Udział w spadku nieletniego dziecka

Małoletni współwłaściciel odziedziczonego pojazdu

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) oraz Kodeksu cywilnego (K.c.).

Małoletni jest współwłaścicielem pojazdu. Wolą Państwa jest zniesienie współwłasności poprzez przeniesienie udziałów do pojazdu na rzecz jednego współwłaściciela. Problem występuje z udziałem małoletniego.

W pierwszej kolejności wyraźnie podkreślić należy, iż dział spadku, jak i czynność przeniesienia na jedną osobę przez dziecko udziału wymagać będzie zgody sądu.

Bez względu na to, czy wolą będzie dział spadku, czy czynność darowizny, w mojej ocenie konieczna będzie zgoda sądu opiekuńczego. Każda bowiem czynność przekraczająca zwykły zarząd wymaga zgody sądu.

Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.

W mojej ocenie zasadnym jest dążenie do działu spadku.

Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu „zezwolenie przewidziane w art. 101 § 3 może mieć w zasadzie charakter ogólny, jeżeli jest to potrzebne do prawidłowego prowadzenia gospodarstwa czy przedsiębiorstwa. Jednakże, jak słusznie przyjmuje J. Ignatowicz, to ogólne zezwolenie nie może obejmować generalnie wszystkich bliżej nie określonych czynności. Powinno przynajmniej określać ich kategorię, warunki dokonywania (przedmiot i cenę) oraz zakreślać termin do złożenia sądowi rozliczenia z zawartej transakcji. W ramach składanego sprawozdania rodzice powinni odpowiednio udokumentować przeznaczenie sum uzyskanych z tej transakcji (Z. Bidziński, J. Serda: Wybrane zagadnienia..., s. 78).”

Zgoda sądu rodzinnego na czynności przekraczające zwykły zarząd majątkiem dziecka

Jak wynika z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1997 r., sygn. akt II CKN 90/96, które mimo upływu lat zachowało swoją aktualność, „uwzględniając wniosek w trybie art. 583 k.p.c. sąd opiekuńczy powinien dokładnie sprecyzować konkretną treść czynności przekraczającej zwykły zarząd, na którą wydaje zezwolenie.”. Innymi słowy konieczne będzie wskazanie w postanowieniu udziału, który ma przypaść jednemu ze współwłaścicieli.

Na uwagę zasługuje uchwała całej Izby Cywilnej SN z dnia 24 czerwca 1961 r. (1CO 16/61, OSNCP 1963, nr 9, poz. 187), w której stwierdzono, że:

„1. Czynność prawna dotycząca majątku małoletniego, dokonana przez przedstawiciela ustawowego bez uprzedniego zezwolenia władzy opiekuńczej (sądu opiekuńczego) wymaganego przez przepisy art. 58 § 1 i 85 k.r. (art. 101 § 3 i 156 k.r.o.), jest nieważna [art. 41. p.o.p.c. (art. 58 k.c.)] i nie może być konwalidowana.

2. Czynność prawna dwustronna, dokonana przez małoletniego ograniczonego w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej prawem zgody przedstawiciela ustawowego, może być konwalidowana przez potwierdzenie czynności bądź przez przedstawiciela ustawowego [art. 53 § 1 p.o.p.c. (art. 18 § 1 k.c.)], gdy chodzi o czynność objętą dyspozycją art. 58 § 1 i 85 k.r. (art. 101 § 3 i 156 k.r.o.) za uprzednim zezwoleniem władzy opiekuńczej (sądu opiekuńczego) na takie potwierdzenie, bądź przez małoletniego po uzyskaniu przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych [art. 53 § 2 p.o.p.c. (art. 18 § 2 k.c.)].”

Powszechnie przyjmuje się w doktrynie, iż uchwała, mimo że wydana przed 50 laty, zachowuje nadal swoją aktualność.

Zgodny dział spadku

W chwili obecnej, występując do sądu z wnioskiem o wyrażenie zgody na dział spadku, konieczne będzie wskazanie, jak dokładnie dział spadku miałby wyglądać, tj. komu ma przypaść samochód w całości. Najważniejsze, aby zdanie pozostałych współwłaścicieli było jednolite.

Opłata od wniosku wynosi 40 zł. Wyraźnie jednak podkreślić należy, iż we wniosku należy wskazać dokładnie czynność, na którą sąd ma wyrazić zgodę, tj. podać, co podlega działowi spadku, na jakich zasadach, komu jaki udział przypada, i w jaki sposób ruchomość miałaby być dzielona. Sąd wyrażając zgodę na dział spadku, w treści postanowienia wskaże, na co dokładnie wyraża zgodę, a wówczas postanowienie takie z adnotacją o prawomocności będzie mogło być podstawą do przeprowadzenia działu spadku przed sądem lub przed notariuszem.

Każde pismo procesowe powinno zawierać:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
2. oznaczenie rodzaju pisma;
3. osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;
4. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
5. wymienienie załączników.

Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności wnoszącego wniosek.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
3.Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1961 r., sygn. akt 1CO 16/61

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.