Spadek po żonie - koszty i podatek

Postępowanie spadkowe po zmarłej żonie może Pan przeprowadzić przed sądem lub przed notariuszem. Oba postępowania są tak samo ważne, a to, które Pan wybierze, zależy tylko od Pana. Aby miał Pan pełny ogląd dostępnych trybów przeprowadzenia sprawy spadkowej, poniżej przedstawiam ich opis.

Stwierdzenie nabycia spadku przed sądem

Postępowanie mające doprowadzić do stwierdzenia nabycia spadku wszczyna się poprzez złożenie w sądzie rejonowym, właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy (czyli zmarłej żony), wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

Do wniosku należy dołączyć:

• odpis wniosku w tylu kopiach, ilu jest uczestników postępowania;
• odpis skrócony aktu zgonu osoby zmarłej;
• odpis skrócony aktu urodzenia mężczyzn i niezamężnych kobiet uczestniczących w postępowaniu;
• odpis skrócony aktu małżeństwa kobiet uczestniczących w postępowaniu (które zmieniły swoje nazwiska);
• wypis z oryginału testamentu notarialnego lub oryginał testamentu ręcznego (jeżeli był sporządzany).

Generalnie wnosząc do sądu sprawę o ustalenie praw do spadku, trzeba wymienić wszystkich spadkobierców, którzy po zmarłej dziedziczą z ustawy (czyli Pana i dzieci). 

Cała procedura stwierdzenia nabycia spadku kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym sąd stwierdzi, kto dziedziczy spadek po spadkodawczyni. Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy wnieść opłatę. Opłata ta jest stała i wynosi 50 zł.

Sąd nie może stwierdzić nabycia spadku, jeżeli od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) nie minęło 6 miesięcy. Ten fakt nie przeszkadza jednak w przeprowadzeniu postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, ponieważ stosowne oświadczenia można złożyć na posiedzeniu sądu. Wówczas oświadczenie o przyjęciu spadku wciągane jest do protokołu. Złożenie oświadczenia, o którym mowa wyżej, także podlega opłacie sądowej na podstawie ustawy o kosztach sądowych. Opłata wynosi 50 zł od każdego oświadczenia. 

Postępowanie spadkowe u notariusza

Może Pan sprawę spadkową przeprowadzić także u notariusza, o ile wszyscy spadkobiercy będą chcieli/mogli stawić się u notariusza osobiście. Taki jest wymóg, nie można przysłać pełnomocnika, wszyscy muszą być osobiście.

Zgodnie z art. 95a ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie „notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, z wyłączeniem dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych”.

Przed sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz spisuje protokół dziedziczenia przy udziale wszystkich osób, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi, a także osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.

Jeżeli od dnia otwarcia spadku nie upłynęło sześć miesięcy, w protokole dziedziczenia należy zamieścić oświadczenia spadkobierców o prostym przyjęciu spadku lub przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku, chyba że oświadczenia tej treści zostały już przez spadkobierców uprzednio złożone. W takim przypadku należy zamieścić wzmiankę o dacie, miejscu i treści złożonych przez poszczególnych spadkobierców oświadczeń. Przepisy te stosuje się także do oświadczeń osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.

Do protokołu dziedziczenia notariusz załącza:

• odpis aktu zgonu spadkodawcy;
• odpisy aktów stanu cywilnego osób powołanych do spadku z ustawy;
• inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie praw do spadku.

Po spisaniu protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, jeżeli nie ma wątpliwości co do osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku, a w przypadku gdy spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, co do osoby, na której rzecz spadkodawca uczynił zapis windykacyjny i przedmiot zapisu. Notariusz dokonuje wpisu aktu poświadczenia dziedziczenia do rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia przez wprowadzenie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego danych. Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki takie same jak prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku w sądzie.

Spadkobiercy otrzymają od notariusza wypisy z oryginalnego aktu poświadczenia dziedziczenia, które są podstawą do wykazywania prawa do spadku.

Maksymalna opłata notarialna za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego wynosi 50 zł. Za sporządzenie protokołu dziedziczenia maksymalna stawka to 100 zł, a za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu maksymalna stawka wynosi 50 zł. Do opłaty notarialnej należy doliczyć 23% VAT.

Co się zaś tyczy notarialnego działu spadku, to maksymalna stawka taksy notarialnej jest zależna od wartości majątku podlegającego działowi i wynosi od wartości:

• wartość majątku do 3000 zł – maksymalna opłata 100 zł;
• powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;
• powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
• powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł;
• powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł;
• powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;
• powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn – nie więcej niż 7500 zł.

Powyższe kwoty są kwotami maksymalnymi, jakie może naliczyć notariusz. Do powyższych kwot notariusz doliczy 23% podatku VAT. Po uzyskaniu sądowego potwierdzenia nabycia spadku spadkobierca powinien zgłosić nabycie spadku do urzędu skarbowego.

Podatek po szybkim przyjęciu spadku

Po śmierci Pana żony Pan i Pana synowie będziecie mogli skorzystać ze zwolnienia od podatku ze spadku.

Zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez m.in. zstępnych, małżonka, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Zwolnienie z podatku od spadku

Jeżeli zatem spadkobierca złoży właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, to nie będzie musiał płacić żadnego podatku.

Takie zgłoszenie do urzędu skarbowego powinien złożyć każdy ze spadkobierców. Jeśli spadkobierca nie złoży w terminie takiego oświadczenia, to trzeba będzie się liczyć z zapłatą podatku.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »