• Data: 2024-05-05 • Autor: Wioletta Dyl
W 2016 r. aktem poświadczenia dziedziczenia objęłam spadek (mieszkanie) po zmarłym w 1994 r. dziadku i babci zmarłej w 2016 r. Dziadek zostawił notarialny testament, o czym dopiero się dowiedziałam. Był w nim tylko zapis, że zapisuje mi 1/2 mieszkania. W chwili śmierci dziadka miałam 15 lat. W listopadzie 2016 r. złożyłam druk SD-3 w urzędzie skarbowym i zostałam zwolniona z podatku w części spadku po babci, a naliczono mi podatek po dziadku. Zastanawiam się nad odwołaniem do US. Proszę mi wyjaśnić, od jakiej daty jest liczony 6-miesięczny okres na zawiadomienie o spadku USOd kiedy liczony jest okres na zawiadomienie o spadku US - czy od daty śmierci, czy od podjęcia sprawy spadkowej?: czy od daty śmierci, czy od podjęcia sprawy spadkowej?
Niestety, muszę się zgodzić z tym, że istnieją podstawy do naliczenia podatku od nabycia spadku w drodze testamentu po Pani dziadku, które miało miejsce w 1994 r.
Ma Pani oczywiście rację, że obowiązek spadkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstaje w chwili nabycia spadku, tylko w chwili jego przyjęcia, co wynika wprost z przepisu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku – o podatku od spadków i darowizn (j.t. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514, ze zm., zwanej dalej „ustawą”). Termin do złożenia zeznania podatkowego liczony jest więc od złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku. Niemniej jednak dla naliczenia podatku od spadku istotny jest moment nabycia, a nie przyjęcia spadku.
Kwestię daty nabycia spadku regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 922 K.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. W świetle art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a stosownie do art. 925 K.c. – spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Nabycie spadku nie następuje zatem na mocy postanowienia sądu, lecz z mocy samego prawa (ex lege) z chwilą jego otwarcia, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy. W świetle art. 1025 § 1 K.c. sąd na wniosek osoby mającej w tym interes jedynie stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę, zaś notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Tymczasem w Pani przypadku nabycie spadku nastąpiło w roku 1994 r. na podstawie testamentu oraz w 2016 r., a nie w dacie sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Moment zawarcia i rejestracji aktu poświadczenia dziedziczenia stanowi jedynie o momencie powstania obowiązku podatkowego, a nie o dacie nabycia spadku. Biorąc to pod uwagę, należy stwierdzić, że nabycie tytułem dziedziczenia testamentowego po osobie zmarłej w 1994 r. opodatkowane będzie według zasad określonych ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., a więc przed zmianami dokonanymi ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Intencją ustawodawcy było zwolnienie z podatku tylko spadków nabytych po 1 stycznia 2007 r.
Zobacz również: Niezgłoszenie spadku do urzędu skarbowego przedawnienie
Niemniej istnieje zwolnienie z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z nim w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie m.in. w drodze dziedziczenia przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej (Pani znajduje się w tej grupie) nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.
Ulga ta obwarowana jest całą masą obostrzeń i przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki (określone w ust. 2 ww. artykułu):
„1) spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4 (czyli np. mają polskie obywatelstwo);
2) nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3) nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4) nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5) będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
Zatem tutaj upatrywałabym dla Pani furtkę do zwolnienia.
Zobacz również: Szansa na nową ulgę dla starego spadku
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Zapytaj prawnika