Dziedziczenie gruntów rolnych

Ograniczenia w dziedziczeniu gruntów rolnych przed 14 lutego 2001 r.

Wszystko zależy od tego, kiedy nastąpiło otwarcie spadku, czyli śmierć właściciela nieruchomości (gruntów rolnych), po którym Pan dziedziczy.

Jeśli spadek został otwarty przed datą stwierdzenia niezgodności z Konstytucją przepisów dotyczących dziedziczenia gospodarstwa rolnego – i nie posiada Pan uprawnień określonych w przepisach – nie będzie Pan faktycznie dziedziczył.

„Ustawa wyraźnie wskazuje, że spadkobierca musi pracować bezpośrednio przy produkcji rolnej, i że praca ta ma mieć charakter trwały. Przesłanka określona w pkt 1 art. 1059 nie jest więc spełniona, gdy praca w gospodarstwie rolnym nie pozostaje w ścisłym związku z produkcją rolną (np. opieka nad końmi w stadninie). Praca ta musi mieć charakter stały. Musi zatem stanowić jedyne lub przynajmniej równorzędne z innymi źródło utrzymania. Nie ma natomiast znaczenia, w jakiej formie prawnej jest ona świadczona, a także, czy spadkobierca pracuje w swoim gospodarstwie, czy też innych osób. Bez znaczenia pozostaje w zasadzie okoliczność, jak długo praca jest wykonywana. Wymaganie, aby praca miała charakter stały oznacza nie tylko to, że nie może mieć charakteru dorywczego, ale także, że nie może ona trwać zbyt krótko. Jeżeli spadkobierca podjął pracę np. na kilka dni przed śmiercią spadkodawcy, z reguły przesłanki stałej pracy nie można uznać za spełnioną. Sąd Najwyższy natomiast podkreślił, że praca taka może być wykonywana tylko w gospodarstwie rolnym” (orzeczenie Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2000 r., sygn. akt II CKN 684/98, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 142).

Przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej określa Rada Ministrów w drodze rozporządzenia (art. 1064). Zgodnie z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 12 grudnia 1990 r. w sprawie warunków dziedziczenia ustawowego gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 89, poz. 519) (art. 1058) „spadkobierca ma przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej uprawniające do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, jeżeli:

1. ukończył zasadniczą lub średnią szkołę rolniczą albo szkołę ekonomiczną o specjalności przydatnej do prowadzenia produkcji rolnej,
2. ukończył szkołę wyższą o kierunku rolniczym lub ekonomicznym, jeżeli kierunek ukończonych studiów daje przygotowanie do prowadzenia produkcji rolnej,
3. uzyskał przygotowanie zawodowe do pracy w rolnictwie na skutek doskonalenia zawodowego prowadzonego przez uprawnione do tego zakłady pracy, jednostki organizacyjne i inne osoby prawne lub fizyczne,
4. wykaże się stałą pracą przy produkcji rolnej przez okres co najmniej roku.

Tak było do 14 lutego 2001 roku.

Zobacz również: Dziedziczenie gospodarstwa rolnego po 1990

Zasiedzenie gospodarstwa rolnego

Po tej dacie nie ma już ograniczeń w zakresie dziedziczenia gruntów rolnych. Jeśli więc należy Pan do grona spadkobierców ustawowych, będzie Pan mógł dziedziczyć nieruchomości.

Jeśli zaś spadek został otwarty wcześniej (nawet jeśli nie było do tej pory postępowania w zakresie stwierdzenia nabycia spadku ), warto przemyśleć instytucję zasiedzenia.

Zgodnie z art. 172 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze”.

Posiadanie – w najogólniejszym ujęciu – jest szczególnym stanem faktycznym polegającym na rzeczywistym władztwie nad rzeczą, odpowiadającym w swym zakresie władztwu wynikającemu z określonego prawa. Rzeczywiste władztwo nad rzeczą oznacza, że posiadacz ma faktyczną, realną możliwość władania rzeczą

Jeśli legitymuje się Pan posiadaniem przez okres 30 lat nieruchomości – będzie Pan mógł składać skuteczny wniosek o stwierdzenie zasiedzenia przedmiotowych gruntów rolnych.

Niestety dopóki nie nabędzie Pan prawa własności nieruchomości – w drodze spadku czy zasiedzenia – nie będzie Pan mógł w żaden sposób przekazać tych nieruchomości komukolwiek. Oczywiście może Pan je udostępnić, ale żadna formalna umowa nie wchodzi tu w grę, ponieważ nie ma Pan de facto tytułu prawnego do dysponowania tymi gruntami rolnymi.

Masz podobny problem prawny? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.