Przekazanie spadku w formie darowizny

Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po ciotce

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) oraz Kodeksu cywilnego (K.c.).

Wskazuje Pan, iż w sprawie wydane zostało postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, z którego wynika, iż Pana ojciec odziedziczył około 16 arów ziemi; podobnie jego siostra. Obydwoje spadkobiercy chcą przepisać na Pana swoją część. Nie jest jednak wiadomym, które 16 arów ziemi (łącznie 32 ary) należy do nich. Pozostali spadkobiercy nie wykazują woli uregulowania praw własnościowych do końca.

Jak wynika z Pana opisu, zostało już wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po ciotce, nie przeprowadzono jednak działu spadku i ewentualnie zniesienia współwłasności.

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Współwłasność spadkowa

Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Najobszerniej wypowiedział się w tej kwestii Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 października 1973 r., III CRN 247/73, stwierdzając, że jednym z uprawnień wynikających ze współwłasności jest prawo do bezpośredniego korzystania z rzeczy wspólnej, a jego charakterystyczną cechą jest to, że współwłaścicielowi nie przysługuje prawo do określonej części rzeczy wspólnej, np. do określonych 16 arów ziemi, lecz prawo do posiadania całego niemal 1 ha. Każdemu współwłaścicielowi przysługuje takie samo uprawnienie, zatem każde z tych uprawnień doznaje ograniczenia w sposobie jego wykonywania przez takie same uprawnienia pozostałych współwłaścicieli. Prowadzi to do tego, że współwłaściciele mogą współposiadać rzecz wspólną i korzystać z niej w takim tylko zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.

Powyższe winno być wykładane w powiązaniu z treścią art. 207 K.c., zgodnie z którym pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Zobacz również: O co pyta sąd przy podziale majątku?

Wystąpienie z wnioskiem do sądu o dział spadku i zniesienie współwłasności - opłata sądowa

Zasadnym byłoby zatem jak najszybsze wystąpienie z wnioskiem o dział spadku i zniesienie współwłasności. W postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności, jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Rozstrzygając spór o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o prawo własności, sąd może wydać w tym przedmiocie postanowienie wstępne.

Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami (przed notariuszem), bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Koniecznym jest zatem wystąpienie z wnioskiem o dział spadku i zniesienie współwłasności. Opłata sądowa wynosi 1000 zł, a jeżeli będzie zgoda na zaproponowany podział, opłata wynosiłaby 300 zł.

Dział spadku i zniesienie współwłasności u notariusza

Jeżeli zdecydowaliby się Państwo na notariusza, wówczas taksa notarialna zostanie ustalona na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Podstawą określenia maksymalnej stawki jest przy działach ogólna wartość majątku podlegającego działowi.

Maksymalna stawka wynosi od wartości:

1. do 3.000 zł – 100 zł;
2. powyżej 3.000 zł do 10.000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3.000 zł;
3. powyżej 10.000 zł do 30.000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10.000 zł;
4. powyżej 30.000 zł do 60.000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30.000 zł;
5. powyżej 60.000 zł do 1.000.000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł;
6. powyżej 1.000.000 zł do 2.000.000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;
7. powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.

Innymi słowy, przeprowadzenie działu spadku przed sądem, choć trwa dłużej, będzie tańsze aniżeli przeprowadzenie działu spadku i zniesienia współwłasności przed notariuszem.

W przypadku braku zgody na zaproponowany przez Państwa podział nieruchomości i domu, sąd będzie zmuszony powołać biegłego geodetę, celem ustalenia, czy nieruchomość może być podzielona na mniejsze działki, a jeżeli tak, to jakiej wielkości i w jakim ułożeniu w stosunku do całej nieruchomości. Wydatki związane z opinią biegłego geodety są bardzo duże i co do zasady oscylują około 2-3 tys. zł. Koniecznym jest dysponowanie wyrysem i wypisem ze starostwa powiatowego na okoliczność ustalenia dokładnego położenia nieruchomości, powierzchni oraz numeru działki. Sąd będzie zmuszony ocenić, czy Państwa żądanie jest uzasadnione.

Do przepisania w formie darowizny udziałów w spadku u notariusza należy dysponować postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnym poświadczeniem dziedziczenia. Notariusz może także zechcieć odpis księgi wieczystej i odpis skrócony aktu Pańskiego urodzenia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.