Najbliższa rodzina zmarłej odrzuciła spadek, co z dalszą rodziną?

Dług spadkowy po ciotce

Zacznę od końca. Co do zmian w przepisach spadkowych, to weszły one w życie z dniem 18 października 2015 r. Nowe przepisy zapewniają większą ochronę dłużnikom i będą miały zastosowanie do spadków, które zostały otwarte z tą datą lub późniejszą. Jeśli spadkobierca w okresie 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule do dziedziczenia nie zrobi nic, odziedziczy spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Będzie odpowiadał za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Jednakże zmiany te dotyczą spadków otwartych w dniu 18 października 2015 r. i później. Otwarcie spadku to dzień śmierci spadkodawcy, czyli w Pana sprawie* niestety będą miały zastosowanie stare przepisy, które są mniej korzystne.

Zgodnie z art. 1012 Kodeksu cywilnego (K.c.) spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.

Kolejność odrzucenia spadku

W takiej samej kolejności jak dziedziczenie odbywa się również odrzucanie spadku. Zatem Pana teściowa, a następnie żona i Państwa dzieci dziedziczą spadek dopiero w sytuacji, gdy najbliższa rodzina zmarłej (i ich dzieci) odrzucą spadek. Pan tego spadku nie będzie dziedziczył jako osoba obca względem zmarłej.

Zobacz również: Dziedziczenie długów po wujku

Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku

Jednakże zawsze lepiej spadek odrzucić, nieraz nawet „na wszelki wypadek”, co też w przedstawionej przez Pana sytuacji radzę zrobić.

Zgodnie z art. 1015 § 1 (K.c.), oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Przewidziany w art. 1015 § 1 sześciomiesięczny termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku z ustawy rozpoczyna się, zarówno dla spadkobiercy ustawowego powołanego w testamencie do spadku, jak i dla pozostałych spadkobierców ustawowych, z dniem, w którym dowiedzieli się oni z właściwego źródła o tym, że testament, ze względu na niezachowanie prawem przepisanej formy, jest nieważny (tak uchwała SN z 15 stycznia 1991 r., III CZP 75/90, LexPolonica nr 302249, OSNCP 1991, nr 5-6, poz. 68).

Dla spadkobiercy ustawowego będzie to z reguły dzień dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy. Ponadto może to być np. dzień, w którym spadkobierca powołany w dalszej kolejności dowiedział się o odrzuceniu spadku przez osoby wyprzedzające go przy dziedziczeniu ustawowym, a także dzień, w którym dowiedział się o prawomocnym orzeczeniu o niegodności dziedziczenia takich osób.

Jaki jest czas na odrzucenie spadku?

Termin 6-miesięczny jest zachowany, gdy przed jego upływem zostanie złożone oświadczenie w sądzie lub przed notariuszem. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczne z prostym przyjęciem spadku, czyli odpowiadaniem całym swoim majątkiem za długi spadkowe. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1015 K.c.).

Zatem w pierwszej kolejności Pana teściowa jako siostra zmarłej ma 6 miesięcy na odrzucenie spadku od dnia, w którym dowiedziała się o powołaniu jej do spadku. Winna to zrobić przed sądem lub przed notariuszem. W dalszej kolejności, w ciągu kolejnych 6 miesięcy od dnia odrzucenia spadku – po teściowej spadek powinna odrzucić Pańska żona. Po tym kolejne 6 miesięcy będzie na odrzucenie spadku w imieniu Państwa dzieci. Jednakże, jak już pisałam, na wszelki wypadek warto spadek odrzucić już teraz i nie czekać, nie jest to skomplikowana czynność.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku złożone przed notariuszem

U notariusza należy pojawić się z aktem zgonu osoby zmarłej i wówczas notariusz spisze odpowiednie pismo. Notariusze mają na to gotowe wzory. Można też przesłać do sądu rejonowego oświadczenie o odrzuceniu spadku wraz z odpisem aktu zgonu.

Jak już pisałam, jeżeli Pana teściowa odrzuci spadek, a następnie żona i mają Państwo dzieci, to również one powinny odrzucić spadek. Dorosłe dzieci odrzucają spadek tak samo jak Pana żona i teściowa, natomiast zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletnich dzieci musi wydać sąd rodzinny.

* Opis sprawy ze stycznia 2016 r.