Przyrodnia siostra a spadek

Formalne nabycie spadku

Spadek po osobie zmarłej przechodzi na spadkobierców w chwili jej śmierci. Tak więc nie ma możliwości, aby osoba, która jest spadkobiercą i nie została wydziedziczona ani uznana za niegodną dziedziczenia, nie mogła nie otrzymać swojej części spadku. Jednakże nabycie spadku należy poświadczyć prawnie albo przed sądem, albo przed notariuszem. W jednym, jak i w drugim przypadku wnioskodawca musi wskazać imiona, nazwiska i adresy wszystkich spadkobierców. Jeżeli kogoś celowo pominie, to osoba ta ma prawo takie postępowania unieważnić. Tak więc jeżeli Pani – siostra przyrodnia, już teraz chciałaby móc rozporządzać swoim udziałem w spadku, powinna Pani przeprowadzić postępowanie spadkowe po zmarłej, aby prawnie usankcjonować swoje dziedziczenie.

Aby przeprowadzić sprawę spadkową, są dwie możliwości, albo złożyć wniosek do sądu, albo przeprowadzić postępowanie u notariusza.

Stwierdzenie nabycia spadku – droga sądowa

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć każdy ze spadkobierców. Powinien on zawierać:

1. imię i nazwisko, datę i miejsce śmierci spadkodawcy oraz wskazanie ostatniego miejsca jego stałego zamieszkania;
2. imię, nazwisko i adres wnioskodawcy;
3. wskazanie pozostałych poza wnioskodawcą uczestników postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (osób, które mogą być spadkobiercami) – imiona, nazwiska i adresy;
4. żądanie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłym;
5. informacje o ewentualnych testamentach pozostawionych przez zmarłego;
6. informację o tym, czy poszczególni uczestnicy postępowania złożyli oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku;
7. wskazanie interesu, jaki wnioskodawca ma we wszczęciu postępowania o stwierdzenie nabycia spadku;
8. uzasadnienie zawierające w szczególności opis pokrewieństwa pomiędzy spadkodawcą i uczestnikami postępowania.

Do wniosku powinny zostać dołączone następujące dokumenty:

1. odpis aktu zgonu spadkodawcy;
2. odpisy aktów stanu cywilnego, na podstawie których można ustalić pokrewieństwo uczestników postępowania ze zmarłym (odpisy skrócone aktu urodzenia lub odpisy skrócone aktu małżeństwa);
3. testament lub testamenty, jeżeli zmarły takowe zostawił, a wnioskodawca jest w ich posiadaniu; ewentualnie należy wskazać miejsce przechowywania testamentu lub osobę, która jest w posiadaniu testamentu, jeżeli wnioskodawca posiada taką wiedzę (osoba, u której znajduje się testament, jest obowiązana złożyć go w sądzie spadku, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy, chyba że złożyła go u notariusza);
4. odpisy wniosku dla każdego z uczestników postępowania.

Należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 1026 Kodeksu cywilnego (K.c.) – stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku (od dnia śmierci spadkodawcy), chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.

Zgodnie z art. 628 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) właściwym do rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku jest sąd rejonowy, w okręgu którego spadkodawca miał ostatnie miejsce zamieszkania. Jeżeli miejsca zamieszkania nie da się ustalić, wniosek należy złożyć w sądzie rejonowym, w okręgu którego znajduje się majątek spadkowy lub jego części. Jeżeli i ten fakt nie jest możliwy do ustalenia, wniosek należy skierować do Sądu Rejonowego dla Miasta Stołecznego Warszawy.

Wniosek podlega opłacie 50 zł. W postępowaniu wszczętym takim wnioskiem sąd bada, kto jest spadkobiercą zmarłego i stwierdza, kto i w jakiej ułamkowej części odziedziczył spadek po zmarłym.

Postępowanie spadkowe przed notariuszem

Aby notariusz sporządził akt poświadczenia dziedziczenia testamentowego, koniecznym jest stawienie się przed notariuszem wszystkich osób, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi.

Również notariuszowi należy przedstawić akty stanu cywilnego – akt zgonu spadkodawcy oraz akty urodzenia bądź małżeństwa.

W pierwszej kolejności notariusz spisze protokół dziedziczenia. Notariusz ma obowiązek pouczyć stawiających się o obowiązku ujawnienia wszelkich okoliczności objętych treścią protokołu oraz o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Spadkobierca powinien złożyć u notariusza takie same dokumenty, które są niezbędne, aby sąd wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Będą to: odpis aktu zgonu spadkodawcy oraz odpis aktu urodzenia spadkobierców (w przypadku mężatek odpis aktu małżeństwa).

W protokole dziedziczenia notariusz zamieści w szczególności:

1. zgodne żądanie poświadczenia dziedziczenia złożone przez osoby biorące udział w spisywaniu protokołu;
2. oświadczenie o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi;
3. oświadczenie o znanych testamentach spadkodawcy lub braku takich testamentów;
4. oświadczenie, że w odniesieniu do spadku nie zostało uprzednio wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i nie toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ani nie został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia;
5. oświadczenie, czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne oraz który spośród spadkobierców powołanych do spadku z ustawy odpowiada warunkom przewidzianym do dziedziczenia gospodarstwa rolnego;
6. oświadczenie, czy spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub nie posiadał żadnego obywatelstwa, nie zamieszkiwał w Rzeczypospolitej Polskiej albo w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości położonej za granicą;
7. oświadczenie, czy były składane oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, czy zostało wydane orzeczenie dotyczące niegodności dziedziczenia oraz czy były zawierane umowy z przyszłym spadkodawcą w przedmiocie zrzeczenia się dziedziczenia po nim;
8. wzmiankę o pouczeniu przez notariusza o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Na podstawie protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Sporządzenie tego aktu jest możliwe jedynie, jeżeli nie ma wątpliwości co do osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku.

Akt poświadczenia dziedziczenia powinien być podpisany przez wszystkich biorących udział w spisywaniu protokołu dziedziczenia i powinien zawierać m.in. dzień, miesiąc i rok oraz miejsce sporządzenia aktu, dane dotyczące notariusza i siedziby kancelarii notarialnej, dane dotyczące spadkodawcy, datę i miejsce zgonu spadkodawcy i jego ostatnie miejsce zamieszkania, wskazanie spadkobierców, którym przypadł spadek, tytuł powołania do spadku i wysokość udziałów w spadku.

Po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz zarejestruje go w elektronicznym rejestrze prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną. Spadkobierca otrzyma od notariusza wypisy z oryginalnego aktu poświadczenia dziedziczenia, które są podstawą do wykazywania prawa do spadku.

Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Maksymalna opłata notarialna za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego wynosi 50 zł. Za sporządzenie protokołu dziedziczenia maksymalna stawka to 100 zł, a za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu maksymalna stawka wynosi 50 zł. Do opłaty notarialnej należy doliczyć 23% VAT.

Wybór drogi postępowania spadkowego (przed sądem lub u notariusza) zależy od wnioskodawcy, jednakże przed notariuszem muszą stawić się osobiście wszyscy spadkobiercy, inaczej notariusz aktu poświadczenia dziedziczenia nie spisze.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.