodzinnego, a wujek 1/3. Kilka lat temu zmarła, nie zostawiając testamentu. Obecnie toczy się postępowanie spadkowe, za tydzień mamy rozprawę. Spadkobiercami są: ojciec, siostra i ja, nie ma między nami sporów co do spadku. Rozumiem, że sąd orzeknie, ile każde z nas dziedziczy w częściach ułamkowych z ułamka mamy tych 2/3. Tata chciałby się z tego domu wyprowadzić, kupić sobie małe mieszkanie. Syn, wuja, który jest obecnie właścicielem udziału 1/3, chętnie odkupi nasze 2/3. Ojciec wyszedł z propozycją, żebyśmy na tej rozprawie w sądzie zrzekli się z siostrą spadku na jego rzecz, a on i tak nam wszystko zapisze w testamencie (tak podobno byłoby prościej, ale nie wiem dlaczego). Czy to zasadniczo coś zmienia? Jak rozumiem, tacie będzie łatwiej kupić sobie mieszkanie, bo będzie dysponował całą kwotą. Czyli posiadałby (z naszej części) 50% + 33%? Jak ten jego pomysł wygląda pod względem formalnym? Są jakieś korzyści takiego rozwiązania w stosunku do „normalnej” drogi?
(1).jpg)
Dziedziczenie ustawowe po mamie
Mama była właścicielką 2/3 domu i skoro nie pozostawiła testamentu, dziedziczenie po niej odbędzie się w sposób ustawowy. Podał Pan, że dziedziczycie: ojciec, Pan i siostra. Zacznijmy zatem od przedstawienia podstaw prawnych, czyli artykułów Kodeksu cywilnego (K.c.), które odnoszą się do takich jak opisana sytuacji.
Art. 926. § 1. Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu.
§ 2. Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.
§ 3. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, dziedziczenie ustawowe co do części spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Udziały spadkowe we współwłasności
Art. 931. § 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.
Z tego względu każde z Państwa dziedziczy spadek po mamie w wysokości 33,3%, więc jeśli chodzi o dom, to jest 1/3 z 2/3 domu.
Plusy i minusy przekazania udziałów spadkowych ojcu
Pozostając przy normalnej drodze, każdy z Państwa sprzedaje swoją część domu kuzynowi. Jeśli jednak zrzekną się Państwo spadku na rzecz ojca, on odziedziczy 100% spadku po mamie, a więc będzie właścicielem 2/3 domu i sam będzie mógł sprzedać swoją część.
Pod względem formalnym zmienia to tyle, że w razie jeśli nie zrzekną się Państwo spadku, każdy z Państwa stanie się właścicielem 1/3 z 2/3 domu i każdy osobno będzie mógł sprzedać swoją cześć kuzynowi. Jeśli zrzekną się Państwo – tata zostanie samodzielnie właścicielem 2/3 domu, które może sam sprzedać kuzynowi.
Zatem, reasumując, to nie wiele zmienia, choć zapewne ułatwia późniejsze formalności. W normalnym trybie, po stwierdzeniu nabycia spadku, do księgi wieczystej zostaną wpisani Państwo we troje i dom będzie miał czterech współwłaścicieli, a w razie sprzedaży każde z Państwa będzie osobno sprzedawać swój udział. W przeciwnym razie tata samodzielnie zawrze z kuzynem umowę i sprzeda mu swoją część domu.
Przykłady
Rodzinne porozumienie ułatwiające sprzedaż domu
Marta i jej brat odziedziczyli po zmarłej mamie udziały w mieszkaniu, które współdzielili z ojcem. Ojciec, chcąc uprościć proces sprzedaży, poprosił dzieci o zrzeczenie się spadku na jego rzecz. Marta miała pewne wątpliwości, ale ostatecznie zgodzili się na propozycję ojca, aby ten mógł samodzielnie dokonać transakcji. Dzięki temu udało się szybko sprzedać nieruchomość, a ojciec kupił sobie wygodne mieszkanie, zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami rodzinnymi.
Problemy z podziałem udziałów między spadkobierców
Piotr, jego siostra i ojciec odziedziczyli po matce 2/3 domu. Chcąc sprzedać udziały kuzynowi, każdy musiałby przejść przez proces notarialny i osobno zawrzeć umowę. To wymagało czasu i dodatkowych kosztów. Ostatecznie postanowili nie rezygnować ze swoich udziałów, lecz podzielić się odpowiedzialnością za sprzedaż, co spowodowało opóźnienia i dodatkowe formalności, które mogły zostać uniknięte, gdyby zrzekli się spadku na rzecz ojca.
Testament jako zabezpieczenie przyszłości
Anna i jej brat mieli wątpliwości, czy zrzeczenie się spadku na rzecz ojca jest dobrą decyzją, mimo jego zapewnień o zapisaniu im domu w testamencie. Postanowili skonsultować się z prawnikiem, który doradził im sporządzenie testamentu już teraz, aby mieć pewność, że ich interesy będą chronione. Po zabezpieczeniu tej kwestii zgodzili się na propozycję ojca, co pozwoliło na szybsze i prostsze zarządzanie nieruchomością.
Podsumowanie
Zrzeczenie się spadku na rzecz ojca może uprościć formalności związane ze sprzedażą domu i pozwolić mu na swobodne dysponowanie całością majątku. Warto jednak dokładnie przeanalizować wszystkie aspekty prawne i finansowe takiego rozwiązania oraz zabezpieczyć interesy wszystkich spadkobierców, np. poprzez odpowiednie zapisy testamentowe. Każda decyzja powinna być dobrze przemyślana i dostosowana do sytuacji rodzinnej oraz przyszłych planów.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej dotyczącej dziedziczenia lub chcesz przygotować odpowiednie pismo? Skorzystaj z naszych usług online – zapewniamy szybkie i rzetelne wsparcie dostosowane do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
.jpg "Jak uzyskać spadek po dziadku, którego nie znałam, formalności krok po kroku")
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Jak sprawdzić, czy zmarły krewny był zadłużony?
» Podział spadku po mamie i plany sprzedaży domu
» Jak uzyskać spadek po dziadku, którego nie znałam, formalności krok po kroku
» Termin na odrzucenie spadku a brak informacji o śmierci spadkodawcy
» Uzupełnienie wniosku o odrzucenie spadku, czy to jeszcze możliwe po terminie?
