Nieprzeprowadzona sprawa spadkowa po ojcu

Uregulowanie spraw spadkowych po wielu latach od śmierci ojca

Aby Pani mama mogła swobodnie rozporządzać nieruchomością, należy najpierw uregulować jej stan własności. Z uwagi na to, że właścicielem nieruchomości był Pani ojciec, należy w pierwszej kolejności przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po tacie.

Stwierdzenia nabycia spadku można dokonać w sądzie lub przed notariuszem (wtedy otrzymuje się tzw. akt poświadczenia dziedziczenia).

Jak przeprowadzić postępowanie mające doprowadzić do stwierdzenia nabycia spadku?

Postępowanie przed sądem

Postępowanie mające doprowadzić do stwierdzenia nabycia spadku wszczyna się poprzez złożenie w sądzie rejonowym, właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

Spadkobiercy mogą także ustanowić pełnomocnika, który będzie ich reprezentował przed sądem.

Zobacz również: Sprawa spadkowa krok po kroku

Postępowanie przed notariuszem

Od marca 2009 r. drugim sposobem na potwierdzenie przez spadkobiercę prawa do spadku jest notarialne poświadczenie dziedziczenia. Taki dokument ma taką samą moc prawną jak prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Warto pamiętać, że akt poświadczenia dziedziczenia może sporządzić każdy notariusz i nie ma tutaj znaczenia ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy (jak to jest w postępowaniu sądowym).

Spadkobiercy nie muszą składać żadnych wniosków oraz pism procesowych.

Spadkobiercy muszą jednak spełnić następujące warunki:

• do kancelarii notarialnej przychodzą wszystkie osoby, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi;
• nie może być żadnych sporów między spadkobiercami w kwestii podziału spadku – czyli tego, kto jest spadkobiercą (gdy spadkobiercy sprzeczają się w tej sprawie, to spór rozstrzyga się na drodze sądowej).

Wybór notariusza zapewnia sprawne, szybkie, łatwiejsze, a przede wszystkim mniej sformalizowane przeprowadzenie sprawy spadkowej.

Na początek należy umówić się na spotkanie z notariuszem. Można to zrobić osobiście lub telefonicznie. Notariusz informuje o tym, jakie dokumenty trzeba ze sobą zabrać, aby móc poświadczyć dziedziczenie (m.in. akt zgonu spadkodawcy, akty urodzenia i małżeństwa potencjalnych spadkobierców, testament, gdy dziedziczenie jest na podstawie testamentu).

W kancelarii notarialnej spotykają się wszystkie osoby, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy.

Zobacz również: Podział majątku po śmierci ojca

Procedura poświadczenia dziedziczenia u notariusza - opłaty

Notariusz w obecności spadkobierców, a także osób, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy ustawowi, sporządza protokół dziedziczenia (będzie to akt notarialny).

Stanie się tak tylko wtedy, gdy pomiędzy spadkobiercami nie będzie sporu o spadek (o to, kto jest spadkobiercą, a nie – jak podzielić poszczególne składniki spadku – to rozstrzyga inny akt, dotyczący działu spadku).

Notariusz na podstawie protokołu dziedziczenia sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia. Określi on krąg spadkobierców oraz ich udziały w dziedziczonym majątku. Nabierze jednak mocy prawnej dopiero, gdy zostanie zarejestrowany w elektronicznym rejestrze poświadczeń dziedziczenia.

Poświadczenie dziedziczenia u notariusza kosztuje 150 zł (100 zł za protokół dziedziczenia, 50 zł za sporządzenie aktu poświadczenia). Cena jest taka sama bez względu na liczbę osób, które biorą udział w tej czynności. Do tej sumy należy dodać jeszcze 23% podatku VAT.

Opłaty nie obejmują jednak kosztów, które są związane z wypisem aktów poświadczenia dziedziczenia. Każdy spadkobierca, którego dotyczy sprawa, może żądać wypisów aktu w dowolnej ilości. Taki wypis kosztuje 6 złotych netto od każdej strony dokumentu.

Po stwierdzeniu nabycia spadku, należy zgłosić nabycie spadku do urzędu skarbowego.

Skoro po Pani ojcu pozostała jego małżonka i czworo dzieci, to zapewne sąd zadecyduje, że cały majątek po Pani ojcu (a więc i przedmiotowe nieruchomości) przypadnie wszystkim w odpowiednich częściach ułamkowych. Dlatego też Pani mama będzie mogła rozporządzić wyłącznie należącym do niej udziałem, a nie całą nieruchomością. Aby otrzymać całą nieruchomość, nie tylko mama, ale również Pani rodzeństwo, musiałoby przekazać na Pani rzecz swoje udziały w nieruchomościach należących do Pani ojca.

Aby tego uniknąć, należałoby po stwierdzeniu nabycia spadku przeprowadzić kolejną procedurę, tj. dział spadku. W trakcie tego postępowania Pani rodzeństwo musiałoby przekazać swoje udziały na rzecz Pani mamy nieodpłatnie lub odpłatnie. Wniosek o dział spadku można złożyć za zgodą wszystkich spadkobierców co do sposobu działu – wówczas sprawę można załatwić albo przed sądem, albo u notariusza lub bez takiej zgody, przedstawiając swój własny plan podziału – wówczas sprawę można przeprowadzić wyłącznie przed sądem.

Zobacz również: Czy trzeba przeprowadzać postępowanie spadkowe?

Jakie są koszty notarialne działu spadku

Notarialny dział spadku jest szybszy i nie tak sformalizowany jak sądowy.

Koszty sądowego działu spadku

Natomiast koszty sądowego działu spadku są dużo mniejsze. Opłata od wniosku jest stała i wynosi 500 zł, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 zł. Jeżeli wniosek o dział spadku zawiera żądanie zniesienia współwłasności, opłata wynosi 1000 zł, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności, pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 zł.

Jak zatem widać, wszystko zależy od tego, czy rodzeństwo zgodzi się przekazać swoje udziały w spadku po ojcu (odpłatnie lub nieodpłatnie) na rzecz mamy, tak by to ona stała się jedyną właścicielką nieruchomości. Rodzeństwo może również przekazać udziały bezpośrednio na Panią. Bez zgody rodzeństwa nie ma także pewności, że sąd zgodzi się na zaproponowany przez Panią podział.

Jak wynika z opisu, przyjęła Pani błędne założenie, że cały spadek po zmarłym ojcu przypadł tylko i wyłącznie mamie, a tak niestety nie jest. Dzieci zmarłego dziedziczą bowiem na równi z żyjącym małżonkiem i wszyscy stają się współwłaścicielami majątku spadkowego (udział dziedziczącego małżonka nie może być mniejszy niż ¼ spadku, natomiast pozostałe ¾ będzie dzielone pomiędzy czworo dzieci zmarłego).

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.