Majątek tylko dla jednego dziecka a zachowek

Uprawnienie do żądania zachowku

Jeżeli w wyniku spadkobrania po rodzicach dzieci nie nabędą żadnego majątku, ponieważ rodzice za życia przekazali majątek tylko jednemu dziecku w drodze darowizny, to po śmierci każdego z rodziców pozostałe dzieci będą miały prawo do żądania zachowku. Prawo do zachowku przysługuje wówczas, gdy dzieci nie otrzymają odpowiedniej części spadku lub rodzice nie dokonają darowizny na ich rzecz.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym – zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, przysługuje zachowek. Zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego, jeśli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy lub jeśli uprawniony jest małoletni. W innych przypadkach, zachowek wynosi połowę wartości udziału spadkowego.

Roszczenie o zapłatę zachowku - przepisy

Według art. 991 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Z powyższego przepisu wynika, iż roszczenie o zachowek (uzupełnienie zachowku) można kierować przeciwko spadkobiercy. Należy jednak podkreślić, iż w kwestii zachowku należy wziąć pod uwagę oprócz art. 991 § 2 Kodeksu cywilnego, także inne przepisy Kodeksu cywilnego, w szczególności art. 994, 1000 i 1001.

Darowizna dla jednego z dzieci a zachowek po śmierci rodziców - przepisy

Z tych innych przepisów regulujących problematykę zachowku wynika, iż spadkobierca zobowiązany jest do zapłaty zachowku w pierwszej kolejności. Poza spadkobiercą odpowiedzialność z tytułu zachowku mogą ponosić również osoby, które otrzymały od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku.
Według art. 993 Kodeksu cywilnego, przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny uczynione przez spadkodawcę.
Zgodnie z art. 994 § 1 Kodeksu cywilnego, przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.

Zobacz również:  Czy po śmierci ojca należy się zachowek?

Sposoby na uniknięcie płacenia zachowku

Umowa dożywocia


Skutecznym sposobem, który umożliwia „zablokowanie” roszczenia o zachowek, jest umowa dożywocia. Taką umowę może na przykład zawrzeć matka z synem, aby w zamian za dożywotnią opiekę przekazać mu dom. Z chwilą zawarcia umowy dożywocia dom stanie się własności syna, ale po śmierci matki jego rodzeństwo nie będzie mogło dochodzić zachowku, gdyż umowa dożywocia nie jest nabyciem pod tytułem darmowym.

Zasady współżycia społecznego

W niektórych przypadkach sąd może zastosować zasady współżycia społecznego jako podstawę do obniżenia, uniknięcia zachowku. Są nimi:


• Brak troski: Jeśli spadkobierca nie okazywał żadnej troski ani wsparcia spadkodawcy, a istnieją dowody na to, że ignorował jego potrzeby.

• Zły stosunek: Jeśli istnieją dowody na negatywny stosunek spadkobiercy do spadkodawcy, na przykład konflikty lub obraźliwe zachowanie.

• Utrzymywanie: Jeżeli spadkobierca oczekiwał od spadkodawcy materialnego wsparcia, ale nie okazywał mu żadnej opieki lub wsparcia w zamian.

Niegodność dziedziczenia

Jeżeli spadkobierca dopuścił się poważnego przewinienia wobec spadkodawcy, to może zostać uznany za niegodnego do dziedziczenia, a co za tym idzie – także pozbawiony prawa do zachowku.

Wydziedziczenie spadkobiercy


Spadkodawca ma prawo wydziedziczyć spadkobierców w testamencie. Wydziedziczenie oznacza, że osoba nie otrzyma udziału w spadku, ani nie będzie uprawniona do zachowku. Jednak wydziedziczenie musi być uzasadnione i zgodne z prawem, co jest tematem na osobny artykuł.

Zrzeczenie się dziedziczenia

Za życia spadkodawcy jego przyszły spadkobierca może w stosownej umowie zrzec się dziedziczenia. Wiąże się to także z rezygnacją ze spadku i ewentualnego zachowku. To jednak musi być dobrowolna decyzja spadkobiercy.

Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 9

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.