Sprzedaż samochodu przez spadkobierców

Współwłasność samochodu jako spadku

W Pani przypadku, na podst. art. 1035 Kodeksu cywilnego, po stwierdzeniu nabycia spadku (także w formie aktu poświadczenia dziedziczenia wraz z protokołem), powstała współwłasność majątku spadkowego w częściach ułamkowych.

„Art. 1035 [Współwłasność w częściach ułamkowych] Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu”.

Wobec treści art. 1036 Kodeksu cywilnego, zdanie pierwsze, „spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku”.

Podała Pani, iż chce jak najprościej sprzedać składnik majątku spadkowego, czyli samochód, i zarazem pyta Pani o pełnomocnictwo lub przeniesienie własności.

Zobacz również: Jak zarejestrować ciągnik którego właściciel nie żyje?

Pełnomocnictwo od posiadaczy udziałów

Obecnie, jak podałem wyżej, między Państwem istnieje współwłasność ułamkowa majątku spadkowego. Oznacza to, że, w ramach pełnomocnictwa posiadacze udziałów w całej masie spadkowej – mocodawcy, mogą upoważnić Panią jako pełnomocnika do sprzedaży w ich imieniu wskazanego składnika majątku spadkowego, czyli samochodu.

Sprzedaż samochodu po przeniesieniu własności

Natomiast, kwestia tzw. przeniesienia własności może się odbyć na kilka sposobów.

Pierwszym jest ww. art. 1036 Kodeksu cywilnego, czyli przekazanie swojego udziału w spadku, ale zarazem skonkretyzowanie go do jednej ruchomości. Z punktu widzenia prawa będzie więc to zbycie udziału w przedmiocie należącym do spadku i jest możliwe w drodze umowy sprzedaży, ale także darowizny. Taką umowę przed ostateczną sprzedażą samochodu musielibyście Państwo podpisać między sobą.

Dział spadku

Drugim jest dział spadku, czyli sytuacja opisywana w art. 1038 Kodeksu cywilnego. W tymże bowiem postępowaniu określa się, który z przedmiotów wchodzących w masę spadkową, ma stać się własnością wskazanego spadkobiercy.

„Art. 1038 [Dział całkowity i częściowy]

§ 1. Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku.

§ 2. Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

§ 3. Sądowy częściowy dział spadku może nastąpić w szczególności z tego powodu, że w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo”.

Celem działu spadku jest definitywne zniesienie wspólności majątku spadkowego. Z tego względu dział spadku – co do zasady – obejmować powinien cały spadek. Jedynie z ważnych powodów możliwe jest ograniczenie działu do części spadku. Przez część spadku należy w tym kontekście rozumieć zarówno poszczególne przedmioty, jak i wyodrębnione masy majątkowe (np. przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne, majątek osobisty zmarłego) (tak E. Niezbecka, w: Kidyba, Komentarz KC, t. IV, 2012, s. 353–354). Ważnym powodem, o którym mowa w art. 1038 § 1 zd. 2, może być złożenie przez spadkobierców zgodnego wniosku o przeprowadzenie działu częściowego (jw.) – Komentarz do art. 1038 Kodeksu cywilnego, red. Gutowski, 2019. Tutaj można właśnie pamiętać o samochodzie, ale w jego ramach można podzielić także cały spadek, co jest regułą. Tutaj także możliwy jest podział w drodze umowy.

Zobacz również: Czy można jeździć samochodem po śmierci właściciela?

Zbycie udziału przez spadkobierców

Trzecią możliwością jest zbycie (na Pani rzecz, jak wcześniej) całego udziału przez pozostałych spadkobierców – czyli nie z ograniczeniem do konkretnego składnika. W rezultacie, w drodze takiej umowy, tylko Pani będzie spadkobiercą co do całości masy spadkowej. Stanowi o tym, nw. art. 1051 Kodeksu cywilnego.

„Art. 1051 [Zbycie spadku] Spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego”.

Musicie Państwo sami się zastanowić, czy któryś ze sposobów tzw. przeniesienia własności w sposób cywilnoprawny, wchodzi w grę.

Sprzedaż na mocy pełnomocnictwa

Z doświadczenia wydaje się jednak, iż udzielenie pełnomocnictwa będzie najprostsze, również z tego powodu, że dwoje spadkobierców przebywa stale za granicą. Wtedy podstawowymi dokumentami będą Państwa postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku oraz właśnie pełnomocnictwo. Stwierdzeni spadkobiercy, poprzez pełnomocnictwo, sprzedają rzecz, co do której w dowodzie rejestracyjnym pojazdu jako właściciel widnieje spadkodawca.

W pozostałych przypadkach, będą to umowy cywilnoprawne, które formalnie muszą być zawarte między Państwa. Może się okazać, iż, z całym szacunkiem, ich treść będzie wzbudzać zastanowienie zarówno w wydziale komunikacji, jak i u kupującego. Nadto, w zależności od przyjętych rozwiązań, nie można wykluczać formy aktu notarialnego od takich umów i ich wartości, co będzie podwyższać wartość całej transakcji.

Zobacz również: Wykupienie części spadku

Udzielenie pełnomocnictwa za granicą

I tak, nawet przy pełnomocnictwie, musicie Państwo pamiętać, iż, formalnie, jego udzielenie za granicą, powinno się wiązać z poświadczeniem tożsamości mocodawcy przez tamtejszego notariusza oraz tłumaczenie przysięgłe w Polsce. Ale to i tak będzie raczej zawsze najtańsze rozwiązanie, często spotykane w praktyce.

Musicie Państwo także pamiętać, iż dla kupującego, a w rezultacie dla wydziału komunikacji, będzie konieczne dostarczenie oryginałów tych pełnomocnictw i postanowienia sądu, co w praktyce oznacza, iż kupujący powinien dla własnego bezpieczeństwa pokryć koszty notarialnego poświadczenia oryginalności tych dokumentów.

Uważam więc, iż najbardziej typowym sposobem uczynienia Pani osobą władną do zbycia pojazdu z masy spadkowej, jest udzielenie pełnomocnictwa do tej czynności z maksymalnym uszczegółowieniem tej czynności i szerokim nadaniem Pani uprawnień do wszystkich obowiązków sprzedającego pojazd.

Zobacz również: Czy samochód wchodzi do masy spadkowej?

Masz podobny problem prawny i potrzebujesz porady prawnej, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼