• Autor: Marek Gola
Tata nie żyje od 20 lat, a mama zmarła w tym roku, pozostawiając dom. Prócz mnie rodzice mieli jeszcze dwoje dzieci (siostra i brat). Po innym ojcu jest jeszcze najstarszy brat. Mamy wszyscy ogromy problem z tym rodzonym bratem, który jest po prostu alkoholikiem. Obecnie mieszka sam w domu rodzinnym i za nic nie płaci. Ma już odcięty prąd i wodę, i nie zgadza się na sprzedaż. Nie możemy się z nim dogadać. Jeszcze za życia matki znęcał się nad nią; ma własne dzieci, na które nigdy nie łożył i stąd dług w funduszu alimentacyjnym. Co my możemy jako rodzeństwo zrobić? Czy można go jakoś wydziedziczyć?
Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.).
W pierwszej kolejności wyraźnie podkreślić należy, iż wydziedziczenie nie wchodzi w grę, albowiem wydziedziczyć mogli jedynie rodzice. Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Wskazanie w testamencie przyczyny wydziedziczenia nie zawsze przesądza o skuteczności wydziedziczenia. Dana przyczyna bowiem musi rzeczywiście istnieć, stąd też spadkobierca bezpodstawnie wydziedziczony może dochodzić zachowku, powołując się na bezzasadność wydziedziczenia. Także spadkobierca wydziedziczony w testamencie, któremu już z innych przyczyn nie służy roszczenie o zachowek, może w celu ochrony innego interesu prawnego żądać ustalenia, że wydziedziczenie jest bezpodstawne (wyr. SN z dnia 9 grudnia 1974 r., I CR 873/74).
Zobacz również: Jak wydziedziczyć brata?
Z opisu nie wynika, by rodzice sporządzili testament, w którym brata (swoje dziecko) wydziedziczają. Z uwagi na to brat ma prawo do 1/3 spadku po matce. Skoro bowiem pozostało Was troje, to każdy z Państwa ma prawo do 1/3. Zachodzi jednak pytanie, czy jedynym właścicielem domu była mama, czy też dom objęty był wspólnością majątkową małżeńską z Pana ojcem? Powyższe ma istotne znaczenie dla wielkości udziałów każdego z Państwa, z uwagi na fakt, iż nie wszyscy jesteście Państwo po jednym ojcu.
Po przeprowadzeniu sprawy o stwierdzenie nabycia spadku każde z Państwa (jako współwłaściciel) może wystąpić o dział spadku. W toku postępowania o dział spadku możecie wnosić, by nieruchomość przypadła jednemu z Was z obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych współwłaścicieli, jak też możecie wnosić o sprzedaż nieruchomości w drodze postępowania cywilnego przez komornika. Należy jednak z góry zastrzec, że sprzedaż przez komornika powoduje, że od 25 do 30% wartości domu (w najlepszym wypadku – w razie sprzedaży na pierwszej licytacji) otrzymacie Państwo mniej, albowiem takie są koszta postępowania. Ja w swojej praktyce zakładam, że z każdych 100 000 zł trzeba odjąć 25 000 zł.
Prócz przyznania nieruchomości na rzecz któregoś z Państwa, trzeba będzie także założyć sprawę o eksmisję brata z domu, by go nie dewastował. Sprawa o eksmisję będzie możliwa dopiero po przyznaniu domu któremuś z Państwa.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Zapytaj prawnika
