• Autor: Katarzyna Bereda
Sprawa dotyczy spłaty spadkobiercy który ma komornika. Niedawno postanowieniem sądu nabyłem spadek po ojcu. Spadkobiercami jestem ja i mój brat. Spadek obejmuje mieszkanie własnościowe i garaż, dziedziczymy po połowie. Jak przeprowadzić dział spadku, jeżeli brat ma zadłużenie u komornika, w US i ZUS? Przed śmiercią ojca brat korzystał z jego pieniędzy na moją szkodę (przeszłyby do masy spadkowej). W związku z tym chcemy podzielić majątek nierówno, tzn. chcę spłacić należną mu część za nieruchomości pomniejszoną o kwotę, jaka przypadłaby dla mnie w masie spadkowej. Brat zgadza się na to. Moje obawy dotyczą ewentualnego protestu i działań komornika, ZUS-u i US-u. Czy możemy załatwić to u notariusza i nie obawiać się później interwencji ww. instytucji? Brat deklaruje, że te pieniądze przeznaczy niezwłocznie na zaspokojenie wierzycieli, lecz nie znam kwoty zadłużenia (możliwe, że przewyższa kwotę, którą uzgodniliśmy, jak i wartość całego spadku, jaki mu przysługuje). Czy majątek spadkowy przez takie działania będzie zagrożony?
Niestety z uwagi na obecne zadłużenie przeciąganie wykonania postępowania spadkowego może nie być zasadne, bowiem organ egzekucyjny może sam je zainicjować. Zaspokojenia może jednak domagać się jedynie z udziału brata.
Zgodnie z treścią art. 779 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego „do egzekucji ze spadku konieczny jest – aż do działu spadku – tytuł egzekucyjny przeciwko wszystkim spadkobiercom”.
Przez egzekucję ze spadku rozumieć należy egzekucję z przedmiotów należących do spadku. Egzekucja z całego spadku lub udziału w spadku jako całości jest niemożliwa (por. J. Gwiazdomorski, Prawo spadkowe w zarysie, Warszawa 1968, s. 206; F. Zedler, Powództwo o zwolnienie, s. 90).
Mając powyższe na uwadze, podnoszę, iż do momentu działu spadku co do zasady komornik nie może zając majątku spadkowego ani prowadzić z niego egzekucji, bowiem Państwu jako pozostałym spadkobiercom przysługiwała będzie ewentualna skarga na czynności komornika i skuteczny zarzut w tym zakresie.
Komornik bowiem nie może prowadzić egzekucji z całego spadku – dłużnikiem jest bowiem tylko jeden spadkobierca, który posiada jedynie udział w spadku. Niniejsze stanowisko jest w doktrynie jednoznaczne i bezspornie wskazuje, iż do momentu działu spadku nie można prowadzić egzekucji z ułamkowych części przedmiotów wchodzących w skład spadku.
Komornik może jednak na podstawie art. 912 zająć wszystko to, co dłużnikowi z działu zostanie przyznane.
Co dla Pana najważniejsze, czyli to, że zwlekają Państwo z dokonaniem stwierdzenia nabycia spadku, nie uniemożliwi wierzycielowi zaspokojenia się, gdyż zgodnie z treścią art. 1025 Kodeksu cywilnego wierzyciel spadkobiercy może zainicjować postępowanie spadkowe.
Zgodnie bowiem z treścią art. 1025 § 1 sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Jak wynika z ugruntowanej opinii doktryny i orzecznictwa: „Interes prawny do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku mają także wierzyciele spadkobiercy. Podmioty te mogą bowiem w wyniku stwierdzenia nabycia spadku znaleźć się w korzystniejszej dla siebie sytuacji prawnej, gdyż będą mogły skierować egzekucję także do aktywów należących do spadku lub – przykładowo – do całego przedmiotu, który kiedyś był współwłasnością spadkodawcy i spadkobiercy, a w całości przeszedł na spadkobiercę” (por. A. Napiórkowski, Postępowanie, s. 738; A. Szpunar, Zmiana postanowienia, s. 38).
Jednocześnie wskazuję, iż wierzyciel, wykazując swój interes prawny, może nawet zwrócić się do USC o wydanie skróconego odpisu aktu zgonu spadkodawcy.
Podsumowując, wskazuję, iż ustawodawca wyposażył wierzycieli w dość duży wachlarz możliwości w zakresie poszukiwania i pozyskiwania majątku dłużnika. Odsuwanie w czasie nabycia spadku może być wykorzystane przez wierzyciela, albowiem sam on może taki wniosek złożyć. Proszę jednak pamiętać, iż do czasu działu spadku komornik nie może prowadzić egzekucji z masy spadkowej. Taka egzekucja możliwa jest po dziale spadku – z całości udziału przypadającego dłużnikowi.
Z uwagi na powyższe proszę dokonać postępowania spadkowego zgodnie z Państwa porozumieniem – może się jednak oczywiście zdarzyć, iż komornik to zakwestionuje, jednak w mojej ocenie, jeżeli podział będzie w miarę równy, to nie powinno to być przedmiotem rozważań organu egzekucyjnego.
Masz podobny problem prawny? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Indywidualne porady prawne przez internet
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika