Własność samochodu po śmierci współwłaściciela

Pan Paweł wraz z ojcem byli współwłaścicielami samochodu. Po śmierci taty samochód stał na podwórku. Wszyscy spadkobiercy, w tym pan Paweł, zrzekli się spadku. Obecnie pan Paweł chciałby uzyskać własność pojazdu i przerejestrować go na siebie. Pyta więc, jak to zrobić, jeżeli współwłaściciel nie żyje. Zastanawia się też, jak ewentualnie ten pojazd zezłomować.

Śmierć współwłaściciela pojazdu

W odniesieniu do przedmiotowego pojazdu zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) dotyczące współwłasności.

I tak, zgodnie z przepisem art. 198: „każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli”.

Jednakże, zgodne z treścią art. 199 K.c. – „do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli”.

Zobacz również: Co zrobić z samochodem po śmierci właściciela?

Komu przysługuje udział w samochodzie po zmarłym współwłaścicielu?

Przedmiotowy pojazd był współwłasnością pana Pawła i jego nieżyjącego ojca, tzn. przysługujący ojcu udział wchodzi w skład spadku po nim (w razie odmiennych zapisów udział wynoszący połowę prawa współwłasności pojazdu).

W związku zaś z tym, że wszyscy spadkobiercy ojca spadek po nim odrzucili, zastosowanie znaleźć powinien przepis art. 935 K.c., zgodnie z którym „w braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu”.

Zobacz również: Uzupełniający dział spadku

Uprawnieni spadkobiercy zrzekają się schedy - kto przejmuje spadek?

Wobec tego uznać należy, iż pan Paweł stał się współwłaścicielem przedmiotowego pojazdu wspólnie z gminą, jako spadkobiercą ojca. Własność pojazdu należy do pana Pawła i gminy. To oznacza również, że wszelkie decyzje w sprawie rozporządzania pojazdem pan Paweł powinien uzgadniać właśnie z gminą, jednak aby dopełnić wszelkich formalności, powinien wszcząć wpierw postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po swoim ojcu (do czego jest uprawniony na mocy art. 1025 § 1 K.c. niezależnie od tego, że spadek odrzucił), żądając właśnie wskazania gminy jako jedynego spadkobiercy.

Ważne! Czy wiesz, że brak podziału spadku między spadkobiercami prowadzi do powstania współwłasności majątku spadkowego? Dział spadku jest procedurą, która umożliwia zniesienie tej współwłasności, np. gdy chodzi o samochód. Jest to jedyny środek prawny służący temu celowi. Dział spadku może być przeprowadzony zarówno w sądzie, jak i u notariusza.

Kasacja i wyrejestrowanie pojazdu będącego współwłasnością

Jeżeli chodzi o kwestię ewentualnej kasacji pojazdu i jego wyrejestrowania, to sięgnąć należy przede wszystkim do przepisów ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji z dnia 20 stycznia 2005 r., gdzie w art. 19 wskazuje się, że „właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji lub upoważniona przez niego osoba, przekazując pojazd do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, jest obowiązany okazać:

1. dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość;
2. dowód rejestracyjny pojazdu oraz kartę pojazdu, jeżeli była wydana, lub inny dokument potwierdzający dane zawarte w dowodzie rejestracyjnym;
3. dokument potwierdzający własność w przypadku właściciela pojazdu innego niż wpisany w dowodzie rejestracyjnym”.

Odnosząc powyższe do przepisów dotyczących współwłasności, stwierdzić należy, iż również w tym zakresie wymagana byłaby zgoda wszystkich współwłaścicieli na przeprowadzenie kasacji pojazdu, a następnie jego wyrejestrowania.

Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby pan Paweł udał się do zakładu kasacji pojazdów z dokumentami samochodu oraz aktem zgonu Pańskiego ojca celem uzyskania informacji, czy zakład dokonałby w takich okolicznościach kasacji samochodu (nie należałoby z góry informować o sprawach spadkowych). Jeżeli w ten sposób nie uda się przeprowadzić kasacji, panu Pawłowi pozostanie jedynie, jak się wydaje, przeprowadzenie postępowania spadkowego po ojcu oraz uzyskanie zgody gminy na przerejestrowanie pojazdu lub dokonanie jego kasacji.

Dokumentem potwierdzającym własność pojazdu jest w zasadzie jego dowód rejestracyjny.

Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji - Dz.U. 2005 nr 25 poz. 202

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.