Ustalenie własności mieszkania po śmierci jednego z właścicieli

Przepisanie mieszkania na wnuczka

Aby Pana babcia mogła za życia przepisać na rzecz Pana nieruchomość w drodze umowy darowizny, trzeba w pierwszej kolejności przeprowadzić postępowanie spadkowe po Pana dziadku oraz Pana ojcu (jeśli takie postępowania nie zostały dotychczas przeprowadzone). Należy bowiem przed darowizną nieruchomości uporządkować sprawy własnościowe z nią związane.

Zgodnie z art. 931 i następne Kodeksu cywilnego kolejność dziedziczenia ustawowego uzależniona jest od stopnia pokrewieństwa pomiędzy spadkodawcą a spadkobiercą.

Zobacz również: Mieszkanie własnościowe po zmarłej matce

Jak przeprowadzić postępowanie spadkowe i jakie dokumenty będą potrzebne?

Postępowanie mające doprowadzić do stwierdzenia nabycia spadku wszczyna się poprzez złożenie w sądzie rejonowym, właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego, wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

Wniosek taki powinien zawierać:

1. imię i nazwisko, datę i miejsce śmierci spadkodawcy oraz wskazanie ostatniego miejsca jego stałego zamieszkania;
2. imię, nazwisko i adres wnioskodawcy;
3. wskazanie pozostałych poza wnioskodawcą uczestników postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (osób, które mogą być spadkobiercami) – imiona, nazwiska i adresy;
4. żądanie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłym;
5. informacje o testamentach pozostawionych przez zmarłego;
6. informację o tym, czy poszczególni uczestnicy postępowania złożyli oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku;
7. wskazanie interesu, jaki wnioskodawca ma we wszczęciu postępowania o stwierdzenie nabycia spadku;
8. uzasadnienie zawierające w szczególności opis pokrewieństwa pomiędzy spadkodawcą i uczestnikami postępowania.

Do wniosku należy dołączyć:

- odpis wniosku w tylu kopiach, ilu jest uczestników postępowania;

- odpis skrócony aktu urodzenia dla mężczyzn i kobiet niezamężnych;

- odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy;

- oświadczenia o przyjęciu, odrzuceniu spadku lub zrzeczeniu się dziedziczenia (jeśli były składane). 

Sprawa o ustalenie praw do spadku

Generalnie wnosząc do sądu sprawę o ustalenie praw do spadku, trzeba wymienić wszystkich spadkobierców, którzy dziedziczą.

Cała procedura stwierdzenia nabycia spadku kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym sąd stwierdzi, dziedziczy spadek po spadkodawcy.

Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy wnieść opłatę. Opłata ta jest stała i wynosi 50 zł.

Spadkobiercy mogą także ustanowić pełnomocnika, który będzie ich reprezentował przed sądem.

Art. 86 Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) wskazuje, iż strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników.

W myśl art. 87 § 1 KPC, pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. 

Postępowanie przed notariuszem

Od marca 2009 r. drugim sposobem na potwierdzenie przez spadkobiercę prawa do spadku jest notarialne poświadczenie dziedziczenia. Taki dokument ma taką samą moc prawną jak prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. 

Warto pamiętać, że akt poświadczenia dziedziczenia może sporządzić każdy notariusz i nie ma tutaj znaczenia ostatnie miejsce zamieszkania zmarły (jak to jest w postępowaniu sądowym).

Spadkobiercy nie muszą składać żadnych wniosków oraz pism procesowych. 

Spadkobiercy muszą jednak spełnić następujące warunki:

- do kancelarii notarialnej przychodzą wszystkie osoby, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi;

- nie może być żadnych sporów między nimi w kwestii podziału spadku – czyli tego, kto jest spadkobiercą (gdy spadkobiercy sprzeczają się w tej sprawie, to spór rozstrzyga się na drodze sądowej);

- spadek musi być otwarty po 1 lipca 1984 roku (otwarcie następuje z chwilą śmierci spadkodawcy).

Wybór notariusza zapewnia sprawne, szybkie, łatwiejsze, a przede wszystkim mniej sformalizowane przeprowadzenie sprawy spadkowej.

Na początek należy umówić się na spotkanie z notariuszem. Można to zrobić osobiście lub telefonicznie. Notariusz informuje o tym, jakie dokumenty trzeba ze sobą zabrać, aby móc poświadczyć dziedziczenie (m.in. akt zgonu spadkodawcy, akty urodzenia i małżeństwa potencjalnych spadkobierców, testament, gdy dziedziczenie jest na podstawie testamentu).

W kancelarii notarialnej spotykają się wszystkie osoby, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy.

Zakładam więc, że po śmierci Pana ojca będzie Pan mógł przed notariuszem poświadczyć dziedziczenie bez większych problemów. Co się tyczy postępowania po śmierci dziadka, to z uwagi, że Pana ojciec nie żyje, to notariusz może odmówić poświadczenia dziedziczenia po dziadku i trzeba będzie załatwić sprawę w trakcie postępowania w sądzie. Radzę w tej kwestii skontaktować się z konkretnym notariuszem i zapytać, czy zdecyduje się sporządzić stosowny akt w sytuacji, gdy jeden ze spadkobierców dziadka (czyli Pana ojciec) nie żyje.

Notariusz w obecności spadkobierców, a także osób, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy ustawowi, sporządza protokół dziedziczenia (będzie to akt notarialny).

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

W przypadku poświadczenia dziedziczenia, które następuje przed upływem sześciu miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, spadkobiercy składają oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Notariusz na podstawie protokołu dziedziczenia sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia. Określi on krąg spadkobierców oraz ich udziały w dziedziczonym majątku. Nabierze jednak mocy prawnej dopiero, gdy zostanie zarejestrowany w elektronicznym rejestrze poświadczeń dziedziczenia.

Poświadczenie dziedziczenia u notariusza kosztuje 150 zł (100 zł za protokół dziedziczenia, 50 zł za sporządzenie aktu poświadczenia). Cena jest taka sama bez względu na liczbę osób, które biorą udział w tej czynności. Do tej sumy należy dodać jeszcze 23 % podatku VAT.

Opłaty nie obejmują jednak kosztów, które są związane z wypisem aktów poświadczenia dziedziczenia. Każdy spadkobierca, którego dotyczy sprawa, może żądać wypisów aktu w dowolnej ilości. Taki wypis kosztuje 6 złotych netto od każdej strony dokumentu.

Jak zatem Pan widzi postępowanie przed notariuszem jest szybsze ale droższe. Oprócz tego muszą się u niego stawić wszyscy spadkobiercy jednocześnie. Z kolei postępowanie przed sądem trwa dłużej ale jest tańsze.

Po uzyskaniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia po ojcu jak i po dziadku będzie można dokonać umowy darowizny mieszkania na Pana rzecz.

Zobacz również: Kto płaci za czynsz mieszkania własnościowego po śmierci właściciela? 

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.