• Data: 2025-05-25 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Zmarł bezdzietny brat mojej chorej mamy. Moja starsza siostra zabrała klucze do domu i przejęła całą inicjatywę – nie dopuszcza mnie ani mojej młodszej siostry do domu. Robi porządki, tzw. przeszukanie. Wiem, że wujek miał dużą ilość gotówki (widział to mój mąż i młodsza siostra). Moja starsza siostra twierdzi, że ma testament, który napisał wujek. Niestety nie chce go pokazać. Od nieżyjącej już osoby dowiedziałam się, że siostra 35 lat temu podrobiła testament i stała się właścicielką domu i atrakcyjnych działek (nie było z naszej strony żadnej reakcji). Obawiam się, że teraz planuje zrobić to samo. Jakie kroki prawne należy podjąć w tej sytuacji?
W pierwszej kolejności to Pani mamie jako spadkobierczyni ustawowej wujka przysługują następujące rozwiązania:
1) złożenie do sądu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce pobytu wujka wniosku o stwierdzenie nabycia spadku z zaznaczeniem, że wchodzi w grę dziedziczenie ustawowe oraz ze zobowiązaniem przez sąd córki (Pani siostry) do przedłożenia rzekomego testamentu – we wniosku należy zaznaczyć, że Pani mama nie posiada wiedzy o sporządzonych testamentach, ale z informacji, które przekazała córka (Pani siostra), wynika, że jest ona w posiadaniu jakiegoś dokumentu;
2) oczekiwanie na doręczenie wniosku w przedmiocie nabycia spadku w przypadku gdy Pani siostra złoży taki wniosek – wówczas co do zasady Pani mamie przysługuje termin na zajęcie stanowiska w przedmiocie treści wniosku, w tym także ważności testamentu. Termin ten wynosi zazwyczaj 14 dni.
Zgodnie z art. 941 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360), zwanej dalej w skrócie Kodeksem cywilnym lub K.c., „rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament”. Następnie trzeba zastanowić się, czy testament jest ważny, tj. czy został sporządzony przez uprawnioną osobę, tj. Pani wujka (tu zasadnicze znaczenie ma to, czy podpis na testamencie pochodzi od wujka), czy też nie został sporządzony w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli (np. w chorobie).
Zgodnie z art. 945 K.c. „testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:
1) w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
2) pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, to nie sporządziłby testamentu tej treści;
3) pod wpływem groźby”.
Powyższe kwestie udowadnia się zeznaniami świadków i opinią biegłego sądowego psychiatry. Zasadne jest powołanie biegłego wówczas, gdy np. spadkodawca bardzo chorował psychicznie/neurologicznie, był podatny na wpływy innych osób. Co ważne, na nieważność testamentu nie można powołać się po upływie lat trzech od dnia, w którym osoba uprawniona mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku.
Zatem drugą kwestią, którą należy rozważyć, to czy przedłożone do akt testamenty są ważne, biorąc powyższe okoliczności pod uwagę. Jeśli w Pani ocenie zachodzi wątpliwość co do ważności tych testamentów, np. działanie pod wpływem groźby, oddziaływania innych osób, to wówczas warto byłoby podnieść zarzut nieważności, który należy wykazać odpowiednimi środkami dowodowymi, tj. zeznaniami świadków, dokumentacją medyczną, opinią biegłych.
W przypadku wątpliwości co do tego, czy na testamencie widnieje podpis wujka, należy wnieść o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu badania pisma ręcznego na fakt, czy na testamencie z dnia X znajduje się podpis wujka.
Tak naprawdę konkretne zarzuty pojawią się, dopiero gdy Pani mama otrzyma wniosek z sądu.
W sytuacji, gdy rodzi się podejrzenie, że bliski krewny próbuje bezprawnie przejąć spadek, warto podjąć kroki prawne, by chronić swoje prawa do majątku. Należy złożyć wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku oraz wnioskować o okazanie rzekomego testamentu. W przypadku wątpliwości co do autentyczności testamentu można wnosić o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.
Potrzebujesz wsparcia prawnego lub pomocy w przygotowaniu pisma? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasz ekspert skontaktuje się z Tobą, aby omówić szczegóły. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika