Złożenie deklaracji SD-Z2 po terminie, czy można wydłużyć termin

Ustawa dotycząca przeciwdziałaniu COVID-19

31.03.2020 r. weszła w życie ustawa z 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 568).

Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w brzmieniu ustalonym ustawą zmieniającą z 31 marca 2020 r. w art. 15zzr ust. 1 przewidywała, że „w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii bieg terminów przewidzianych w przepisach prawa administracyjnego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu. Innymi słowy, wstrzymanie biegu terminów prawa materialnego dotyczyło wyłącznie praw i obowiązków wynikających z prawa administracyjnego, a więc zasadniczo w relacjach jednostka – władza publiczna”.

Przepis art. 15zzr ust. 6 został uchylony 16.05.2020 r. na podstawie ustawy z 14.5.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. 22.06.2021 r. weszła w życie ustawa z 20.04.2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r., poz. 1023), na podstawie której w ustawie z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 1842) wprowadzono przepis art. 15zzr¹, zgodnie z którym:

• „w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe (ust. 1),
• okresy, o których mowa w ust. 1, liczy się od 14.03.2020 r. – w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego, oraz od 20.03.2020 r. – w przypadku stanu epidemii”.

Stan zawieszenia trwa nie tylko przez okres stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii, lecz także przez 6 miesięcy po ich odwołaniu, przez co należy rozumieć odwołanie ostatniego z nich. Nie zawieszono biegu terminu przedawnienia wykroczeń, wprowadzono przepis przejściowy nakazujący stosowanie przepisów w tym brzmieniu, pomimo jego obiektywnej niekorzystności dla podsądnych.

„Art. 15zzr¹. 1. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe.

2. Okresy, o których mowa w ust. 1, liczy się od dnia 14 marca 2020 r. – w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego, oraz od dnia 20 marca 2020 r. – w przypadku stanu epidemii”.

Niestety przepis ustawy o COVID-19, który zawiesił terminy, został uchylony. Określony w art. 4a ustawy SD sześciomiesięczny termin na złożenie zgłoszenia SD-Z2 ma charakter materialny, co oznacza, że nie może on zostać w żadnych okolicznościach przywrócony czy ponownie wyznaczony.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2019 r., poz. 1813) – „podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej »podatkiem«, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego”. Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn (zwana dalej „ustawą”) – „obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych”.

„W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku” – art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy – „jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia”.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy – stanowi „wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru”.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy „opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 10 434 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej”.

„Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie” (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

Artykuł 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy statuuje, że „wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe”. Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 cyt. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Zgodnie natomiast z art. 4a ust. 1 ustawy „zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2–5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym”.

W myśl art. 4a ust. 1a ustawy o podatku od spadków i darowizn „jeżeli dokumentem potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub europejskie poświadczenie spadkowe, termin 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, do zgłoszenia tego nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego liczy się od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4”.

„Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu” (art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Jak wynika z art. 4a ust. 3 cyt. ustawy „w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1–2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej”.

Artykuł 162 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że „w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy”. W myśl § 4 ww. art. 162 Ordynacji podatkowej przepisy § 1–3 stosuje się do terminów procesowych.

Przepis art. 4a, jako że znajduje się w ustawie o podatku od spadków i darowizn, a więc w ustawie określającej zakres materialny prawa podatkowego (ustawa ta zawiera normy prawne bezpośrednio regulujące stosunki pomiędzy podmiotami prawa, określając przesłanki powodujące ich powstanie, zmianę lub wygaśnięcie), także jest przepisem prawa materialnego. Tym samym nakreślony w tym przepisie termin 6 miesięcy jest terminem wynikającym z przepisów prawa materialnego – nie jest zatem przepisem procesowym (przepisami takimi są np. przepisy Ordynacji podatkowej: regulujące postępowanie przed organami, urzeczywistniające normy prawa materialnego i pozwalające na ich egzekwowanie).

Obowiązkowy termin 6 miesięcy

Z wymienionego powyżej względu nie jest możliwe przywrócenie, bez względu na przyczyny jego uchybienia, terminu 6 miesięcy wskazanego przez przepis materialny – art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 4a ust. 2 ww. ustawy „jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu”.

W sytuacji zatem, gdy podatnik, zgłaszając nabycie w ciągu 6 miesięcy od powzięcia informacji o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych, uprawdopodobni późniejsze powzięcie wiadomości o ich nabyciu, nadal będzie mógł skorzystać ze zwolnienia. Podkreślić jednakże należy, że kwestia ta może zostać szczegółowo wyjaśniona wyłącznie w ramach czynności podjętych przez właściwy organ – naczelnika urzędu skarbowego – zgodnie z posiadanymi przezeń uprawnieniami po złożeniu przez podatnika zgłoszenia SD-Z2. Ustalanie okoliczności i ich ocena w kontekście spełnienia wymogu uprawdopodobnienia późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu majątku nabytego w spadku ze względu na termin zawity do złożenia zgłoszenia nie może być dokonywana w drodze wydania interpretacji indywidualnej, lecz w ramach czynności sprawdzających.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.