Jak wygląda przeprowadzenie działu spadku?

 Jak wygląda postępowanie spadkowe?

Postępowanie spadkowe składa się z dwóch etapów. Pierwszy etap to stwierdzenie nabycia spadku. W tym postępowaniu sąd stwierdza jedynie, kto i w jakim ułamku dziedziczy spadek. Orzeczenie sądu w tym przedmiocie przesądza jedynie to, kto jest spadkobiercą i w jakiej części dziedziczy, nie przesądza jednakże jakie konkretne przedmioty wchodzące w skład spadku (ruchomości, nieruchomości, pieniądze, itp.) komu przypadają. Dlatego niezbędny jest drugi etap postępowania spadkowego, a więc dział spadku, w którym to postępowaniu sąd zasądzi konkretne przedmioty spadkowe dla konkretnych spadkobierców ze spłatą lub bez spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców. Jeżeli zmarły miał małżonka, dział spadku musi być połączony ze zniesieniem współwłasności małżeńskiej. Chodzi tu właśnie o niejako „oderwanie”, wydzielenie majątku zmarłego ze wspólnego majątku małżeńskiego jego i małżonka.

Przeprowadzenie działu spadku i zniesienie współwłasności

W przedstawionej przez Panią sytuacji faktycznej nie pozostaje Pani zatem nic innego, jak założyć w sądzie sprawę o podział majątku spadkowego po osobie zmarłej. Każdy ze spadkobierców ma bowiem prawo do złożenia w sądzie wniosku o dział spadku i zniesienie współwłasności.

Wniosek o dział spadku

We wniosku o dział spadku, który składa się do sądu właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy (czyli do tego samego sądu, w którym było przeprowadzane postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku) należy powołać:

• postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia,
• spis inwentarza,
• jak również podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują.

Spis i wycena majątku wchodzącego w skład spadku

Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu. Spis inwentarza nie jest konieczny, ponieważ wystarczy, że we wniosku o dział spadku zostanie zaznaczone co wchodzi w skład spadku i jaka jest wartość aktualna rynkowa tych składników majątkowych. Można dokonać samodzielnie wyceny rynkowej wartości nieruchomości.

Jeśli między spadkobiercami będzie spór co do wartości majątku spadkowego, to sąd powoła biegłego rzeczoznawcę w trakcie postępowania sądowego.

Jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy, należy więc dołączyć odpis z księgi wieczystej.

W postępowaniu spadkowym zarówno skład, jak i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd, który dokonuje tego na podstawie wyjaśnień uczestników postępowania. Od prawidłowego ustalenia wartości majątku spadkowego zależy obliczenie wielkości poszczególnych sched spadkowych przypadających na rzecz poszczególnych współspadkobierców.

Zobacz również: Jak wyegzekwować spłatę spadku?

Sposób dokonania działu spadku.

Z punktu widzenia sposobu dokonania działu spadku, można wyróżnić:

1) podział fizyczny spadku – podział w naturze, czyli każdy spadkobierca dostaje taką część przedmiotów spadkowych, jaką ma ustaloną w dziedziczeniu, czyli w Pani przypadku byłaby to 1/4. Oczywiście dotyczy to tylko takich przedmiotów, które można fizycznie podzielić;

2) przyznanie przedmiotów spadkowych jednemu spadkobiercy, z obowiązkiem spłaty pozostałych lub bez takiej spłaty;

3) podział cywilny – polega na sprzedaży przedmiotów wchodzących w skład spadku i podziale uzyskanej w ten sposób sumy między współspadkobiercami.

Przy zgodnym podziale spadku pomiędzy spadkobiercami w zasadzie sąd związany jest sposobem podziału podanym przez spadkobierców w zgodnym wniosku. Może on od tego odstąpić jedynie wówczas, gdy występuje sprzeczność proponowanego podziału z prawem, zasadami współżycia społecznego albo też podział naruszałby w sposób rażący interesy osób uprawnionych. W braku zgodnego wniosku uczestników postępowania sąd powinien dokonać działu z uwzględnieniem składu dzielonego spadku oraz interesów poszczególnych współspadkobierców.

Opłaty sądowe w sprawie o dział spadku

Wysokość opłaty sądowej w sprawie o dział spadku wynosi (zgodnie z art. 51 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych):

• 500 zł – od wniosku o dział spadku,
• 300 zł – jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku,
• 1000 zł – od wniosku o dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności,
• 600 zł – od wniosku, jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności.

Jeżeli nie dojdzie Pani wraz z pozostałymi spadkobiercami do porozumienia co do sposobu działu spadku (sąd będzie z pewnością namawiał Państwa do uzgodnienia sposobu podziału), to sąd sam zdecyduje w jaki sposób podzielić spadek. Z doświadczenia wiem, że gdy brak jest porozumienia pomiędzy spadkobiercami i nikt ze spadkobierców nie jest zainteresowany ani spłatą, ani nabyciem spadku na wyłączną własność, sąd zwykle kieruje nadające się do tego przedmioty spadkowe na licytację i dzieli uzyskane ze sprzedaży pieniądze pomiędzy spadkobierców. Jest to oczywiście mniej korzystny sposób działu, szczególnie tyczy się to nieruchomości, ponieważ sąd wystawia nieruchomość na licytację za 3/4 wartości jej ceny rynkowej. Jeżeli nie będzie chętnego na zakup, kolejna oferta jest jeszcze niższa. Do tego dochodzą jeszcze koszty całego postępowania, które są potrącane z uzyskanej kwoty sprzedaży nieruchomości.

Reasumując, w Pani przypadku pozostaje Pani wniesienie stosownego wniosku o dział spadku do sądu. Sąd wezwie wówczas wszystkich spadkobierców i przeprowadzi postępowanie działowe. Gdy nie będzie zgody co do sposobu podziału, sąd sam zdecyduje, jak majątek osoby zmarłej zostanie podzielony. Jeżeli nie będzie zgody między Państwem, to we wniosku o dział spadku musi Pani zaproponować swój wariant podziału spadku, który najbardziej będzie dla Pani korzystny.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1398

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.