Własność samochodu po śmierci współwłaściciela

• Data: 2023-11-02 • Autor: Krzysztof Bigoszewski

Kwestie prawne dotyczące własności i zarządzania współwłasnością po śmierci jednego z właścicieli mogą być skomplikowane, szczególnie gdy dotyczą współwłasności pojazdu. W artykule tym rozważymy hipotetyczną sytuację, w której współwłaściciel zmarł, a spadkobiercy zrezygnowali ze spadku, pozostawiając żyjącego współwłaściciela w niepewności co do dalszych kroków. Przeanalizujemy na przykładzie sprawy pana Pawła istotne aspekty Kodeksu cywilnego oraz ustawy o recyklingu pojazdów, aby wyjaśnić, jakie działania prawne mogą być podjęte zarówno w celu przejęcia pełnej własności pojazdu, jak i jego legalnego zezłomowania.

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Własność samochodu po śmierci współwłaściciela

Pan Paweł wraz z ojcem byli współwłaścicielami samochodu. Po śmierci taty samochód stał na podwórku. Wszyscy spadkobiercy, w tym pan Paweł, zrzekli się spadku. Obecnie pan Paweł chciałby uzyskać własność pojazdu i przerejestrować go na siebie. Pyta więc, jak to zrobić, jeżeli współwłaściciel nie żyje. Zastanawia się też, jak ewentualnie ten pojazd zezłomować.

Śmierć współwłaściciela pojazdu

W odniesieniu do przedmiotowego pojazdu zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) dotyczące współwłasności.

I tak, zgodnie z przepisem art. 198: „każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli”.

Jednakże, zgodne z treścią art. 199 K.c. – „do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli”.

Zobacz również: Co zrobić z samochodem po śmierci właściciela?

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Komu przysługuje udział w samochodzie po zmarłym współwłaścicielu?

Przedmiotowy pojazd był współwłasnością pana Pawła i jego nieżyjącego ojca, tzn. przysługujący ojcu udział wchodzi w skład spadku po nim (w razie odmiennych zapisów udział wynoszący połowę prawa współwłasności pojazdu).

W związku zaś z tym, że wszyscy spadkobiercy ojca spadek po nim odrzucili, zastosowanie znaleźć powinien przepis art. 935 K.c., zgodnie z którym „w braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu”.

Zobacz również: Uzupełniający dział spadku

Uprawnieni spadkobiercy zrzekają się schedy - kto przejmuje spadek?

Wobec tego uznać należy, iż pan Paweł stał się współwłaścicielem przedmiotowego pojazdu wspólnie z gminą, jako spadkobiercą ojca. Własność pojazdu należy do pana Pawła i gminy. To oznacza również, że wszelkie decyzje w sprawie rozporządzania pojazdem pan Paweł powinien uzgadniać właśnie z gminą, jednak aby dopełnić wszelkich formalności, powinien wszcząć wpierw postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po swoim ojcu (do czego jest uprawniony na mocy art. 1025 § 1 K.c. niezależnie od tego, że spadek odrzucił), żądając właśnie wskazania gminy jako jedynego spadkobiercy.

Ważne! Czy wiesz, że brak podziału spadku między spadkobiercami prowadzi do powstania współwłasności majątku spadkowego? Dział spadku jest procedurą, która umożliwia zniesienie tej współwłasności, np. gdy chodzi o samochód. Jest to jedyny środek prawny służący temu celowi. Dział spadku może być przeprowadzony zarówno w sądzie, jak i u notariusza.

Kasacja i wyrejestrowanie pojazdu będącego współwłasnością

Jeżeli chodzi o kwestię ewentualnej kasacji pojazdu i jego wyrejestrowania, to sięgnąć należy przede wszystkim do przepisów ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji z dnia 20 stycznia 2005 r., gdzie w art. 19 wskazuje się, że „właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji lub upoważniona przez niego osoba, przekazując pojazd do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, jest obowiązany okazać:

  1. dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość;
  2. dowód rejestracyjny pojazdu oraz kartę pojazdu, jeżeli była wydana, lub inny dokument potwierdzający dane zawarte w dowodzie rejestracyjnym;
  3. dokument potwierdzający własność w przypadku właściciela pojazdu innego niż wpisany w dowodzie rejestracyjnym”.

Odnosząc powyższe do przepisów dotyczących współwłasności, stwierdzić należy, iż również w tym zakresie wymagana byłaby zgoda wszystkich współwłaścicieli na przeprowadzenie kasacji pojazdu, a następnie jego wyrejestrowania.

Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby pan Paweł udał się do zakładu kasacji pojazdów z dokumentami samochodu oraz aktem zgonu Pańskiego ojca celem uzyskania informacji, czy zakład dokonałby w takich okolicznościach kasacji samochodu (nie należałoby z góry informować o sprawach spadkowych). Jeżeli w ten sposób nie uda się przeprowadzić kasacji, panu Pawłowi pozostanie jedynie, jak się wydaje, przeprowadzenie postępowania spadkowego po ojcu oraz uzyskanie zgody gminy na przerejestrowanie pojazdu lub dokonanie jego kasacji.

Dokumentem potwierdzającym własność pojazdu jest w zasadzie jego dowód rejestracyjny.

Przykłady z życia wzięte

Przykład 1

Krystyna niedawno owdowiała i stoi przed praktycznym dylematem, co zrobić z pojazdami, w tym z koparką, które służyły jej zmarłemu mężowi, a teraz są współwłasnością jej i ich córki. Chce sprzedać te maszyny, a kilka oddać na złom, ale nie wie, czy może, skoro jest współwłasność. W poszukiwaniu rozwiązania rozważa konsultację z radcą prawnym.


Przykład 2

Kasia i Ela są współwłaścicielkami kilku wartościowych przedmiotów i pojazdów, które odziedziczyły po zmarłych rodzicach. Chcą się podzielić majątkiem, a część z nich sprzedać. Zastanawiają się, czy powinny udać się do notariusza, czy sprawę należy załatwić w sądzie.


Przykład 3

Edek chce odkupić od brata udział spadkowy, który obejmuje warsztat zmarłego ojca. Obecnie są współwłaścicielami, każdy po połowie. Nie mogą dojść do porozumienia w kwestii finansowej, więc Edek prawdopodobnie będzie musiał szukać rozwiązania na drodze sądowej.

Podsumowanie

Opisana sytuacja dotycząca współwłasności pojazdu po śmierci jednego z właścicieli ujawnia złożoność prawną, z jaką mogą się mierzyć współwłaściciele. W przypadku odrzucenia spadku przez wszystkich spadkobierców, własność pojazdu oraz obowiązki z tym związane przechodzą na gminę lub Skarb Państwa. W celu uregulowania statusu pojazdu, zarówno w aspekcie jego własności, jak i ewentualnej kasacji, niezbędne jest przeprowadzenie postępowania spadkowego i uzyskanie zgody drugiego współwłaściciela – spadkobiercy ustawowego. Trudności mogą pojawić się przy wyrejestrowaniu i kasacji pojazdu, gdzie konieczna jest współpraca wszystkich współwłaścicieli, co w przypadku gminy może wymagać dodatkowych uzgodnień administracyjnych. W każdym przypadku zaleca się konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym, aby zapewnić prawidłowość podejmowanych działań.

Oferta porad prawnych online przy spawach związanych ze współwłasnością

Jeśli napotykasz trudności związane ze współwłasnością rzeczy lub nieruchomości po śmierci współwłaściciela lub odrzuceniem spadku przez spadkobierców, nasza kancelaria oferuje specjalistyczną pomoc prawną. Nasi eksperci są dostępni online, aby pomóc Ci nawigować przez skomplikowany proces prawny, zapewniając ochronę Twoich interesów i doradztwo w zakresie możliwych rozwiązań, takich jak przejęcie pełnej własności pojazdu czy jego zezłomowanie. Wypełnij formularz poniżej, opisując swoją sytuację, a my skontaktujemy się z Tobą.

Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji - Dz.U. 2005 nr 25 poz. 202

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Krzysztof Bigoszewski

O autorze: Krzysztof Bigoszewski

Prawnik, absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. Studia ukończył w 2015 roku obroną pracy magisterskiej w Katedrze Prawa Pracy o temacie „Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy”. Podczas studiów praktykował w kancelariach adwokackich i radcowskich oraz w prokuraturze, udzielał również porad prawnych w Uniwersyteckiej Poradni Prawnej głównie z zakresu prawa cywilnego oraz rodzinnego. Ukończył aplikację komorniczą w Izbie Komorniczej przy Sądzie Apelacyjnym w Lublinie. W 2018 roku uzyskał pozytywny wynik z egzaminu komorniczego i został powołany na stanowisko asesora komorniczego przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Nieprzerwanie od 2015 roku pracuje jako asystent komornika, aplikant, a teraz jako asesor komorniczy i kierownik kancelarii. W 2018 roku ukończył także projekt edukacyjny „Pracownia Liderów Prawa” – program naukowy pod patronatem Ministerstwa Sprawiedliwości. Specjalizuje się głównie w prawie cywilnym, rodzinnym, postępowaniu cywilnym oraz egzekucyjnym. Interesuje się również prawem pracy, nieruchomości i ich obrotem, a także prawem nowych technologii i rynkiem e-commerce.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

Szukamy prawnika »