Indywidualne porady prawne
Autor: Iryna Kowalczuk • Opublikowane: 2015-03-15 • Aktualizacja: 2022-05-24
Przed dwoma laty zmarła nasza babcia. Dziadek nie żyje od lat. Pozostawili po sobie dom z dużą, podzielną działkę budowlaną oraz ziemię rolną. Dziadkowie mieli dwie córki. Nasza mama po wyjściu za mąż wyprowadziła się z domu rodziców, natomiast jej siostra do dziś go zamieszkuje z rodziną. Ani po śmierci dziadka, ani po śmierci babci nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe. Mama próbowała rozmawiać z siostrą na temat jej części spadku po babci, ale spotkała się z odpowiedzią, że nic jej się nie należy. Mama niedawno zmarła. Chcielibyśmy upomnieć się z bratem i ojcem o spadek po babci, jeśli nie jest za późno, jakie w tym celu powinniśmy podjąć kroki?
Uprawnienie do dziedziczenia nie przedawnia się, można przeprowadzić sprawę spadkową po osobie zmarłej nawet wiele lat po jej śmierci.
Aby uregulować sprawy spadkowe po Pana babci, dziadku oraz po mamie, należy w pierwszej kolejności przeprowadzić postępowanie spadkowe po wszystkich zmarłych (czyli uzyskać potwierdzenie nabycia spadku).
W pierwszej kolejności musi zostać przeprowadzone postępowanie spadkowe po Pana mamie. Dopiero bowiem w momencie, gdy potwierdzone zostaną Pana (oraz brata i ojca) prawa do spadku po zmarłej, będzie można wystąpić o przeprowadzenie sprawy spadkowej po dziadkach.
Postępowanie spadkowe po Pana mamie można przeprowadzić przed sądem lub przez notariuszem.
I. Postępowanie przed notariuszem
Do notariusza muszą stawić się wszyscy spadkobiercy ustawowi osobiście (czyli według tego, co napisał Pan w pytaniu: ojciec, Pan i Pana brat), wówczas notariusz sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia. Obowiązkowym warunkiem przeprowadzenia postępowania spadkowego u notariusza jest osobiste stawiennictwo.
Zobacz również: Jak zrzec się spadku po babci?
Koszty związane z notarialnym poświadczeniem dziedziczenia zależą od liczby osób stawających do aktu oraz od zakresu czynności dokonywanych przez notariusza i wynoszą za:
W celu wyliczenia dokładnego wynagrodzenia notariusza za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia warto skontaktować się z konkretną kancelarią notarialną.
II. Druga możliwość – postępowanie przed sądem
Postępowanie mające doprowadzić do stwierdzenia nabycia spadku w sądzie wszczyna się poprzez złożenie w sądzie rejonowym, właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy, wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.
We wniosku należy podać:
Do wniosku należy dołączyć:
Odpisy aktów stanu cywilnego muszą być nie starsze niż sprzed 3 miesięcy.
Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy wnieść opłatę. Opłata ta jest stała i wynosi 50 zł. Jeśli sprawa będzie dotyczyła dwóch spadkobierców to opłata będzie wynosić 100 zł.
Cała procedura stwierdzenia nabycia spadku kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym zostają ustalone udziały poszczególnych spadkobierców w spadku.
Gdy już uzyska Pan wraz z bratem i ojcem potwierdzenie nabycia spadku po mamie, wówczas można przystąpić do przeprowadzenia sprawy spadkowej po zmarłych dziadkach. W sytuacji jednakże spadku po dziadkach nie ma możliwości przeprowadzenia tego postępowania przed notariuszem, a pozostaje tylko i wyłącznie droga sądowa.
Należy zatem po dziadkach przeprowadzić analogiczne postępowanie, jakie opisałam w punkcie 2. Będzie możliwość przeprowadzenia jednego postępowania razem po babci i po dziadku pod warunkiem, że ich ostatnie miejsce zamieszkania przed śmiercią było tożsame. Jeżeli tak, to wystarczy, że we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wskaże Pan zarówno babcię jak i dziadka.
Następnym krokiem będzie przeprowadzenie działu spadku między spadkobiercami, czyli siostrą Pana mamy, a Panem, bratem i Pana ojcem. Należy tego dokonać, ponieważ po przeprowadzeniu wyżej wymienionych postępowań wszyscy Państwo będziecie współwłaścicielami całego majątku po dziadkach w częściach ułamkowych. Dzięki działowi spadku, każdy nabędzie jego realną, wyodrębnioną część.
Niestety w tego typu sprawach majątkowych, gdzie rodzina nie może dojść do zgody co do podziału, pozostaje tylko i wyłącznie droga sądowa.
Każdy ze spadkobierców ma prawo do złożenia w sądzie wniosku o dział spadku i zniesienie współwłasności.
We wniosku o dział spadku (który składa się do sądu właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli tego nie można ustalić – ze względu na położenie majątku spadkowego) należy powołać:
Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu. Spis inwentarza nie jest konieczny, ponieważ wystarczy, że we wniosku o dział spadku zostanie zaznaczone, co wchodzi w skład spadku i jaka jest wartość aktualna tych składników majątkowych. Jeśli między spadkobiercami będzie spór co do wartości majątku spadkowego, to sąd powoła biegłego rzeczoznawcę.
W wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy, należy więc dołączyć odpis z księgi wieczystej.
W postępowaniu spadkowym zarówno skład, jak i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd, który dokonuje tego na podstawie wyjaśnień uczestników postępowania. Od prawidłowego ustalenia wartości majątku spadkowego zależy obliczenie wielkości poszczególnych sched spadkowych przypadających na rzecz poszczególnych współspadkobierców.
Zobacz również: Dziedziczenie długów po dalszej rodzinie
Ze względu na sposób dokonania działu spadku można wyróżnić:
Przy zgodnym podziale w zasadzie sąd związany jest sposobem podziału podanym przez spadkobierców w zgodnym wniosku. Może on od tego odstąpić jedynie wówczas, gdy występuje sprzeczność proponowanego podziału z prawem, zasadami współżycia społecznego albo też podział naruszałby w sposób rażący interesy osób uprawnionych. W braku zgodnego wniosku uczestników postępowania sąd powinien dokonać działu z uwzględnieniem składu dzielonego spadku oraz interesów poszczególnych współspadkobierców.
Wysokość opłaty sądowej w sprawie o dział spadku wynosi (zgodnie z art. 51 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych):
Jeżeli nie dojdziecie Państwo (łącznie z siostrą Pana mamy) do wspólnego porozumienia co do podziału majątku dziadków, to sąd sam zdecyduje, w jaki sposób dokona podziału.
Na dzień dzisiejszy radziłabym Panu w pierwszej kolejności:
W sytuacji jednakże gdyby okazało się, że dziadkowie przepisali już wszystko na rzecz siostry Pana mamy, np. w umowie darowizny jeszcze za swojego życia, wtedy warto byłoby rozważyć kwestię dochodzenia zachowku od siostry Pana mamy.
Zachęcam zatem do podjęcia wskazanych przeze mnie kroków prawnych w sprawie, bowiem wbrew temu co twierdzi siostra Pana zmarłej mamy, Pana mamie należy się udział w spadku po jej rodzicach i to bez względu na to, czy z nimi mieszkała, czy też nie.
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
Uwaga!
Szanowni Państwo!
Nasi prawnicy nie odpowiadają na pytania zadawane w formie komentarza pod tekstem. Jeśli chcą Państwo powierzyć swój problem naszym prawnikom, prosimy kliknąć tutaj >>
Indywidualne Porady Prawne
Komentarze (0):