Zrzeczenie się spadku po czasie
• Autor: Katarzyna Bereda
Czy mam jeszcze szanse na zrzeknięcie się spadku w imieniu córki, gdy minął już czas na złożenie rezygnacji? 6 miesięcy minęło w czerwcu. Ja zrzekłam się spadku po zmarłym na sprawie sądowej i myślałam, że tak będzie również w sprawie córki, że dostanę wezwanie do sądu. Dopiero po moim zapytaniu, jak wygląda sprawa, otrzymałam informację, że powinnam się zrzec w przeciągu 6 miesięcy u notariusza. Czego niestety nie uczyniłam. A nie chce przejmować tego spadku. Moja ciotka, siostra babci, chce ten spadek przejąć. Czy istnieje możliwość, abym się zrzekła jeszcze na jej korzyść? Nadmienię, że nie otrzymałam żadnego oficjalnego pisma z sądu, tylko zostałam pouczona na sali sądowej. Czy możliwe jest odrzucenie spadku po czasie?
Uchylenie się od skutków prawnych
Jeżeli spadek wynosi raczej same pasywa, a żadnych aktyw i nie wiedziała Pani o tym, że istnieje jakieś zadłużenie, proponuję skorzystać z instytucji uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie. Należy bowiem wskazać, iż oświadczenie w zakresie przyjęciu lub odrzucenia spadku należy złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia powzięcia informacji o powołaniu do spadku.
Powinna więc Pani w imieniu dziecka odrzucić spadek w terminie 6 miesięcy od odrzucenia spadku przez Panią. W Pani przypadku natomiast doszło do przekroczenia terminu 6 miesięcznego na odrzucenie spadku.
Sytuacja jest jednak do odratowania, albowiem należy złożyć jak najszybciej do sądu rejonowego miejsca zamieszkania wniosek o zatwierdzenie i przyjęcie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia o odrzuceniu nie złożonego w terminie, a więc najprościej rzecz ujmując przywrócenia terminu do odrzucenia spadku w imieniu dziecka.
Zgodnie z treścią art. 1019 Kodeksu cywilnego:
„§ 1. Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:
1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;
2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.
§ 2. Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.
§ 3. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd”.
Zobacz również: Wniosek o przywrócenie terminu odrzucenia spadku
Błąd a odrzucenie spadku po terminie
W myśl wyraźnego brzmienia art. 1019 także błąd może być podstawą do uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Nieistotne jest, czy uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu lub groźby następuje przed, czy po stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu APD albo wydaniu EPS, a także to, czy następuje przed, czy po dokonaniu działu spadku (zob. np. uchwała SN z 6.6.2007 r., sygn. akt III CZP 53/07). Jak wskazano w postanowieniu SN z 6.7.2012 r. (sygn. akt V CSK 313/11, Legalis), „rozstrzygnięcie sądu spadku w przedmiocie zatwierdzenia oświadczenia spadkobiercy o uchyleniu się od skutków prawnych niezachowania terminu do odrzucenia spadku (art. 1019 § 2 i 3 KC) ma w tym zakresie samodzielny charakter”.
Przeczytaj też: https://www.odpowiedziprawne.pl/-odrzucenie-spadku
Wniosek do sądu
Z uwagi na powyższe, powinna Pani złożyć wniosek o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia woli o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka z jednoczesnym oświadczeniem o odrzuceniu spadku.
Wniosek taki wraz z oświadczeniem należy złożyć w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania dziecka, a więc tam gdzie do tej pory załatwiała Pana sprawę w zakresie wyrażenia zgody na odrzucenie spadku. We wniosku proszę wskazać np. iż nie miała Pana świadomości konieczności odrzucenia spadku także przez dziecko, a ponadto nie miała Pani świadomości istnienia zadłużenia po stronie spadkodawcy, co uniemożliwiło Pani złożenie takiego oświadczenia w terminie. Jeżeli sąd zatwierdzi ten wniosek, to dziecko nie przejmie spadku spadkodawcy – po złożeniu wniosku sąd wyznaczy rozprawę i jeszcze dopyta Panią w tym zakresie.
Zobacz również: Czy sąd ma obowiązek powiadomić o nabyciu spadku?
Wykazanie braku wiedzy przed sądem
Uwzględnienie wniosku zależy od akceptacji sądu, dlatego musi Pani wykazać, iż błędnie nie miała Pani świadomości istnienia zadłużenia. Jeżeli nie złożyła Pani jeszcze wniosku o wykonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka w sądzie rejonowym wydział rodzinny miejsca zamieszkania dziecka, to również taki wniosek należy złożyć, albowiem w przypadku małoletniego dziecka, sąd musi wyrazić zgodę na odrzucenie spadku w imieniu dziecka. Dla szybkości postępowania proponuję złożyć te dwa wniosku jednocześnie.
Zobacz również: Jak zrzec się spadku po ojcu?
Przykłady
Anna z Gdańska nie wiedziała, że musi działać szybko
Po śmierci ojca Anna udała się na sprawę spadkową i tam, w obecności sądu, odrzuciła spadek. Zakładała, że w przypadku jej 14-letniego syna sąd również wyśle stosowne wezwanie. Niestety, po kilku miesiącach okazało się, że termin minął, a dziecko formalnie spadek przyjęło. Dopiero wtedy Anna dowiedziała się, że powinna była odrzucić spadek również w imieniu syna – nie przed sądem, lecz u notariusza lub sądownie, w ciągu 6 miesięcy. Z pomocą prawnika złożyła więc wniosek o uchylenie się od skutków niezłożenia oświadczenia w terminie.
Marek sądził, że nikt go nie zawiadomił, więc nie musi nic robić
Po śmierci dalekiej ciotki Marek uznał, że nie musi podejmować żadnych działań, skoro nie otrzymał oficjalnego pisma z sądu. Po roku zgłosili się jednak wierzyciele z informacją, że dziedziczy po ciotce jej długi. Dopiero wtedy zorientował się, że przez zaniechanie formalności stał się jej spadkobiercą. Sąd, na jego wniosek, zgodził się przywrócić termin na odrzucenie spadku – Marek wykazał, że działał w błędzie, nie mając świadomości o konieczności złożenia oświadczenia.
Katarzyna chciała dobrze, ale nie wiedziała o obowiązku wobec dziecka
Katarzyna odrzuciła spadek po zadłużonym bracie, myśląc, że sprawa jest zamknięta. Po kilku miesiącach skontaktował się z nią komornik w sprawie jej małoletniej córki – okazało się, że spadek przeszedł właśnie na nią. Katarzyna była przekonana, że wystarczy jej własne oświadczenie, nie wiedziała, że w imieniu dziecka trzeba złożyć osobne oświadczenie za zgodą sądu. Obecnie oczekuje na rozpatrzenie wniosku o uchylenie się od skutków nieodrzucenia spadku w terminie.
Podsumowanie
Odrzucenie spadku po ustawowym terminie sześciu miesięcy jest możliwe, ale wymaga zaangażowania sądu. Kluczowe jest wykazanie, że brak działania wynikał z błędu lub braku wiedzy, np. o istnieniu długów czy o obowiązku złożenia osobnego oświadczenia w imieniu dziecka. W takich przypadkach można złożyć wniosek o uchylenie się od skutków niezłożenia oświadczenia w terminie i jednocześnie odrzucić spadek. Sąd oceni, czy rzeczywiście doszło do błędu, i może zatwierdzić spóźnione działanie. Dlatego w sytuacjach spadkowych, zwłaszcza gdy w grę wchodzą dzieci lub możliwe długi, warto działać szybko i skorzystać z porady prawnej.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach spadkowych? Skorzystaj z naszej porady online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Nasi prawnicy pomogą Ci ocenić sytuację, przygotować wniosek do sądu i przeprowadzą przez cały proces odrzucenia spadku, nawet po upływie terminu. Wystarczy opisać problem, a my zajmiemy się resztą.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2007 r., sygn. akt III CZP 53/07
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2012 r. sygn. akt V CSK 313/11
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Nowy związek, stare majątki, jak zabezpieczyć spadek po pierwszym małżonku?
» Podejrzenie fałszerstwa testamentu i ukrywania majątku, co robić w takiej sytuacji?
» Wezwanie do udziału w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku
» Jak sprawdzić, czy zmarły krewny był zadłużony?
» Podział spadku po mamie i plany sprzedaży domu
