• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Ojciec się rozwiódł z matką dawno temu i poślubił nową żonę. Jest nas 5 dzieci z tego małżeństwa. Ojciec się znów ożenił i dzieci z nowego małżeństwa nie miał. Ojciec zmarł niedawno i zostawił mieszkanie. Jego ostatnia żona twierdzi, że się jej należy połowa wszystkiego, a zachowek się oblicza z pozostałej części. Czy żona ojca ma może prawo do połowy, a z reszty zostaje dla nas zachowek? Jak obliczyć części majątku po zmarłym?
Spadek i zachowek to dwie odrębne kwestie i zasadniczo. jeśli ktoś ma prawo do spadku. to nie ma prawa do zachowku, a do zachowku ma się prawo, gdy zostało się pozbawionym prawa do spadku (np. przez to, że zmarły darował swój majątek komuś innemu, lub zapisał to komuś w testamencie). Zgodnie z Kodeksem cywilnym:
„Art. 926. § 1. Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu.
§ 2. Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą”.
Należy więc sprawdzić, czy tata sporządził testament.
„Art. 931. § 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych”.
Jeśli spadkobierców jest 6, w tym aktualna żona, to dziedziczy ona 1/4 spadku, a 3/4 spadku jest do podziału pomiędzy 5 dzieci zmarłego.
Natomiast jeśli ojciec sporządził testament i przepisał wszystko na żonę, wówczas należy Państwu się zachowek. Zachowek wynosi połowę tego co by przypadło w spadku:
„Art. 991. § 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek)”.
Zobacz również: Jak obliczyć udział w nieruchomości po spadku?
Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
I kolejnym ważnym elementem jest ustalenie, od czego liczy się spadek i zachowek.
Spadek to jest to, co przypadała Pana ojcu. Jeśli mieszkanie było wspólne z żoną, to spadkiem po ojcu jest połowa mieszkania. Jeśli oszczędności stanowiły majątek wspólny małżonków, to spadkiem jest połowa tych oszczędności. I z tego liczy się i spadek i zachowek.
Należy więc ustalić, czy mieszkanie i oszczędności stanowią majątek ojca, czy majątek wspólny małżonków. Jeśli mieszkanie zostało kupione w trakcie małżeństwa – i jest taki zapis w KW – to jest to majątek wspólny. Jeśli oszczędności pochodzą z czasu małżeństwa, a między małżonkami nie było rozdzielności majątkowej – jest to majątek wspólny, a spadkiem jest połowa. To wszystko można ustalić w sprawie o dział spadku.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika