Drugie małżeństwo a dziedziczenie

Pani Marlena jest rozwódką, ma dorosłą córkę i posiada dwa mieszkania. Planuje drugie małżeństwo. Partner pani Marleny mieszka u niej, nie ma żadnego mieszkania; jest ojcem dorosłego syna. Dzieci pani Marleny i jej partnera są już samodzielne. Zarówno rodzice pani Marleny, jak i rodzice jej partnera mają własnościowe mieszkania, które kiedyś będą ich – oboje są jedynakami. W związku z tym pani Marlena zadała nam parę pytań: „Jak będzie wyglądać sytuacja naszych dzieci po naszej śmierci? Jak będzie wyglądało dziedziczenie po mnie, jeśli umrę pierwsza, a jak po śmierci męża? Czy dzieci męża dziedziczą po mnie?”.

Dziedziczenie dzieci z pierwszego małżeństwa

Podstawę prawną dla przedstawionego przez panią Marlenę zagadnienia (drugie małżeństwo a dziedziczenie) stanowią przepisy o dziedziczeniu ustawowym regulowane w Kodeksie cywilnym (K.c.). Zgodnie bowiem z treścią art. 931 K.c.:

„§ 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych”.

„Art. 932. [Dziedziczenie w braku zstępnych spadkodawcy]

§ 1. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice.

§ 2. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.

§ 3. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

§ 4. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

§ 5. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

§ 6. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku”.

Zobacz również: Dziedziczenie dzieci z pierwszego małżeństwa

Krąg spadkobierców ustawowych

Krąg spadkobierców ustawowych można podzielić na pięć grup dochodzących do dziedziczenia w następującej kolejności:

1. małżonek i zstępni spadkodawcy,
2. małżonek, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa spadkodawcy,
3. dziadkowie spadkodawcy,
4. dzieci małżonka spadkodawcy,
5. gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy i Skarb Państwa.

Każda kolejna grupa dochodzi do dziedziczenia w braku spadkobierców z grupy wcześniejszej. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek (art. 931 § 1 zd. 1).

W razie śmierci pani Marleny do spadku powołana będzie córka oraz mąż. Udziały spadkowe będą równe, po 1/2. W razie śmierci męża do spadku powołany będzie jego syn oraz pani Marlena i także w tym wypadku udział spadkowy wynosić będzie po 1/2. W skład spadku wchodzą przedmioty majątkowe stanowiące majątek osobisty, ale także wspólny nabyty w trakcie małżeństwa. Oczywiście w tym drugim wypadku spadek stanowi udział zmarłego małżonka w majątku wspólnym.

Przedmioty majątkowe stanowiące majątek osobisty to przedmioty nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (tj. przed zawarciem małżeństwa). Po śmierci nabywa się udział w spadku, a nie konkretne przedmioty – te przypadają dopiero po dokonaniu działu spadku. Dla przykładu w razie śmierci męża pani Marleny udział wyniesie 1/2, a jego syna także 1/2.

Zobacz również: Prawo drugiej żony do majątku męża

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.