Jak postąpić, żeby przejąć mieszkanie po zmarłej?

Przeprowadzenie postępowania spadkowego po matce przez jedynego spadkobiercę

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego zwanego dalej K.c. oraz przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn zwanej dalej ustawą.

Z treści Pana pytania wynika, że zmarła Pana mama, która na co dzień zamieszkiwała w Polsce i była właścicielką mieszkania. Od ponad 20 lat zamieszkuje Pan poza granicami kraju. Zastanawia się Pan, co w chwili obecnej uczynić.

W pierwszej kolejności koniecznym będzie przeprowadzenie postępowania spadkowego po matce. Zgodnie z art. 931 § 1 K.c. w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. W chwili obecnej jedynym spadkobiercą jest Pan.

Stwierdzenie nabycia spadku

Spadek po mamie może Pan stwierdzić przed sądem lub przed notariuszem.

Powództwo z tytułu dziedziczenia, zachowku, jak również z tytułu zapisu, polecenia oraz innych rozrządzeń testamentowych wytacza się wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. Opłata sądowa od wniosku wynosi 50 zł plus 5 zł na opłaty kancelaryjne bez względu na liczbę uczestników postępowania.

Sąd wyda wówczas postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, które uprawomocni się po 21 dniach od jego wydania.

Zobacz również: Czy można przyjąć część spadku?

Notarialne poświadczenie dziedziczenia

Istnieje także możliwość przeprowadzenia postępowania spadkowego przed notariuszem – notarialne poświadczenie dziedziczenia. Dodatkowo notarialne poświadczenie dziedziczenia będzie wiązało się z kosztami rzędu 700 zł.

W Pana przypadku, jako osoby zamieszkującej poza granicami kraju, wydaje się, że lepszym rozwiązaniem jest notariusz, albowiem umawia Pan czynność na konkretny dzień i godzinę, co z kolei powoduje, że nie ma problemu niepewności, który w przypadku rozprawy sądowej występuje (nie ma Pan wpływu na termin i godzinę rozprawy).

Sprzedaż nieruchomości nabytej w drodze spadku

Po stwierdzeniu nabycia spadku po matce, może Pan albo mieszkanie sprzedać, albo też wynająć. By nie płacić podatku od sprzedaży mieszkania, musiałby je Pan przez 5 lat kalendarzowych utrzymywać w swoim zasobie mieszkaniowym. Nie ma znaczenia co Pan z tym lokalem uczyni. Jeżeli zechciałby je Pan sprzedać przed upływem 5 lat kalendarzowych od stwierdzenia nabycia spadku po matce, wówczas koniecznym będzie uiszczenie podatku, chyba że oświadczy Pan, a następnie wykaże, że ze środków pochodzących ze sprzedaży pokrył Pan kredyt mieszkaniowy lub też zakupił Pan nieruchomość dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

Chwila śmierci spadkodawcy, decydująca o nabyciu spadku przez spadkobierców, nie ma żadnego znaczenia dla zaistnienia obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Dopiero przyjęcie spadku lub uprawomocnienie się orzeczenia stwierdzającego jego nabycie, o ile wcześniej nie zgłoszono nabycia do opodatkowania, rodzi obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Zobowiązanie podatkowe w tym podatku powstaje w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 2 o.p., tj. z chwilą doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość takiego zobowiązania, z zastosowaniem § 5 tego artykułu. Powyższy pogląd został wyrażony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 26 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Gl 491/10.

Przeznaczenie kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości na własne cele mieszkaniowe

Co istotne może Pan skorzystać z ulgi, mianowicie wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Zobacz również: Sprzedaż mieszkania po śmierci mamy

Masz podobny problem prawny i potrzebujesz porady prawnej, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼