Jak zmusić spadkobierców do sprzedaży mieszkania i podziału środków?
• Data: 2022-09-15 • Autor: Katarzyna Bereda
Mąż nabył mieszkanie w spadku po zmarłym ojcu wraz z matką i dwójką rodzeństwa. Mąż nie mieszka w tym mieszkaniu, zajmują je matka z rodzeństwem. W jaki sposób może zmusić do sprzedaży mieszkania pozostałych spadkobierców i podzielenia środków?
Postępowanie o dział wspólnego spadku
Po dokonanym opisie rozumiem, iż zostało zakończenie postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku, które formalnie ujawniło spadkobierców po zmarłym. Obecnie mąż lub inny spadkobierca powinien zainicjować postępowanie o dział spadku, aby spadek podzielić – a więc stosownie do Państwa woli spłacić udział męża lub sprzedać nieruchomość.
Zgodnie bowiem z art. 211 Kodeksu cywilnego każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. W chwili obecnej współwłaścicielami nieruchomości są osoby będące spadkobiercami po zmarłym. Tylko one mogą więc złożyć wniosek o dział spadku.
Zgodnie natomiast z art. 212:
„§ 1. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.
§ 2. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
§ 3. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych”.
Przyznanie spadku z obowiązkiem spłaty
Dział może nastąpić poprzez przyznanie jednemu spadkobiercy całości z obowiązkiem lub bez obowiązku spłaty pozostałych lub także sprzedaż nieruchomości w drodze licytacji – co jest ostatecznością. Należy więc podnieść, iż wniosek o dział spadku powinien złożyć przynajmniej jeden ze spadkobierców do sądu rejonowego właściwego miejscowo dla położenia masy spadkowej, a więc nieruchomości. We wniosku należy wskazać postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku, spadkobierców, wartość masy spadkowej i proponowany podział. Postępowanie może odbyć się także przed notariuszem – wtedy jednak konieczna jest wspólna zgoda na dział spadku. Przed sądem nie ma takiej konieczności, albowiem sąd i tak dokona działu spadku.
W zakresie natomiast obecnych zadłużeń nieruchomości lub partycypowania w jej kosztach mąż nie może za bardzo się od tego uchronić, bowiem zgodnie z art. 207 pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Dlatego też mąż musi wspólnie z pozostałymi spadkobiercami – stosownie do swojego udziału – partycypować w kosztach utrzymania nieruchomości i ciężarach z nią związanych.
Przykłady
Sprawa pana Marka z Poznania
Po śmierci ojca pan Marek odziedziczył wraz z siostrą i bratem mieszkanie w centrum Poznania. Rodzeństwo odmówiło sprzedaży lokalu, ponieważ jedna z sióstr tam mieszkała. Mimo wieloletnich prób dogadania się, pan Marek nie uzyskał ani zgody na sprzedaż, ani żadnej spłaty. Złożył więc w sądzie wniosek o dział spadku i zniesienie współwłasności. Sąd orzekł sprzedaż lokalu w drodze licytacji i podział środków między spadkobierców. Dzięki temu pan Marek w końcu otrzymał należną mu część majątku.
Pani Aneta – dziedziczenie z matką i bratem
Pani Aneta odziedziczyła po ojcu mieszkanie razem z matką i bratem. Brat zamieszkał w lokalu, nie płacąc ani za media, ani za czynsz, a matka nie chciała wszczynać konfliktu. Gdy pani Aneta zaczęła ponosić koszty związane z utrzymaniem mieszkania, zdecydowała się działać. Wystąpiła do sądu o dział spadku i zażądała spłaty jej udziału. Sąd przyznał mieszkanie bratu z obowiązkiem spłaty Anety, ustalając raty rozłożone na 5 lat.
Pan Jacek i opieszałość rodziny
Pan Jacek był jednym z czterech spadkobierców mieszkania po dziadkach. Od lat prosił krewnych o wspólną sprzedaż, ale ci zwlekali – nikt nie chciał się przeprowadzić, ani formalizować sprawy. W końcu Jacek złożył wniosek o dział spadku przed notariuszem, jednak brak zgody wszystkich spadkobierców zmusił go do przejścia na drogę sądową. Dopiero pod groźbą licytacji lokalu pozostali członkowie rodziny zgodzili się na ugodowy podział środków po sprzedaży.
Podsumowanie
Zmuszenie współspadkobierców do sprzedaży odziedziczonego mieszkania i podziału środków nie jest możliwe siłą, ale można to skutecznie osiągnąć drogą prawną. Kluczowym krokiem jest złożenie wniosku o dział spadku i zniesienie współwłasności – najpierw próbując ugodowo, a jeśli to się nie powiedzie, przez sąd. Sąd może orzec sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanych środków, albo przyznać ją jednemu spadkobiercy z obowiązkiem spłaty pozostałych. Współwłaściciel, który nie korzysta z nieruchomości, ma pełne prawo domagać się sprawiedliwego rozliczenia – a prawo daje mu do tego skuteczne narzędzia.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy w sprawie spadku, podziału majątku lub zniesienia współwłasności? Skorzystaj z naszej porady prawnej online – szybko, bez wychodzenia z domu i z gwarancją rzetelnego wsparcia. Prześlij opis swojej sytuacji, a doświadczony prawnik przygotuje dla Ciebie jasną odpowiedź oraz konkretne kroki, które możesz podjąć.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Nowy związek, stare majątki, jak zabezpieczyć spadek po pierwszym małżonku?
» Podejrzenie fałszerstwa testamentu i ukrywania majątku, co robić w takiej sytuacji?
» Wezwanie do udziału w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku
» Jak sprawdzić, czy zmarły krewny był zadłużony?
» Podział spadku po mamie i plany sprzedaży domu
