Jak prawidłowo rozliczyć podatek od spadków i darowizn

Co to jest darowizna i czym się ona różni od spadku?

Podstawową różnicą pomiędzy darowizną a spadkiem jest moment ich otrzymania. Przekazanie spadku następuje po śmierci spadkodawcy na podstawie dziedziczenia ustawowego lub powołania do dziedziczenia w testamencie.

Darowizna przekazywana jest za życia darczyńcy – polega ona na bezpłatnym przekazaniu świadczenia na rzecz osoby obdarowanej.

Więcej o spadkach przeczytasz na stronie https://kancelaria-szeffner.pl/oferta/prawo-spadkowe-zachowek/.

Czego dotyczy podatek od spadków i darowizn?

Podatek od spadków i darowizn w rzeczywistości zawiera znacznie szerszy katalog czynności, które doprowadzą do powstania obowiązku podatkowego niż spadek czy darowizna:

Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne:

1. własności rzeczy, które znajdują się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski, w drodze:

• dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego,
• darowizny, polecenia darczyńcy,
• zasiedzenia,
• nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
• zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu,
• nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

2. praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci,
3. jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci,
4. własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Polski.

Grupy podatkowe i wysokość podatku od spadków i darowizn

Wysokość podatku zależy od grupy podatkowej, w jakiej znajduje się obdarowany lub spadkobierca. To wprost zależy od tego kim był dla niego spadkodawca lub jest darczyńca.

Kwoty wolne od podatku:

• 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do pierwszej grupy podatkowej,
• 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do drugiej grupy podatkowej,
• 5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do trzeciej grupy podatkowej.

Grupa zerowa – najbliższa rodzina

Do tej grupy należą: mąż/żona, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki itd.) wstępni (czyli rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.), pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha.

Najbliższa rodzina może skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku po dokonaniu formalności: 

1. darowizna dokonana była w formie aktu notarialnego lub wykonany był przelew przez darczyńcę na rachunek bankowy obdarowanego,
2. obdarowany/spadkobiorca w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymanie darowizny lub nabycia spadku zgłasza to do urzędu skarbowego.

I Grupa podatkowa

W tej grupie znajdą się osoby z „grupy zerowej”, które nie wypełniły zgłoszenia do Urzędu Skarbowego oraz dalsza rodzina jak np. teściowie czy zięć lub synowa.

Podstawa obliczenia podatku:

od 0 do 11 833 zł podatek wynosi 3 %

od 11 833 zł do 23 665 PLN podatek wynosi 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł

od 23 655 zł podatek wynosi 946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł

Ulga mieszkaniowa

Spadkobiorca/obdarowany w I grupie podatkowej może skorzystać również z ulgi mieszkaniowej. Pod pewnymi warunkami może nie zapłacić podatku od nabycia domu, mieszkania lub spółdzielczego prawa do lokalu. Warunki, jakie musi spełnić obdarowany/spadkobiorca:

• nie ma innej nieruchomości,
• nie wynajmuje mieszkania lub domu (lub rozwiąże umowę najmu),
• zamieszka w otrzymanej w darowiźnie lub spadku nieruchomości i będzie w niej mieszkał przynajmniej przez 5 lat

II Grupa podatkowa

Jest to grupa podatkowa dla dalszej rodziny. W tej grupie znajdują się: zstępni rodzeństwa (czyli ich dzieci, wnuki, prawnuki itp.), rodzeństwo rodziców, małżonkowie i zstępni pasierbów, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.

Dla nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej, w przypadku gdy kwota nadwyżki ponad kwotę wolną wynosi (w zł)

Podstawa obliczenia podatku:

od 0 do 11 833 zł podatek wynosi 7 %

od 11 833 zł do 23 665 zł podatek wynosi 828 zł 40 gr i 9% od nadwyżki ponad 11 833 zł

od 23 655 PLN podatek wynosi 1893 zł 30 gr i 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł

W drugiej grupie podatkowej również jest możliwość skorzystania z ulgi mieszkaniowej. Tutaj jednak z ulgi mieszkaniowej może skorzystać tylko spadkobierca. Z ulgi nie może skorzystać obdarowany.

III Grupa podatkowa

W tej grupie znajdą się wszystkie inne osoby, które nie zostały ujęte wcześniej. Prawo nie zabrania obdarować przyjaciela lub zapisać mu coś w spadku.

Dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej, w przypadku gdy kwota nadwyżki ponad kwotę wolną wynosi (w zł)

Podstawa obliczenia podatku:

od 0 do 11 833 zł podatek wynosi 12 %

od 11 833 zł do 23 665 zł podatek wynosi 1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11 833 zł

od 23 655 PLN podatek wynosi 3313 zł 20 gr i 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł

W tej grupie również można skorzystać z ulgi mieszkaniowej, jednak wymagania są znacznie wyższe niż w poprzednich grupach podatkowych. Z ulgi może skorzystać osoba, która:

• jest spadkobiercą
• sprawowała opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza.

Artykuł powstał przy współpracy z https://kancelaria-szeffner.pl/.