Przesłanki do odrzucenie spadku po terminie

Czy można odrzucić spadek po upływie ustawowego terminu?

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy* Kodeksu cywilnego (K.c.) oraz Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.).

W pierwszej kolejności podnieść należy, iż spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Zachodzi zatem pytanie, kiedy Pani ojciec spadek odrzucił. Jeżeli nastąpiło to w ciągu ostatnich miesięcy, jednak nie dawniej aniżeli 6, wówczas winna Pani jak najszybciej udać się do notariusza i przed nim złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Jeżeli ojciec odrzucił spadek wcześniej aniżeli 6 miesięcy, wówczas formalnie, bez jakiejkolwiek czynności, nabyła Pani spadek wprost, tj. bez ograniczenia.

Jedyną szansą dla Pani jest przepis art. 1019 K.c. – jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:

1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;

2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.

Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd.

Zobacz również: Gdzie lepiej odrzucić spadek w sądzie czy u notariusza?

Możliwość uchylenia się od skutków prawnych braku oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

Konieczne będzie jednak wykazanie, że ojciec nie poinformował Pani o odrzuceniu spadku i np. dowiedziała się Pani o nim dopiero z chwilą otrzymania dokumentów z sądu, bądź też wykazanie, że ojca nikt nie poinformował, że odrzucenie spadku powoduje, iż to Pani wstępuje na jego miejsce.

Jak podkreśla się w literaturze: „Spadkobierca ma też możliwość uchylić się od skutków prawnych braku oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, czyli skutków prawnych niezachowania terminów określonych w art. 1015 § 1 K.c., o ile brak oświadczenia (milczenie spadkobiercy) spowodowany był błędem lub groźbą (art. 1019 § 2 K.c.). Tym samym zostaną zniesione skutki prawne braku oświadczenia w terminie określone w art. 1015 § 2 K.c., spadkobierca »odzyskuje« więc możliwość złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku”**.

Proszę zatem na rozprawie złożyć oświadczenie o uchyleniu się od niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie 6 miesięcy z uwagi na brak wiedzy o powołaniu do spadku. Sąd będzie jednak wnikliwie badał przypadek Pani i brata, albowiem każda tego rodzaju sytuacja winna być indywidualnie ustalona.

* Stan prawny z sierpnia 2015 r.

** Andrzej Kidyba (red.), Elżbieta Niezbecka, Komentarz do art. 1019 Kodeksu cywilnego, 2011.11.15

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.