• Data: 2024-11-26 • Autor: Janusz Polanowski
Czy mogę za pomocą jednego wniosku do sądu zgłosić nabycie spadku, jego zgodny podział oraz zniesienie współwłasności (za zgodą wszystkich spadkobierców)?
Modelowe (a więc nieco uproszczone) załatwianie „spraw spadkowych” w Polsce jest dwuetapowe. Wpierw powinno dojść do oficjalnego stwierdzenia dziedziczenia, a następnie może mieć miejsce dział spadku. Ustawodawca wskazuje to wyraźnie w art. 680 Kodeksu postępowania cywilnego (skrótowo: K.p.c), który stanowi:
„§ 1. We wniosku o dział spadku należy powołać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia oraz spis inwentarza, jak również podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują. Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu.
§ 2. W wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy”.
Wyrażonej w Pani pytaniu wątpliwości wprost tyczy się treść artykułu 681 K.p.c.: „jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego, stosując przepisy rozdziału 8”. Różne względy mogą przemawiać za wnioskowaniem o dział spadku przed oficjalnym stwierdzeniem dziedziczenia, jak i za zawarciem zgodnego projektu podziału we wniosku o dział spadku (np. chęć skorzystania z opłaty sądowej w wysokości niższej od „standardowej”).
Proszę zwrócić uwagę na to, że zgodny projekt podziału powinien być zawarty we wniosku (odpowiednio: art. 51 lub art. 41 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Zwracam na to uwagę, ponieważ użyte przez Panią sformułowania można odebrać jako nieco odbiegające od ujęcia ustawowego (szczególnie dosłownie odbieranego).
Zniesienie współwłasności (w związku z działem spadku) może odbywać się w dwóch wariantach: pierwszy z udziałem wyłącznie spadkobierców, drugi w przypadku, gdy jednym ze współwłaścicieli jest osoba spoza grona spadkobierców. W przepisach proceduralnych o „sprawach spadkowych” (art. 627 i następne K.p.c.) – a dokładnie w przepisach proceduralnych o dziale spadku (art. 680 i następne K.p.c.) – odpowiednie zastosowanie może mieć art. 618 K.p.c. (dotyczący rozliczeń między współwłaścicielami). Sygnalizuję to, ponieważ przy działaniach zgodnych (np. w umownym dziale spadku) dość często pomija się takie rozliczenia – być może z uwagi na brak świadomości obowiązywania art. 618 K.p.c. W ramach działu spadku – art. 1037 i następne Kodeksu cywilnego (skrótowo: K.c.) – warto pamiętać również o możliwości zaliczenia na schedę spadkową (art. 1039 i następne K.c.), o ile takowe zaliczenie w ogóle mogłoby mieć zastosowanie oraz byłoby zasadne (np. z uwagi na dokonane przez spadkodawcę darowizny). Zaliczenie na schedę spadkową na ogół jest mniej istotne (szczególnie pod względem ekonomicznym) od roszczeń z tytułu zachowku (art. 991 i następne K.c.) – o ile zachowek komukolwiek przysługuje – jedynie o tym wspominam (chociaż wykracza to poza Pani pytanie główne), by ułatwić Pani podejmowanie trafnych decyzji.
Jak widać, ustawodawca nie wyklucza skierowania wniosku o dział spadku (niezależnie od innych czynników) przed oficjalnym stwierdzeniem dziedziczenia. Proszę jednak liczyć się z pobraniem opłat sądowych nie tylko od wniosku o dział spadku, ale również od czynności, które wystąpią w związku z potrzebą stwierdzenia nabycia spadku.
Jednoczesne zgłoszenie nabycia spadku, jego podziału oraz zniesienia współwłasności jest możliwe, jeśli wszyscy spadkobiercy są zgodni co do podziału majątku. Takie rozwiązanie pozwala na zaoszczędzenie czasu i kosztów sądowych, jednak wymaga precyzyjnego przygotowania wniosku, uwzględniającego zarówno postanowienia o dziedziczeniu, jak i propozycję podziału. Warto zasięgnąć porady prawnika, aby upewnić się, że wszystkie formalności zostały dopełnione poprawnie.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz przygotowanie pism procesowych, które pomogą Ci skutecznie przejść przez proces spadkowy, podział majątku i zniesienie współwłasności. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie dostosowane do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Janusz Polanowski
Radca prawny od 2005 roku, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Udziela porad z prawa cywilnego, pracy oraz rodzinnego, a także z zakresu procedury cywilnej i administracyjnej. Ma wieloletnie doświadczenie w stosowaniu prawa administracyjnego i samorządowego. Ukończyła również aplikację sądową. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
