Zgodne przekazanie udziałów w spadku bez obowiązku spłat lub dopłat

Powództwo z tytułu dziedziczenia

Zatem wolą wszystkich spadkobierców jest przyjęcie spadku i następnie w ramach działu spadku przekazanie udziałów na rzecz Pani bez obowiązku spłat lub dopłat.

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.), Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.), a także ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.).

W pierwszej kolejności skupię się na postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Z uwagi na fakt, iż Pani mąż nie pozostawił po sobie testamentu, mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. Do spadku powołana jest Pani, Państwa dwóch synów i dwoje wnuków (dzieci zmarłego trzeciego syna ). Pani oraz synowie dziedziczycie po ¼ części po mężu i ojcu, a wnuki każde po 1/8 części.

W chwili obecnej z uwagi na fakt zamieszkiwania przez spadkobierców w różnych zakątkach świata, zasadnym jest wniesienie do sądu ostatniego miejsca zamieszkiwania Pani męża wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po tymże. Zgodnie z art. 39 K.p.c. powództwo z tytułu dziedziczenia, zachowku, jak również z tytułu zapisu, polecenia oraz innych rozrządzeń testamentowych wytacza się wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.

Opłata sądowa od wniosku jest stała i wynosi 50 zł. Stosownie do treści art. 49 ust. 1 pkt ustawy opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera się od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

Zobacz również: Zrzeczenie się spadku na rzecz matki

Wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku

We wniosku winno być zawarte żądanie, iż wnosi Pani, jako wnioskodawczyni, by spadek po mężu nabyli na podstawie ustawy Pani, synowie każde w części ¼ oraz wnukowie każde w części 1/8. Na posiedzeniu wystarczy, że stawi się Pani i syn mieszkający w Polsce.

Do wniosku należy dołączyć odpis skrócony aktu zgonu Pani męża, a także odpis skrócony aktu zgonu Pani syna przetłumaczony na język polski. Mniemam, że w USA było już zrobione postępowanie spadkowe po Pani synu. Powyższe jest konieczne do stwierdzenia, kto wchodzi w miejsce Pani zmarłego syna. Zgodnie z art. 931 § 2 zdanie 1 K.c. – jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.

Każdy dokument z USA musi zostać przetłumaczony na język polski przez tłumacza przysięgłego. Sąd nie dopuści bowiem dowodu z dokumentu sporządzonego w języku angielskim.

Dziedziczenie przez niepełnoletnie wnuki

Z uwagi na fakt, iż wnuki nie są pełnoletnie, dziedziczyłyby one z dobrodziejstwem inwentarza. Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Zobacz również: Jakie dokumenty do działu spadku w sądzie?

Zgodny dział spadku

Sąd spadku wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi. Dysponując postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku po mężu może Pani przystąpić do przeprowadzenia postępowania o dział spadku.

Można także od razu wystąpić do sądu z wnioskiem o dział spadku. Zgodnie z art. 681 K.p.c. jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego, stosując przepisy rozdziału 8 Kodeksu postępowania cywilnego. Opłata sądowa o zgodny dział spadku wynosi 300 zł.

Wyraźnie jednak podkreślić należy, iż z uwagi na niepełnoletnich wnuków z USA sąd może nie wyrazić zgody na dział spadku w ten sposób, że wnukowie zostaną pozbawieni przysługującego im udziału bez obowiązku zapłaty na ich rzecz wartości odpowiadającej 1/8 części. Wyzbycie się w toku postępowania o dział spadku udziału wynoszącego łącznie ¼, na każdego po 1/8 części wymagać będzie w szczególności ustalenia wartości spadku po dziadku, a Pani mężu, sytuacji materialnej Pani jako osoby, która ma nabyć spadek bez obowiązku spłaty, a także sytuacji majątkowej wnuków.

Zarządzanie majątkiem spadkowym małoletnich dzieci

Zgodnie z art. 101 § 3 K.r.o. rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Innymi słowy Pani synowa musiałaby wystąpić do sądu w Polsce, o wydanie zgody na dział spadku w ten sposób, że udziały przysługujące jej synom tytułem darmowym, tj. bez spłaty przypadłby Pani.

Nie można jednak z góry określić, czy sąd taką zgodę wyda, albowiem sądy badają przede wszystkim dobro małoletnich dzieci.

W mojej ocenie, jeżeli wnuki mają więcej aniżeli 14-15 lat, radziłbym się zastanowić nad działem spadku w ten sposób, że dwoje synów przekaże swoje udziały na rzecz Pani, a wnukowie po dojściu do pełnoletniości zrobią to samo. Z uwagi na fakt, iż wnukowie nie mieszkając w Polsce, sądem właściwym dla sprawy o wyrażenie zgody na dział spadku w ww. sposób byłby Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy. Postępowanie takie mogłoby trwać nawet rok (I instancja).

Pozostający przy życiu synowie mogą natomiast po stwierdzeniu nabycia spadku w drodze darowizny przed notariuszem przenieść na Panią swoje udziały.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.