Odrzucenie spadku przez kolejnych spadkobierców

Odpowiednio do przepisów Kodeksu cywilnego najbliżsi krewni zostają powołani do spadku z mocy ustawy w następującej kolejności:

1. W pierwszej kolejności dzieci i małżonek spadkodawcy;
2. Dalej małżonek spadkodawcy, dzieci i wnuki spadkodawcy;
3. Następnie małżonek i rodzice spadkodawcy (gdy nie ma dzieci i wnuków);
4. W dalszej kolejności rodzice spadkodawcy (gdy nie ma małżonka, dzieci i wnuków);
5. Dalej jeden rodzic i rodzeństwo spadkodawcy (ich zstępni) (gdy nie ma małżonka, dzieci i wnuków, a drugi rodzic nie żyje);
6. Następnie dziadkowie (gdy nie ma innych bliższych krewnych). Udział spadkowy przypadający któremuś z dziadków przechodzi (jeśli nie może lub nie chce dziedziczyć) na jego zstępnych.
   Oznacza to, że w określonych sytuacjach do dziedziczenia dochodzi wujostwo (stryjostwo) spadkodawcy, a więc rodzeństwo jego rodziców oraz ich zstępni (jeśli ci również nie mogą lub nie chcą spadku przyjąć).
7. Pasierbowie (gdy nie żyją dziadkowie spadkodawcy);
8. Na samym końcu gmina lub Skarb państwa (gdy nie ma nawet pasierbów).

W takiej samej kolejności jak dziedziczenie odbywa się również odrzucanie spadku.

Zgodnie z art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.), oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Przewidziany w art. 1015 § 1 sześciomiesięczny termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku z ustawy rozpoczyna się, zarówno dla spadkobiercy ustawowego powołanego w testamencie do spadku, jak i dla pozostałych spadkobierców ustawowych, z dniem, w którym dowiedzieli się oni z właściwego źródła o tym, że testament ze względu na niezachowanie prawem przepisanej formy jest nieważny (tak uchwała SN z 15 stycznia 1991 r., III CZP 75/90, LexPolonica nr 302249, OSNCP 1991, nr 5-6, poz. 68).

Dla spadkobiercy ustawowego będzie to z reguły dzień dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy. Ponadto może to być np. dzień, w którym spadkobierca powołany w dalszej kolejności dowiedział się o odrzuceniu spadku przez osoby wyprzedzające go przy dziedziczeniu ustawowym, a także dzień, w którym dowiedział się o prawomocnym orzeczeniu o niegodności dziedziczenia takich osób.

Dla spadkobiercy testamentowego będzie to dzień, w którym dowiedział się o istnieniu i treści testamentu, po uprzedniej informacji o śmierci spadkodawcy.

Termin 6-miesięczny jest zachowany, gdy przed jego upływem zostanie złożone oświadczenie w sądzie lub przed notariuszem.

Zatem ma Pani 6 miesięcy na odrzucenie spadku od dnia, w którym dowiedziała się Pani o powołaniu do spadku, pod warunkiem że nie była Pani w pierwszej kolejności osobą powołaną do spadku. Tak jak napisałam, termin ten wynosi 6 miesięcy od chwili dowiedzenia się o tytule swego powołania do spadku. Jeżeli zatem nie minęło jeszcze 6 miesięcy od chwili, w której osoba dziedzicząca spadek przed Panią go odrzuciła, to ma Pani możliwość odrzucenia spadku i powinna to Pani zrobić przed sądem lub przed notariuszem. U notariusza lub w sądzie (ale u notariusza procedura jest znacznie szybsza) powinna Pani pojawić się z aktem zgonu osoby zmarłej i najlepiej gdyby miała Pani kopię oświadczeń o odrzuceniu spadku od innych spadkobierców, którzy byli powołani do spadku przed Panią. Wówczas nie powinno być problemów z odrzuceniem spadku.

Jeśli odrzuci Pani spadek, a ma Pani dzieci, to również w imieniu dzieci powinna Pani odrzucić spadek. Dorosłe dzieci odrzucają spadek tak samo jak Pani.

Co się zaś tyczy odrzucenia spadku przez nieletnie dzieci, to wskazać należy, że odrzucenie spadku przez osobę niepełnoletnią jest czynnością przekraczającą zwykły zarząd, w konsekwencji rodzice nie mogą bez zgody sądu opiekuńczego dokonać takiej czynności ani wyrażać zgody na jej wykonanie (art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Tym samym rodzice muszą wystąpić do sądu opiekuńczego (którym jest sąd rejonowy, wydział rodzinny i nieletnich, w którego okręgu mieszka dziecko) z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka. Z wnioskiem może wystąpić jedno z rodziców.

Sąd, rozpatrując sprawę, ocenia między innymi legalność czynności (odrzucenie spadku zwykle jest zgodne z obowiązującym prawem) i jej celowość, to znaczy, czy na odrzuceniu spadku nie ucierpi majątek dziecka. Ważne jest zatem dostarczenie dowodów, że spadek jest bardzo zadłużony i dla dzieci nie będzie korzystne jego przyjęcie.

Tak więc we wniosku należy uprawdopodobnić, że przyjęcie spadku pozostaje w sprzeczności z dobrem i interesem dziecka. Wniosek musi być opłacony – opłatą stałą w wysokości 40 zł. Potwierdzenie uiszczenia opłaty należy załączyć do wniosku.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj i zapytaj prawnika >>

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj i zapytaj prawnika >>