Mam testament notarialny co dalej?

• Data: 2024-05-09 • Autor: Iryna Kowalczuk

Jakie dokumenty mam złożyć w sądzie, aby przyjąć spadek po zmarłej mamie na mocy jej testamentu notarialnego? Mama zmarła 3 miesiące temu. Napisała w testamencie, że swoje mieszkanie pozostawia mnie. Brat został wcześniej przeze mnie spłacony, mieszka za granicą (Kanada), na rozprawę nie będzie mógł przyjechać. Co powinnam dostarczyć do sądu? Tata (współwłaściciel mieszkania) zmarł w 2008 roku.

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Mam testament notarialny co dalej?

Jak przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku?

W pierwszej kolejności w Pani sprawie należy przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po mamie oraz po ojcu (o ile nie zostało dotychczas przeprowadzone). Można tego dokonać w sądzie lub przed notariuszem (wtedy otrzymuje się tzw. akt poświadczenia dziedziczenia).

Postępowanie przed sądem

Postępowanie mające doprowadzić do stwierdzenia nabycia spadku wszczyna się poprzez złożenie w sądzie rejonowym, właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy (czyli Pani mamy oraz ewentualnie ojca), wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

Do wniosku należy dołączyć:

  • odpis wniosku w tylu kopiach, ilu jest uczestników postępowania;
  • odpis skrócony aktu urodzenia dla mężczyzn i kobiet niezamężnych;
  • odpis skrócony aktu małżeństwa dla kobiet zamężnych;
  • odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy;
  • testament w oryginale + tyle kopii, ilu jest uczestników postępowania;
  • oświadczenia o przyjęciu, odrzuceniu spadku lub zrzeczeniu się dziedziczenia (jeśli były składane).

Generalnie wnosząc do sądu sprawę o ustalenie praw do spadku, trzeba wymienić wszystkich spadkobierców, którzy dziedziczą (np. pozostałe dzieci).

Cała procedura stwierdzenia nabycia spadku kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym sąd stwierdzi, kto dziedziczy spadek po spadkodawcy.

Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy wnieść opłatę. Opłata ta jest stała i wynosi 50 zł

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Stwierdzenie nabycia spadku przed notariuszem

Co się tyczy przeprowadzenia całego postępowanie przed notariuszem:

Od marca 2009 r. drugim sposobem na potwierdzenie przez spadkobiercę prawa do spadku jest notarialne poświadczenie dziedziczenia. Taki dokument ma taką samą moc prawną jak prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Warto pamiętać, że akt poświadczenia dziedziczenia może sporządzić każdy notariusz i nie ma tutaj znaczenia ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy (jak to jest w postępowaniu sądowym).

Spadkobiercy nie muszą składać żadnych wniosków oraz pism procesowych. Muszą jednak spełnić następujące warunki:

  • do kancelarii notarialnej przychodzą wszystkie osoby, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi (czyli Pani i brat);
  • nie może być żadnych sporów między nimi w kwestii podziału spadku – czyli tego, kto jest spadkobiercą (gdy spadkobiercy nie są zgodni w tej sprawie, to spór rozstrzyga się na drodze sądowej);
  • spadek musi być otwarty po 1 lipca 1984 roku (otwarcie następuje z chwilą śmierci spadkodawcy).

Wybór notariusza zapewnia sprawne, szybkie, łatwiejsze, a przede wszystkim mniej sformalizowane przeprowadzenie sprawy spadkowej.

Na wstępie należy umówić się na spotkanie z notariuszem. Można to zrobić osobiście lub telefonicznie. Notariusz informuje o tym, jakie dokumenty trzeba ze sobą zabrać, aby móc poświadczyć dziedziczenie (m.in. akt zgonu spadkodawcy, akty urodzenia i małżeństwa potencjalnych spadkobierców, testament, gdy dziedziczenie jest na podstawie testamentu).

W kancelarii notarialnej spotykają się wszystkie osoby, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy.

Notariusz w obecności spadkobierców testamentowych oraz ustawowych, a także osób, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy ustawowi, sporządza protokół dziedziczenia (będzie to akt notarialny).

Stanie się tak tylko wtedy, gdy pomiędzy spadkobiercami nie będzie sporu o spadek (o to, kto jest spadkobiercą, a nie – jak podzielić poszczególne składniki spadku – to rozstrzyga inny akt, dotyczący działu spadku.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Otwarcie i ogłoszenie testamentu przez notariusza

Gdy spadkodawca pozostawił po sobie testament, to notariusz go otwiera i ogłasza. W przypadku poświadczenia dziedziczenia, które następuje przed upływem sześciu miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, spadkobiercy składają oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Notariusz na podstawie protokołu dziedziczenia sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia. Określi on krąg spadkobierców oraz ich udziały w dziedziczonym majątku. Ów akt nabierze jednak mocy prawnej dopiero, gdy zostanie zarejestrowany w elektronicznym rejestrze poświadczeń dziedziczenia.

Poświadczenie dziedziczenia u notariusza kosztuje 150 zł (100 zł za protokół dziedziczenia, 50 zł za sporządzenie aktu poświadczenia). Cena jest taka sama bez względu na liczbę osób, które biorą udział w tej czynności. Do tej sumy należy dodać jeszcze 23% podatku VAT.

Opłaty nie obejmują jednak kosztów, które są związane z wypisem aktów poświadczenia dziedziczenia. Każdy spadkobierca, którego dotyczy sprawa, może żądać wypisów aktu w dowolnej ilości. Taki wypis kosztuje 6 złotych netto od każdej strony dokumentu.

Po uzyskaniu sądowego potwierdzenia nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia powinna Pani zgłosić nabycie spadku do urzędu skarbowego.

Zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn – zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez m.in. zstępnych, małżonka, jeżeli: zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Zobacz również: Spadek po osobie zmarłej w Kanadzie

Zgłoszenie SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia

Jeżeli zatem złoży Pani właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, to nie będzie Pani musiała płacić żadnego podatku. Jeśli nie złoży Pani takiego oświadczenia w terminie, to trzeba będzie się liczyć z zapłatą podatku.

Pani brat po ojcu już przyjął spadek, a więc w chwili obecnej nie może go odrzucić. W tym miejscu wyjaśnię, że spadku można się zrzec jedynie za życia spadkodawcy (w takiej sytuacji spisuje się umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia). W Pani sytuacji taka opcja nie wchodzi w grę, ponieważ rodzice już nie żyją. Po mamie Pani brat nie może odrzucić spadku, ponieważ cały spadek dziedziczy Pani na podstawie testamentu. A więc de facto Pani brat odziedziczył jedynie spadek po Pani ojcu i w postępowaniu spadkowym o dział spadku po ojcu musiałby przenieść na Panią nieodpłatnie lub odpłatnie swój udziału w spadku. Jednakże dział spadku sąd może przeprowadzić dopiero w sytuacji, kiedy zostanie przeprowadzona sprawa spadkowa o stwierdzenie nabycia spadku po ojcu i mamie.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Przekazanie swojego udziału w spadku innemu spadkobiercy

Jeśli Pani brat wyraża zgodę na przekazanie swojego udziału w spadku po ojcu na Panią, to będzie musiał podpisać zgodny wniosek o dział spadku po ojcu (ewentualnie brat może ustanowić swojego pełnomocnika w Polsce, który będzie reprezentował jego interesy przed sądem i podpisywał za niego wszelkie dokumenty). Nawet Pani może reprezentować interesy brata w sądzie. A więc w tym celu warto by było, żeby brat spisał pisemne pełnomocnictwo dla Pani (podpis na pełnomocnictwie można dodatkowo poświadczyć u konsula za granicą). Drugą możliwością otrzymania pełnomocnictwa za granicą jest skorzystanie z pomocy tamtejszego notariusza. Otrzymany dokument nie nada się jednak do bezpośredniego wykorzystania w Polsce. Aby mógł on prawnie funkcjonować na terytorium RP, konieczne będzie uzyskanie tzw. klauzuli apostille. Jest ona poświadczeniem dokumentu sporządzonego w jednym państwie, umożliwiające jego użycie w innym państwie. Ostatnim krokiem do skutecznego posługiwania się pełnomocnictwem wydanym za granicą jest jego przetłumaczenie przez tłumacza przysięgłego języka, w którym zostało ono sporządzone.

Przykłady

 

Pan Jan, właściciel małej firmy remontowej Po śmierci jego matki, Pan Jan musiał zgłosić się do sądu, aby stwierdzić nabycie spadku na podstawie notarialnego testamentu. W jego przypadku postępowanie było stosunkowo proste, gdyż był jedynym spadkobiercą. Do sądu złożył wymagane dokumenty, w tym oryginał testamentu i akt zgonu matki. Pomimo swojego napiętego grafiku, zdecydował się na osobiste dostarczenie dokumentów, aby przyspieszyć procedurę.

 

Pani Agnieszka, emerytka Pani Agnieszka po śmierci męża musiała podjąć decyzję dotyczącą spadku. Jej mąż zostawił testament notarialny, w którym jako jedyną spadkobierczynię wskazał swoją żonę. Pani Agnieszka, mając na uwadze swoją niepewność co do kwestii prawnych, zdecydowała się na skorzystanie z pomocy notariusza, by uzyskać akt poświadczenia dziedziczenia. Wspomogło to sprawną realizację procedury, z minimalnym zaangażowaniem z jej strony.

 

Rodzeństwo Kowalskich, Anna i Marek Anna i Marek odziedziczyli wspólnie dom po swoich rodzicach. Chociaż Marek mieszka na stałe w Kanadzie, to obydwoje zdecydowali się na przeprowadzenie postępowania spadkowego przez notariusza w Polsce. Dzięki temu, że Marek udzielił Anny pełnomocnictwa, mogli sprawnie i bez jego fizycznej obecności załatwić wszystkie formalności. Proces był szybki i mniej skomplikowany, co znacząco ulżyło obydwojemu w tym trudnym czasie.

Podsumowanie

 

Proces stwierdzenia nabycia spadku na podstawie testamentu notarialnego może być przeprowadzony zarówno w sądzie, jak i u notariusza. Ważne jest, aby odpowiednio przygotować i złożyć niezbędne dokumenty, takie jak oryginał testamentu i akt zgonu. Wybór drogi sądowej czy notarialnej zależy od konkretnych okoliczności, takich jak liczba spadkobierców i ewentualne spory między nimi. Procedura ta, choć może wydawać się skomplikowana, jest kluczowa do legalnego przejęcia spadku i uniknięcia przyszłych komplikacji prawnych.

Oferta porad prawnych

 

Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie spadków? Skorzystaj z naszych usług oferujących porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu niezbędnych dokumentów i pism. Z nami szybko i skutecznie przejdziesz przez cały proces spadkowy! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Iryna Kowalczuk

O autorze: Iryna Kowalczuk

Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

Szukamy prawnika »