Umorzenie postępowania w sprawie o dział spadku

Zapytuje Pani, czy możliwe jest umorzenie postępowania w sprawie o dział spadku, jeśli wnioskodawca cofnął wniosek przed pierwszym terminem rozprawy, a dwóch uczestników w odniesieniu do wniosku o umorzenie wskazało, że nie godzą się na cofnięcie wniosku.

Postępowanie o dział spadku – nieprocesowe

Postępowanie o dział spadku jest postępowaniem nieprocesowym (art. 680 i nast. Kodeksu postępowania cywilnego). Sąd wszczyna postępowanie nieprocesowe na wniosek, a w wypadkach wskazanych w ustawie może wszcząć z urzędu (art. 506). Zgodnie z art. 512:

„§ 1. Po rozpoczęciu posiedzenia albo po złożeniu przez któregokolwiek z uczestników oświadczenia na piśmie cofnięcie wniosku jest skuteczne tylko wtedy, gdy inni uczestnicy nie sprzeciwili się temu w terminie wyznaczonym.

§ 2. Cofnięcie wniosku o wszczęcie postępowania jest bezskuteczne w sprawie, której wszczęcie mogło nastąpić z urzędu”.

Podnosi się, że powyższa regulacja nie jest wyczerpująca – dotyczy przypadku cofnięcia wniosku przed pierwszym posiedzeniem albo złożeniem oświadczeń przez uczestników – i w pozostałym zakresie należy sięgać do art. 203 (zgodnie z art. 13 § 2 nakazującym odpowiednio stosować przepisy o procesie do innych postępowań uregulowanych w kodeksie). Zgodnie z art. 203:

„§ 1. Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku.

§ 2. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego.

§ 3. W razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów. Gdy skuteczność cofnięcia pozwu zależy od zgody pozwanego, niezłożenie przez niego oświadczenia w tym przedmiocie w powyższym terminie uważa się za wyrażenie zgody.

§ 4. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa”.

Zobacz również: Jak zacząć sprawę spadkową?

Cofnięcie wniosku przed pierwszym posiedzeniem

W opisanym przez Panią stanie faktycznym wystarczające pozostaje sięgnięcie do regulacji art. 512. Podaje Pani przypadek, w którym cofnięcie wniosku nastąpiło przed rozpoczęciem pierwszego posiedzenia. W takim wypadku konieczne jest jeszcze zbadanie, czy którykolwiek z uczestników złożył jakiekolwiek oświadczenie na piśmie do chwili złożenia przez wnioskodawcę oświadczenia o cofnięciu wniosku. Podaje się w orzecznictwie i doktrynie, że chodzi tu o złożenie przez uczestnika jakiegokolwiek oświadczenia na piśmie – tak w kwestiach formalnych, jak i merytorycznych, z własnej inicjatywy albo na wezwanie sądu. Istotny jest moment złożenia oświadczenia na dzienniku podawczym sądu albo jego wysłania operatorem pocztowym.

Umorzenie postępowania przez sąd

W Pani wypadku zatem wniosek zostanie cofnięty skutecznie tylko i wyłącznie wtedy, gdy przed jego cofnięciem żaden z uczestników nie złożył jakiegokolwiek pisma do sprawy o dział spadku. Gdyby takich pism nie było, cofnięcie wniosku będzie skuteczne niezależnie od tego, czy zgodzą się na to uczestnicy. Jeśli oświadczenia na piśmie któregokolwiek z uczestników były już złożone, niestety brak zgody któregokolwiek uczestnika na cofniecie wniosku, powoduje jego dalsze rozpoznawanie i skuteczne cofnięcie wniosku nie jest możliwe. Sąd umarza postępowanie po skutecznym cofnięciu wniosku (por. art. 355 w zw. z art. 13 § 2).

Podejrzewam, że skoro sąd wzywał uczestników do ustosunkowania się do oświadczenia o cofnięciu wniosku, strony składały już wcześniej pisma do sprawy, co będzie oznaczać, że w opisanej sprawie odpowiedź będzie negatywna.

Masz podobny problem prawny i potrzebujesz porady prawnej, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼