Stwierdzenie nabycia spadku i spis inwentarza po przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Pani Renata napisała do nas w sprawie swojego wujka, który był już w podeszłym wieku, a właśnie dowiedział się, że zmarła jego siostra, a on jest jej jedynym spadkobiercą ustawowym. Spadek po niej to tylko mieszkanie, które było zadłużone. Wujek zdecydował się przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarz ale ani on, ani pani Renata nie wiedzieli, jak dalej postąpić. Notariusz, który przyjął od wujka oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, powiedział, że należy wystąpić z wnioskiem do sądu rejonowego o stwierdzenie nabycia spadku i spis inwentarza. Pani Renata chciała się co do tego upewnić i lepiej zorientować w sytuacji prawnej, bo to ona musiała się tym wszystkim zająć. Chciała wiedzieć, jak można w miarę szybko tę sprawę załatwić i czy ona może być pełnomocnikiem wujka.

Wniosek do sądu rejonowego o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłej siostrze

Notariusz prawidłowo poinformował panią Renatę o tym, jakie dalsze kroki należy w sprawie podjąć. Zatem w pierwszej kolejności należy złożyć wniosek do sądu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania zmarłej siostry wujka pani Renaty o stwierdzenie po niej nabycia spadku.

Spis inwentarza

We wniosku powinno zostać wskazane, że wujek pani Renaty wnosi o stwierdzenie nabycia spadku wraz ze sporządzeniem spisu inwentarza.

Cała procedura stwierdzenia nabycia spadku kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym zostają ustalone udziały poszczególnych spadkobierców w spadku. W tym przypadku będzie to zapewne postanowienie mówiące, że cały spadek przypadł wujkowi.

W odniesieniu do spisu inwentarza trzeba wskazać, że zgodnie z art. 673 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) sąd postanawia spis inwentarza na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą.

Z urzędu sporządza się spis inwentarza, gdy złożone zostało oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a inwentarz nie był przedtem sporządzony (art. 644 K.p.c.).

Spis inwentarza to lista cennych rzeczy i nieruchomości, które zostawił po sobie zmarły spadkodawca. Na podstawie tego spisu można ustalić, do jakiej kwoty spadkobiercy, jeżeli przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiadają za długi zmarłego spadkodawcy.

Aby spis inwentarza był w 100% efektywny, powinno się go przeprowadzić zaraz po śmierci spadkodawcy, kiedy jeszcze wszystkie przedmioty, pieniądze na kontach i inne aktywa są nierozdysponowane.

Komornik ustali, które rzeczy powinny być wciągnięte do spisu inwentarza, sprawdzi także, jakie zobowiązania miał zmarły spadkodawca (sprawdza jego rachunki bankowe, zaległości w płatnościach itp.).

O terminie spisu inwentarza wujek zostanie zawiadomiony pisemnie. Nieprzybycie wujka na spis nie wstrzymuje tej czynności. Do spisu inwentarza wciąga się majątek spadkodawcy z zaznaczeniem wartości każdego przedmiotu, jak również długi spadku. W spisie inwentarza wykazuje się też wartość czystego spadku, z uwzględnieniem wartości rzeczy i praw spornych.

Jeżeli po sporządzeniu spisu inwentarza zachodzi wątpliwość, czy zostały w nim zamieszczone wszystkie przedmioty należące do spadku lub czy zamieszczone w spisie inwentarza długi istnieją, sąd spadku z urzędu lub na wniosek może nakazać spadkobiercy złożenie:

• oświadczenia, że żadnego przedmiotu spadkowego nie zataił ani nie usunął oraz że nie podał do spisu inwentarza nieistniejących długów,
• wykazu przedmiotów spadkowych nieujawnionych w spisie inwentarza, jeżeli są mu wiadome, z podaniem miejsca przechowania ruchomości i dokumentów dotyczących praw majątkowych, jak również z wyjaśnieniem podstawy prawnej tych praw,
• zapewnienia, że złożone oświadczenie lub wykaz są prawdziwe i zupełne.

Spis inwentarza wyjawi również stan prawny nieruchomości, o której wspomniał pani Renata, jak również wszystkie obciążające ją wierzytelności.

„1. Spisania majątku ruchomego w toku zabezpieczenia spadku lub sporządzania spisu inwentarza dokonuje się w obecności dwóch świadków, powołanych przez komornika.

2. Z dokonanej czynności sporządza się protokół, który podpisują wszyscy obecni. Odmowę lub niemożność podpisania stwierdza się w protokole z podaniem przyczyny odmowy lub niemożności podpisania. Protokół sporządza się w dwóch egzemplarzach.

3. Jeżeli spisaniu podlegają przedmioty o wartości artystycznej, naukowej lub historycznej, komornik zawiadamia o tym właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.

4. W protokole zamieszcza się również istotne dla sprawy oświadczenia osób, których obecność przy dokonywanej czynności jest dopuszczalna, oraz oświadczenia osób trzecich zgłaszających swoje prawa do przedmiotów objętych spisem”.

Chociaż nieobecność wujka nie będzie wstrzymywała czynności komornika, jednakże radziłabym być przy spisie inwentarza (wujek może umocować swojego pełnomocnika), można bowiem wówczas na bieżąco kontrolować przebieg spisu. Na czynności komornika można wnieść skargę do sądu rejonowego. Osoba, która chce złożyć taką skargę, ma na to 7 dni, liczonych bądź od dokonania czynności, którą chce zaskarżyć, bądź od powzięcia wiadomości o dokonaniu takiej czynności, jeżeli nie była obecna przy jej przeprowadzaniu.

Opłata za spis inwentarza

Stosownie do Art. 40. [Opłata stała od wniosku o wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu spadku lub o sporządzenie spisu inwentarza]
Opłata stała od wniosku o:
1) wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu spadku,
2) sporządzenie spisu inwentarza
- wynosi 400 złotych.

Co się tyczy kwestii pełnomocnictwa, to reguluje ją art. 87 § 1 K.p.c., zgodnie z którym pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Jak widzimy, krąg osób, które mogą reprezentować wujka przed sądem, jest bardzo wąski.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 czerwca 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o kosztach komorniczych - Dz.U. 2023 poz. 1357

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.