Stawiennictwo na rozprawie spadkowej

Niestawienie się na sprawie o stwierdzenie nabycia spadku

Wprawdzie sąd nie wezwał uczestników postępowania do osobistego stawiennictwa na rozprawie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po Pańskiej matce, ale z uwagi na fakt, że od jej śmierci nie upłynęło jeszcze pół roku, to aby sąd mógł stwierdzić nabycie spadku w marcu, stawiennictwo wszystkich spadkobierców jest konieczne i zdecydowanie przyspieszy wydanie orzeczenia w sprawie. W przeciwnym razie dojdzie do odroczenia rozprawy.

Jak dziedziczą mąż i dzieci?

W myśl przepisu art. 931 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej – K.c.), w pierwszej kolejności powołane do spadku z ustawy są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jak stanowi przepis art. 1026 K.c., stwierdzenie nabycia spadku oraz poświadczenie dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy i z tą chwilą spadkobiercy nabywają spadek, bez względu na to, kiedy zostanie przeprowadzone postępowanie spadkowe (art. 924 i art. 925 K.c.).

W świetle przepisu art. 49 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t.: Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398), odebranie przez sąd oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku podlega stałej opłacie sądowej w kwocie 50 zł od każdego ze spadkobierców (we wskazanej sytuacji będą to dwie osoby – Pan i Pański ojciec). Opłatę sądową uiszcza się w znakach tej opłaty, można je nabyć w siedzibie każdego sądu.

Czy spadkobiercy muszą stawić się osobiście na sprawie spadkowej?

Uczestnicy (poza wnioskodawcą) mogą również nie stawiać się osobiście na wyznaczony termin rozprawy spadkowej, a swoje oświadczenia spadkowe złożyć u notariusza, co mogłoby być uzasadnione np. znaczną odległością od siedziby sądu spadku (sądu ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy). Koszt takiej czynności notarialnej to 50 zł plus 23% podatku od towarów i usług oraz po 6 zł (plus VAT) za każdą stronę wypisu (§ 8 pkt 9 i § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, Dz. U. Nr 148, poz. 1564 ze zm.). Wypisy dokumentujące złożenie notarialnych oświadczeń spadkowych przez uczestników należałby okazać przed sądem, aby możliwe było wydanie na pierwszym terminie rozprawy postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po matce.

Wnioskodawca powinien stawić się osobiście, gdyż w toku ustalania kręgu spadkobierców ustawowych obowiązany będzie złożyć zapewnienie spadkowe do protokołu, pod rygorem odpowiedzialności karnej jak za składanie fałszywych zeznań (art. 671 Kodeksu postępowania cywilnego; w skrócie: K.p.c.). Warto też wskazać, że w postępowaniu nieprocesowym, w którym toczą się sprawy spadkowe, zasadą jest, że każdy z uczestników ponosi samodzielnie koszty związane ze swoim udziałem w sprawie, dlatego nie ma możliwości odzyskania poniesionych kosztów związanych z osobistym stawiennictwem na rozprawie spadkowej (art. 520 § 1 K.p.c.).

Przykłady

Wniosek wnioskodawcy

Pani Katarzyna otrzymała zawiadomienie o terminie sprawy spadkowej swojego zmarłego ojca, które zostało wyznaczone na dzień jej planowanej podróży za granicę. Mimo że nieobowiązkowe, postanowiła stawić się na rozprawie, aby przyspieszyć procedurę. Zgodnie z doświadczeniem jej prawnika, osobiste stawiennictwo mogło pomóc w szybszym rozstrzygnięciu kwestii dziedziczenia i uniknięciu potencjalnych opóźnień.

Oświadczenie notarialne

Pan Marek, zamieszkały w Wielkiej Brytanii, otrzymał zawiadomienie o sprawie spadkowej po swojej matce w Polsce. Z powodu dużego dystansu i trudności z podróżowaniem zdecydował się na złożenie wymaganych oświadczeń u notariusza w Londynie. Dokumenty te zostały następnie przekazane do sądu w Polsce, co umożliwiło sądowi wydanie postanowienia bez jego osobistej obecności na rozprawie.

Uzyskanie usprawiedliwienia

Pani Anna, która miała obowiązek stawić się na rozprawie spadkowej, nagle zachorowała. Nie mogąc osobiście uczestniczyć w rozprawie, złożyła w sądzie zaświadczenie lekarskie jako formalne usprawiedliwienie swojej nieobecności. Sąd uznał usprawiedliwienie za wystarczające i odroczył sprawę, umożliwiając jej uczestnictwo w późniejszym terminie.

Podsumowanie

Stawiennictwo na rozprawie spadkowej, choć nie zawsze obowiązkowe, może przyspieszyć procedury spadkowe i uniknąć opóźnień w stwierdzaniu nabycia spadku. Spadkobiercy mają różne opcje, takie jak osobiste stawiennictwo, złożenie oświadczeń u notariusza, czy złożenie formalnego usprawiedliwienia nieobecności, które sąd może uwzględnić, odroczając sprawę. Wybór odpowiedniego działania zależy od indywidualnych okoliczności każdego spadkobiercy.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz wsparcia prawnego w sprawach spadkowych? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online oraz profesjonalnej pomocy w przygotowaniu niezbędnych pism, aby zabezpieczyć swoje prawa jako spadkobierca. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.