• Autor: Marek Gola
Czy jeśli małżonkowie bezdzietni przepisaliby cały majątek spadkowy testamentem wzajemnym na siebie, to czy zamknie to całym rodzinom małżonków możliwość domagania się wszelkich roszczeń od tego z małżonków, który by pozostał?
W pierwsze kolejności wyraźnie podkreślić należy, iż w przypadku braku testamentu zastosowanie znajdzie przepis art. 931 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym w braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. W tej sytuacji, by wykluczyć dziedziczenie ustawowe, zarówno Pani, jak i Pani mąż winniście Państwo, lecz każde z osobna, spisać swoją ostatnią wolę, powołując do spadku w całości drugiego małżonka, tzw. testament na przeżycie.
Rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. Testament może zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy. Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:
W chwili obecnej każde z Państwa może sporządzić testament osobiście, wówczas musi być on spisany pisemnie, podpisany i winien zawierać datę jego sporządzenia. Względnie możecie Państwo udać się do notariusza i spisać swoją ostatnią wolę, co z kolei powoduje, że taki testament będzie niezwykle trudny do podważenia.
Proszę jednak pamiętać, że rodzice będą mogli dochodzić zachowku, jeżeli w testamencie powołacie do spadku jedynie drugiego małżonka. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli rodzice nie żyją, to rodzeństwo, które weszłoby w miejsce rodziców, nie będzie uprawnione do zachowku.
Zobacz również: Testament wzajemny a dzieci
Anna i Marek byli małżeństwem od ponad trzydziestu lat, nie mieli dzieci. Spisali testamenty wzajemne, w których jedno drugiemu zapisało cały majątek. Po śmierci Marka, Anna sądziła, że wszystko jest zabezpieczone. Tymczasem po kilku miesiącach odezwała się matka Marka z żądaniem wypłaty zachowku. Kobieta nie miała świadomości, że nawet jeśli została powołana w testamencie, to rodzice zmarłego mogą dochodzić swoich roszczeń.
Tomasz i Krystyna byli zgodnym, bezdzietnym małżeństwem. Ich majątek stanowiły wspólnie kupione mieszkanie i działka. Chcąc uniknąć nieporozumień w przyszłości, każdy z nich sporządził testament u notariusza, zapisując cały swój majątek współmałżonkowi. Gdy Tomasz zmarł, rodzeństwo zmarłego próbowało kwestionować ważność testamentu, jednak ze względu na jego formę notarialną i jasną treść, nie mieli żadnych podstaw prawnych.
Bożena i Edward nigdy nie sporządzili testamentu, bo nie mieli dzieci i uważali, że po śmierci jedno po prostu „odziedziczy” po drugim. Gdy Edward niespodziewanie zmarł, okazało się, że majątek musi zostać podzielony między Bożenę a rodziców Edwarda, mimo że nie utrzymywali kontaktu od lat. Bożena była zszokowana – sądziła, że jako żona odziedziczy wszystko. Dopiero później dowiedziała się, że wystarczyłby prosty testament, by tego uniknąć.
Testament wzajemny w przypadku bezdzietnego małżeństwa to skuteczne narzędzie, które pozwala zabezpieczyć majątek na wypadek śmierci jednego z małżonków i uniknąć dziedziczenia ustawowego przez dalszą rodzinę. Należy jednak pamiętać, że nawet w takiej sytuacji rodzice zmarłego mogą dochodzić zachowku, jeśli byliby powołani do spadku z ustawy. Aby zwiększyć pewność prawną i utrudnić ewentualne podważenie testamentu, warto rozważyć jego sporządzenie w formie notarialnej. Jasne i świadome rozrządzenie majątkiem to nie tylko wyraz troski o najbliższych, ale też sposób na uniknięcie rodzinnych sporów i niepotrzebnego stresu.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie testamentu lub dziedziczenia? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online – szybko, dyskretnie i bez wychodzenia z domu. Nasi doświadczeni prawnicy odpowiedzą na Twoje pytania, przygotują treść testamentu lub pomogą ocenić ryzyko roszczeń ze strony rodziny. Wystarczy wypełnić formularz i opisać swoją sytuację, a my zajmiemy się resztą.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Zapytaj prawnika