Czy współmałżonek dziedziczy spadek po teściach?
• Data: 2023-11-10 • Autor: Joanna Korzeniewska
Dziedziczenie po własnych rodzicach jest w polskim porządku prawnym codziennością. Wiele osób też wie, że jeśli syn lub córka osoby zmarłej też już nie żyją, to spadek przechodzi na wnuczęta. W niektórych sytuacjach także zadajemy sobie pytania, czy należy się spadek po teściu lub teściowej. Niezależnie przecież od łączących ludzi relacji, pozostawali jednak w jednej rodzinie. Dzisiejszy artykuł wyjaśnia, czy żona dziedziczy po rodzicach męża – na przykładzie pani Heleny, która zadała nam następujące pytanie:
10 lat temu zmarł mój mąż i przeprowadziłam sprawę spadkową w stu procentach. Mąż przepisał w testamencie wszystko na mnie. Teraz będzie postępowanie spadkowe po moim teściu i mam pytanie. Czy mogę padać się razem z moimi dziećmi do spadku po teściu, skoro mój mąż nie żyje? Mnie rodzina męża uznaję za obcą osobę, której się nic nie przysługuje. Proszę o kontakt i informację w tej sprawie.
Dziedziczenie po teściu lub teściowej
Sprawy majątkowe w rodzinie należą często do delikatnych i trudnych, w tym wypadku jednak nie jest to zbyt skomplikowane, wystarczy sięgnięcie do przepisów Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 931 Kodeksu cywilnego w pierwszej kolejności do spadku powołane są dzieci spadkodawcy oraz małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych, jednak udział małżonka dziedziczącego w zbiegu z dziećmi wynosi minimum 1/4. Natomiast jeśli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, jego udział przypada w udziale jego zstępnym. Mówiąc bardziej po ludzku, jeśli dziecko umrze przed rodzicem, jego udział w spadku przypada jego dzieciom (wnukom spadkodawcy). Po teściu więc dziedziczy jego żona (jeśli żyje) oraz dzieci. Jako że Pani mąż nie dożył otwarcia spadku, czyli zmarł przed swoim ojcem, jego udział z mocy ustawy przypada jego dzieciom. Pani nie bierze udziału w spadku, gdyż tutaj udział w spadku nie przechodzi na małżonka.
W żadnym wypadku zięć czy synowa nie należą do kręgu spadkobierców ustawowych, a jedynie mogliby dziedziczyć na mocy testamentu, o którym Pani nie wspomina, a więc podejrzewam, że w grę wchodzi tu dziedziczenie ustawowe. Do spadkobierców ustawowych należą osoby spokrewnione więzami krwi lub małżonek, tymczasem tutaj jest stosunek powinowactwa, czyli jest to krewny Pani męża i niestety Pani nie może dziedziczyć.
Spadek po teściu lub teściowej – reprezentowanie dzieci
Jeśli dzieci są niepełnoletnie, może Pani jako ich przedstawiciel ustawowy wszcząć postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po teściu. Nie wiem, kto jeszcze jest w kręgu osób uprawnionych do spadku, np. teściowa czy rodzeństwo męża, ale we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy podać wszystkich spadkobierców. Dobrze byłoby pilnować tego tematu na wypadek, gdyby ktoś z pozostałych spadkobierców sam wystąpił z wnioskiem do sądu lub notariusza i pominął Pani dzieci – byłoby to działanie oczywiście niezgodne z prawem, ale prościej jest najpierw zadbać o ten temat, niż potem musieć naprawiać wynikłe z tego szkody i problemy. Wnioskodawca musi podać wszystkie osoby uprawnione do spadku, przedstawić stan rodzinny, odpowiednie akty urodzenia oraz akty zgonu, ale czasem może się zdarzyć, że ktoś nie zostanie we wniosku wspomniany, dlatego jak pisałam – aby zadbać o interesy dzieci, może Pani sama to zrobić. Potrzebny będzie odpis aktu zgonu teścia, męża, odpisy aktów urodzenia dzieci.
W sytuacji, gdy np. spadkodawca pozostawił liczne długi i rodzic chciałby odrzucić spadek w imieniu dzieci, musi uzyskać zgodę sądu rodzinnego na to, jako że jest to czynność przekraczająca zwykły zarząd majątkiem dziecka, jednakże, jak zrozumiałam, nie planuje Pani odrzucać spadku, ale go przyjąć.
Pani dzieciom należy się odpowiednia część spadku z mocy ustawy. Udział, który przypadłby Pani zmarłemu mężowi, zostanie podzielony na nie w częściach równych – np. gdyby Pani mężowi przysługiwałaby 1/2 spadku po ojcu, a jest dwójka dzieci, to udział 1/2 dzielony jest na połowę, czyli każdy dostaje 1/4 udziału w spadku. Pani natomiast, jak wspomniałam, nie przysługuje udział w majątku spadkowym.
Przykłady
Przykład 1
Niedawno zmarła teściowa Tomasza, który od kilku lat jest wdowcem. Jako że jego żona była jedynaczką, spadek po teściowej przypada żyjącemu teściowi oraz dziecku pana Tomasza. Musi on w imieniu swojego 9-letniego syna rozpocząć postępowanie spadkowe. Jemu jako zięciowi nie należy się spadek po teściowej.
Przykład 2
Pani Olga miała świetne stosunki z teściami. Teraz, po śmierci jej teścia, okazało się, że zapisali jej w testamencie działkę. Dzieci teściów (a rodzeństwo zmarłego męża pani Olgi) podzielą się pozostałym spadkiem. Pani Olga zachowuje jednak prawo do nieruchomości, mimo że była synową, a nie córką.
Podsumowanie
Kodeks cywilny wyraźnie określa, że synowe i zięciowie nie należą do kręgu spadkobierców ustawowych. Sytuację tę może zmienić jedynie testament teścia lub teściowej. W innej sytuacji spadek po teściach się nie należy. Jeśli jednak mąż czy żona nie żyją, można ubiegać się o spadek w imieniu wyłącznie małoletniego wspólnego dziecka.
Oferta porad prawnych
Zastanawiasz się, jak poprowadzić sprawę spadkową w Twojej rodzinie? A może masz jakieś niejasności związane z omówionym (lub innym) tematem? Nasi prawnicy są zawsze gotowi udzielić szybkiej, kompetentnej porady dopasowanej do indywidualnej sytuacji.
Nie zwlekaj i zgłoś się ze swoim problemem na formularzu dostępnym pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Joanna Korzeniewska
Randa prawny.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
