• Autor: Tomasz Krupiński
Ojczym mojego taty zmarł w zeszłym roku. Czy ojcu należy się zachowek po ojczymie? Mama taty zmarła kilka lat wcześniej.
Polskie prawo nie przewiduje możliwości dochodzenia zachowku przez pasierba. Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) – zstępnym spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należy się połowa wartości udziału spadkowego, który by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym (zachowek). Na podstawie art. 991 § 2 K.c. zstępnemu jako osobie uprawnionej, która nie otrzymała należnego jej zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługiwałoby przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże zgodnie z art. 1000 § 1 K.c. w sytuacji, gdy uprawniony nie może otrzymać należnego jej zachowku od spadkobiercy, może on żądać sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku od pozwanego jako osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku. Przy tym obdarowany jest obowiązany do zapłaty tej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.
Zgodnie z art. 931 K.c.:
„§ 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.”
Jak wynika z powyższego, do dziedziczenia z ustawy dochodzą w pierwszej kolejności osoby, dla których spadkodawca był ojcem lub matką.
Dzieci spadkodawcy dziedziczą w pierwszej kolejności. Oznacza to, że w braku małżonka wyłączają one od dziedziczenia wszystkich dalszych krewnych zmarłego. Ich udziały są równe.
Nie tylko dzieci, lecz także dalsi zstępni spadkodawcy dziedziczą bezpośrednio po nim. To oni zatem muszą zostać wymienieni w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku lub w akcie poświadczenia dziedziczenia.
Zgodnie z art. 9341 K.c. – w braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.
Rozszerzając krąg spadkobierców ustawowych o dzieci małżonka spadkodawcy, wskazywano, że uzasadnieniem takiej regulacji jest bliska więź, jaka powstaje pomiędzy małżonkiem a dziećmi drugiego małżonka. Poza ewentualną więzią tego rodzaju dzieci małżonka spadkodawcy stają się jego powinowatymi, gdyż przez zawarcie związku małżeńskiego z ich rodzicem nawiązany zostaje prawny stosunek powinowactwa.
Zobacz również: Czy pasierb ma prawo do spadku po ojczymie?
Dziedziczenie przez pasierbów ma miejsce, gdy w chwili otwarcia spadku zostaną spełnione następujące przesłanki:
Zatem przy braku testamentu ojciec jako pasierb nie może być powołany do dziedziczenia. Nie przysługuje mu także roszczenie o zachowek.
Zobacz również: Czy pasierb ma prawo do zachowku?
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Randa prawny.
Zapytaj prawnika